Bu çalışmada, Türkiye’de döviz kurları ile hisse senedi piyasaları arasındaki nedensellik ilişkisi ve COVID-19 gibi olağandışı durumların bu ilişki dinamikleri üzerindeki etkisi araştırılmaktadır. Döviz olarak Dolar ve Euro kurları ile, Bist100, Hizmet, Sanayi, Mali ve Teknoloji sektör endekslerinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)’den temin edilen 2019:01-2020:12 dönemindeki haftalık verilerinden hesaplanan logaritmik getiri oranı serileri kullanılmıştır. İlk olarak Chov Testiyle yapısal kırılmanın varlığı tespit edilerek 27.03.2020 öncesi ve sonrası dönemin yapısal olarak birbirinden farklı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bunun üzerine, COVID -19 pandemisi sonrası dönemi temsilen bir kukla da dahil edilerek yapılan regresyon analizinde, Dolar ve Euro ile borsa endeksleri arasında negatif bir ilişki olduğu, COVID-19 değişkeninin ise borsa endeksleri üzerinde anlamlı fakat küçük pozitif bir etkiye sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Granger nedensellik testi ise, COVID-19 öncesi dönemde, yalnızca borsa endekslerinden döviz kurlarına doğru bir nedensellik ilişkisi bulurken, COVID-19 sonrası dönemde, Dolar’dan Bist100 ve Mali sektör endeksine doğru bir nedenselliğin ortaya çıktığı sonucuna ulaşmıştır. Kısacası COVID-19 gibi olağanüstü dönemlerde ortaya çıkan ekonomik etkilerden dolayı nedenselliğin yönünün kısmen de olsa değiştiğini ve döviz kurlarındaki değişimlerin hisse senedi getirilerindeki değişimlerin nedeni haline geldiğini göstermektedir.

This chapter examines the employment efficiency in the Turkish labor market between 1988 and 2021 and measures the efficient level of Turkish employment by 2030, using the data obtained from TUİK (Turkish Statistical Institute), employing an alternative methodology named “Regressive Envelopment Analysis” or simply REA. The study uses a two-stage analysis where the first stage measures how efficiently the labor force is created from the pool of economically active population, while the second stage measures how efficiently the labor force is put to employment. The overall (1988-2021) employment efficiency average is found to be about 94%, and the bulk of the efficiency loss is the result of the first stage, which is fundamentally shaped by the structural unemployment. It is suggested that long-term unemployment rates, even at the efficient employment levels, will steadily rise from an average of 8% in 2000 to 12% in 2030 for both sexes, but especially for females, nearing 14%.