No abstract

Dünya’da uluslararası göçmen sayısı son 20 yılda 281 milyona ulaşmış olup, bu sayının 100 milyondan fazlasını çeşitli sebeplerden dolayı yerinden edilmiş bireyler oluşturmaktadır. Türkiye ise 31 Aralık 2021 tarihinden itibaren 4 milyon zorla yerinden edilmiş göçmene ev sahipliği yapmaktadır. 2021 yılında yerinden edilmiş yaklaşık 45 milyon insan küresel gıda krizinde olan ülkelerden göç etmiştir. Bu nedenle zorunlu göç ve gıda güvencesi ilişkisi önemli bir konu haline gelmektedir. Gıda güvencesi, gıdanın bulunabilirliği, erişimi, kullanılabilirliği ve istikrar boyutlarını içeren bir kavramdır. Zorunlu göç durumunda ise gıda güvencesinin her boyutu çeşitli yönlerden etkilemektedir. Halk sağlığının önemli bir parçası olan beslenmenin zorunlu göç ile ilişkisini inceleyen çalışmaların artması küresel sağlığın korunması ve bu konuda yeni politikaların geliştirilmesi açısından önem arz etmektedir. Ülkemizde zorunlu göç ile gıda güvencesi ilişkisini ele alan çalışmalar oldukça sınırlıdır. Bu derleme makale, gıda güvencesinin zorunlu göç ile ilişkisini literatüre dayalı olarak tartışmakta ve Türkiye’deki Suriyeli göçmenlerin beslenme durumu hakkında genel bir bakış sunmaktadır. Bu vesile ile göç alanında çalışan bireylerin, kuruluşların veya örgütlerin çalışmalarına katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

Kronik hastalıklar olarak da bilinen bulaşıcı olmayan hastalıklar (BOH) her yıl 41 milyon insanın ölümünden sorumludur ve bu sayı tüm dünyadaki ölüm nedenlerinin %71’ini oluşturmaktadır. Türkiye’de ise 2020 yılında BOH’lardan kaynaklanan ölüm oranı %89 olup, kardiyovasküler hastalıklar (%36,8), tümörler (%18,4) ve solunum sistemi hastalıkları (%12,9) ölüm sebeplerinin ilk üçünü oluşturmaktadır. Yüksek ölüm oranları BOH’ları küresel bir endişe kaynağı haline getirmektedir. BOH’ların oluşmasında genetik ve fizyolojik faktörlerin yanı sıra çevresel ve davranışsal faktörler de etkilidir. Çevresel ve davranışsal faktörler değiştirilebilir nitelik taşıdığı için BOH riskinin azaltılmasında etkili stratejiler sunmaktadır. Bu nedenle besin öğesi ve kronik hastalık ilişkisinin aydınlatılması BOH’ların tanı ve tedavisinde önem arz etmektedir. Bir besin öğesi olan arjinin, şartlı esansiyel bir aminoasittir ve birçok hastalığın patofizyolojisi ile yakından ilişkilidir. Arjinin ve türev moleküllerinin veya metabolizmasında rol alan enzimler ve metabolitlerinin bazı BOH’lar için biyobelirteç veya teröpatik bir hedef olabileceği düşünülmektedir. Literatürde güncel ve tartışmalı bir konu olan arjinin-kronik hastalık ilişkisinin netleştirilmesi için daha fazla bilimsel çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Bu derleme ile arjinin ile bazı kronik hastalıkların ilişkisi güncel çalışmalar ile tartışılarak, BOH’ların önlenmesi ve tedavisi için gelecekteki çalışmalara ışık tutmak amaçlanmaktadır.

Dünyada bir milyardan fazla insanın engeli olduğu tahmin edilmektedir. Bu sayı dünya nüfusunun %15’ine karşılık gelmekte olup kronik hastalıklar ve nüfusun yaşlanması nedeniyle engelli kişilerin sayısı giderek artmaktadır. Engelli olarak doğan veya sonradan engelli olan bireyler genellikle beslenmeyle ilgili önemli sorunlarla karşı karşıya kalmaktadır. Diğer taraftan, engelin türüne göre vücut bileşiminin saptanması çeşitli zorluklar barındırmaktadır. Bu nedenle engelli bireylerde beslenme durumunun saptanması için vücut bileşiminin belirlenmesinde güvenilir ölçütlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu derleme, bazı engellilik durumlarında (ampütasyon, serebral palsi, Down sendromu ve Turner sendromu) vücut bileşiminin belirlenmesinde kullanılan antropometrik ölçümleri mevcut referanslar ile tartışarak alana katkı sağlamayı, diyetisyen ve klinisyenlere bir kaynak sunmayı amaçlamaktadır.