ÖzTürkiye'de sağlık göstergeleri açısından, iller arasındaki farklılıkların ortaya konmasının önem arz ettiği düşünülmektedir. Bu çalışma kapsamında Türkiye' de yer alan iller temel sağlık göstergeleri açısından sınıflandırılacaktır. Sınıflandırma yöntemi olarak veri madenciliği ve çok değişkenli istatistiki yöntemlerden biri olan kümeleme analizi kullanılmıştır. Çalışmanın temel amacı, illerin temel sağlık göstergeleri açısından incelenmesi benzer ve farklı il guruplarının bir arada gösterilmesi ve karşılaştırılmasıdır. Bu noktadan hareketle 2013 yılına ait 16 farklı sağlık göstergesi ile Türkiye' deki 81 il gruplandırılmış ve daha önce yapılmış sosyoekonomik gelişmişlik sıralamaları ve sağlık gelişmişlik düzeyi çalışmaları ile karşılaştırılmıştır. İller, Ward yöntemiyle 21, 13, 11, 7 ve 5 kümede toplanmışlardır. Bunlardan en anlamlıları, 11' li, 7' li ve 5' li kümeler olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak, genele bakıldığında, doğu ve batı illeri arasındaki gelişmişlik farkı sağlık değişkenleri açısından ortaya çıkmaktadır.

Yeni tip Koronavirüs (SARS-CoV-2) nedeniyle ortaya çıkan pandemi düzeyindeki COVID-19 salgını, dünyada hemen hemen her ülkede; hastalar, sağlık çalışanları, sağlık sistemleri ve ekonomiler üzerinde yıkıcı sonuçlar yaratarak yayılma sürecine devam etmektedir. Salgının etkisi çoğu ülkede benzer sonuçlara neden olsa da farklılıklar da söz konusudur. Bu çalışmada, COVID-19 salgınının ülkelere etkileri, kümeleme analizi ile karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Çalışmada kullanılan değişkenler, bir milyon nüfus başına vaka, test ve ölüm sayıları, bazı finansal göstergelerin değişim oranı ve salgın öncesi ülkelerin sağlık göstergelerinin düzeyidir. Çalışmada finansal göstergeler, Ocak 2020 ile Nisan 2020 tarihleri arasındaki değişimleri yansıtmaktadır. COVID-19 göstergeleri ise güncel verileri yansıtmaktadır. Çalışmada kullanılan değişkenler, Dünya Sağlık Örgütü, Dünya Bankası ve OECD'den elde edilmiştir. Çalışmada kümeleme analizi yöntemlerinden hiyerarşik kümeleme ve Ward's yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada ülkelerin söz konusu göstergeler bağlamında benzerlikleri ve farklılıkları ortaya konulmaya çalışılmış ve hiyerarşik kümeleme yöntemi ile dört farklı veri setinden oluşan veriler kullanılarak dört farklı kümeleme analizi gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda ortaya çıkan yedili, beşli, dörtlü ve üçlü küme yapıları karşılaştırılmış ve yorumlanmıştır.

Each decision-making process is an important cognitive and emotional process

Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi hierarchical clustering method, K-Means method as a non-hierarchical clustering method, and two-step clustering (hybrid) method. The financial indicators that used in this study were obtained from financial statements and stock price movements of companies. As a result of the study, clusters formed according to all three methods are generally similar. The clusters are evaluated based on the average of the financial indicators and the number of shares, and the preferable clusters are indicated.

No abstract