Amaç: Bu çalışmanın amacı halk kütüphanelerinin toplumun dijital okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesindeki rolünü literatüre dayalı açıklayarak, Türkiye’deki il halk kütüphanelerinin bu amaçla yürüttükleri çalışmaları tespit etmek ve bu konuda bir farkındalık yaratmaktır. Yöntem: Veri toplama aracı olarak bir anket oluşturulmuştur. Ankette 81 il halk kütüphanesi yöneticilerine 18 soru (bazıları çoktan seçmeli) yöneltilmiştir. Ardından anket SPSS yazılımı ile analiz edilmiştir. Bulgular: Araştırma sonucunda, Türkiye’de il halk kütüphanelerinin son on iki ayda (11.02.2022 ile 05.03.2022 tarihleri arasında) düzenlediği yirmi farklı türde toplam doksan dört dijital okuryazarlık eğitiminin; %31,9’unun resmi eğitim, %17,1’inin tek kişilik eğitim, %47,8’nin (n=45) gayri resmi eğitim ve %3,1’inin çevrimiçi bireysel katılım eğitimi olduğu tespit edilmiştir. Verilen eğitimlerin bölgelere göre dağılımı incelendiğinde; Akdeniz Bölgesi’ndeki il halk kütüphanelerinin verdikleri resmi yüz dijital okuryazarlık eğitimlerinin %62,5 ile en yüksek oranda olduğu ortaya çıkmıştır. Aynı eğitim türünde bu bölgeyi Ege Bölgesi’ndeki il halk kütüphaneleri %25 ile takip etmektedir. Doğu Anadolu Bölgesi, Karadeniz Bölgesi ve Güney Doğu Anadolu Bölgesi bu soruyu “sunulmamaktadır” şeklinde cevaplandırmıştır. Bilgi ve Belge Yönetimi (BBY) mezunu sayısı ile verilen dijital okuryazarlık eğitim sayısı arasında bir bağlantı olup olmadığına bakıldığında verilen doksan dört eğitimin %58,5’inin dört ve üstü BBY mezunu çalışana sahip il halk kütüphaneleri tarafından verildiği belirlenmiştir. Araştırmada, dijital okuryazarlık eğitimlerinin kimler tarafından verildiğine dair yöneltilen çoktan seçmeli soruya; %55,6’sının kütüphane personeli, %18,8’inin kütüphane gönüllüleri, %11,3’nün sivil toplum kuruluşları, %8,4’nün halktan gönüllüler ve %5,6’nın bölgesel iş birlikleri kuruluşları (dernekler, konsorsiyum eğitimcileri) personelleri şeklinde cevaplar alınmıştır. İl halk kütüphaneleri, dijital okuryazarlık eğitimlerini sunabilmek için karşılaştıkları kısıtlamalarla ilgili soruya hiçbir seçeneği “en önemli” sorun olarak işaretlememiştir. Bu da il halk kütüphanelerinin dijital okuryazarlık eğitimlerini ve hizmetleri rahatlıkla verebileceklerinin önemli bir göstergesidir. Sonuç: Türkiye’de il halk kütüphanelerinin yeterli sayıda olmasa da bazı dijital okuryazarlık eğitimleri vermekte oldukları, bunların sayısını artırmayı planladıkları ve dijital okuryazarlığa yönelik eğitim veremeyen kütüphanelerin de bu eğitimleri vermeyi planladıkları tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda il halk kütüphanelerinin teknolojik alt yapısının yeterli olduğu, ancak planlı bir politika doğrultusunda dijital okuryazarlıkta topluma daha güçlü hizmetler sunacakları ortaya çıkmıştır. İleride benzer bir araştırmanın tüm halk kütüphanelerini kapsayacak şekilde yapılmasının yararlı olacağı düşünülmektedir. Özgünlük: İl halk kütüphanesi yöneticilerinin değerlendirme ve yaklaşımlarını ortaya çıkarması bu çalışmaya özgünlük kazandırmaktadır.

No abstract

No abstract

No abstract

Bu çalışma ile Türkiye'deki üniversite kütüphanelerine ait YouTube videolarının kütüphanenin tanıtım-pazarlamasındaki etkinliğinin değerlendirmesi amaçlanmıştır. Üniversitelerin ve kütüphanelerinin YouTube kanallarında tespit edilen videolar listelenerek, amaçlarına ve tanıtım-pazarlama bakış açılarına göre gruplandırılmıştır. Ardından bulgular Microsoft Excel üzerinde şekil ve tablolara dönüştürülerek analiz edilmiştir. Araştırmada incelenen 207 üniversite kütüphanesinden sadece 120'sine ait 936 YouTube videosu olduğu ortaya çıkmıştır. Videoların hazırlanma amaçlarına göre bakıldığında; 353 eğitim, 333 etkinlik, 128 genel kütüphane tanıtımı, 34 eğlence, 32 hizmet veya koleksiyon tanıtımı, 30 oryantasyon ve 26 haber videosunun olduğu tespit edilmiştir. Tanıtım ve pazarlama bakış açısından bakıldığında; 192 videonun başlığında kütüphane adının geçmekte olduğu, 744 videoda üniversite ya da kütüphane logosunun bulunduğu, 205'inde kütüphanecinin rol aldığı, 437 videonun müzik / cıngıla sahip olduğu, 197'sinde seslendirme yapıldığı ve 49 videonun özel senaryosunun bulunduğu belirlenmiştir. Yayınlanma yıllarına göre yapılan analizde üniversite kütüphanelerinin YouTube üzerinde bulunan video sayılarının her geçen gün arttığı ortaya çıkmıştır. Ancak videoların içerikleri ve özellikleri incelendiğinde tanıtım ve pazarlama anlayışı ile bir strateji ve plan dâhilinde oluşturulmasına ihtiyaç olduğu söylenebilir. Tanıtım ve pazarlama bakış açısıyla YouTube videolarının değerlendirilmesine yönelik bu tür bir çalışmanın daha önce yapılmamış olması çalışmaya özgünlük kazandırmaktadır.