ÖZETToprak oluĢum süreçlerine ve arazi kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan toprak özellikleri topraklarda mikro element yarayıĢlılığı üzerine etki etmektedir. Bu çalıĢmada Isparta-Atabey ovasındaki 21 toprak serisinden alınan 70 toprak örneği incelenen 24 parametre ile toprakların yarayıĢlı mikro element konsantrasyonları arasındaki iliĢkiler tanımlayıcı istatistikler, Pearson korelasyonu ve temel bileĢen analiz yöntemleri kullanılarak incelenmiĢtir. Tanımlayıcı istatistik analizlerden çarpıklık katsayısının yüksek ve pozitif olması, organik madde, fosfor (P), bakır (Cu), demir (Fe) ve çinko (Zn)' nun büyük oranda topraklarda tarımsal uygulamaların ve/veya kısmen de toprak oluĢum süreçlerinin etkisiyle arttığını göstermiĢtir. Temel bileĢen analizi, toprakların davranıĢlarının tanımlanmasında yedi bileĢenin toplam varyansın yaklaĢık %80'nini açıklayabildiğini ve bu bileĢenlerden iki tanesinin ise topraklardaki mikro elementlerin konsantrasyonundaki değiĢimi açıklayabildiğini belirlemiĢtir. Topraklardaki Cu ve Zn konsantrasyonundaki değiĢimle iliĢkili temel bileĢenin yarayıĢlı P, Cu, Zn, amonyum asetat ile ekstrakte edilebilir Mg ile pozitif; kil miktarı ile negatif iliĢkili olduğu belirlenmiĢtir. Temel bileĢen 5 ise topraklardaki Fe ve Mn konsantrasyonundaki değiĢimi pH'nın negatif etkisiyle iliĢkilendirmiĢtir. Sonuç olarak bazı toprakların Zn ve Cu mikroelementleri açısından gübreleme ve zirai mücadele pratiklerinin etkisiyle DTPA ile ekstrakte edilebilen konsantrasyonlarının çevresel açıdan risk oluĢturabilecek seviyelere ulaĢtığı belirlenmiĢtir.