Perinatolojide adölesan, göçmen, yoksul ve engelli gebelerin tıbbi, sosyal, emosyonel ve ekonomik açıdan risk altında oldukları bilinmektedir. Bu özel gruplarda düşük sosyoekonomik düzey, yetersiz beslenme, doğum öncesi bakım hizmetlerine geç ulaşma veya ulaşamama, doğumun sağlıklı koşullarda gerçekleşmemesi, sigara ve alkol kullanımı, duygusal stres, aile içi şiddet, ayrımcılık ve dışlanma gibi nedenlerden dolayı maternal ve fetal riskler diğer gruplara göre daha fazla ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle özel gruplarda perinatal risklerin azaltılması için antenatal bakım büyük önem taşımaktadır. Gebeliğin erken dönemde teşhis edilip, yeterli doğum öncesi bakımın sağlanması, risklerin erkenden tespit edilmesi, yeterli beslenmenin sağlanması, bağışıklama, folik asit desteği, demir takviyesi ile aneminin önlenmesi, ruh sağlığının değerlendirilmesi ve gerekli psikolojik desteğin sağlanması anne ve bebek ölümlerini ciddi oranda azaltmaktadır. Bu derlemenin amacı perinatal dönemde özel risk gruplarını oluşturan adölesan, göçmen, yoksul ve engelli kadınların karşılaştıkları riskler ve bakımı ile ilgili güncel literatür bilgilerini özetleyerek bu gruplara bakım veren ebe/hemşirelere rehberlik etmek ve literatüre katkı sağlamaktır.

Bu derlemenin amacı menopoz döneminde kadınlara danışmanlık ve bakım veren hemşirelerin bütüncül yaklaşımla, kanıt temelli uygulamalar ışığında bakım sunmalarını sağlamak ve güncel önerileri literatür doğrultusunda incelemektir. Menopoz over fonksiyonlarının kaybı nedeniyle menstrüel periyodun kalıcı olarak sona ermesi olarak tanımlanmaktadır. Üreme çağının son evresi olan bu fizyolojik süreç kadınların hem fiziksel hem de duygusal sorunlar yaşamalarına neden olarak yaşam kalitelerini olumsuz etkilemektedir. Premenopozal dönemin başında over fonksiyonlarının azalmasına bağlı olarak adet düzensizlikleri, doğurganlıkta azalma, vazomotor semptomlar, cinsel işlev bozukluğu, uyku bozuklukları, baş ağrısı, ruh hali değişiklikleri gibi erken dönem semptomları ortaya çıkarken, osteoporoz ve kardiyovasküler hastalıklar ise geç dönemde ortaya çıkmaktadır. Menopoz döneminde yaşanan bu semptomların yönetiminde birçok kanıt temelli uygulama mevcuttur. Bu uygulamaların başında menopoz semptomlarının kapsamlı şekilde sorgulanması, hormon tedavisi, hormonal olmayan farmakolojik ajanlar, düzenli egzersiz, yoga ve gevşeme egzersizleri, beden kitle indeksini normal sınırlarda tutma, sigara içmekten kaçınma, vücut sıcaklığını düşürecek uygulamalar, D vitamini desteği, menopoz semptomlarına yönelik eğitim ve danışmanlık hizmetleri yer almaktadır.