S łowa k lucz owe: jednostki samorządu terytorialnego, finanse lokalne, budżet jednostki samorządu terytorialnego Ab s t r a k t . Celem artykułu jest zaprezentowanie podejścia Związku Miast Polskich do analizy finansowej przedsięwzięć rozwojowych planowanych przez jednostki samorządu terytorialnego w Polsce. Stosowane rozwiązanie charakteryzuje się kompleksową analizą danych budżetowych uwzględniającą skutki finansowe planowanych do realizacji zadań publicznych. W ramach wniosków wskazano korzyści dla zarządzających JST i pozostałych adresatów oraz wyzwania związane z proponowanym sposobem analizy finansowej przedsięwzięć rozwojowych.Fi na ncial a nalysis of developme nt proje ct s of t he local gove r n me nt u n it Ke y wo r d s: local authorities, local finance, local government budget Ab s t r a c t . The purpose of this paper is to present the approach of the Association of Polish Cities to the financial analysis of development projects planned by local government units in Poland. The applied solution is characterised by a comprehensive analysis of budget data including financial consequences for future budgets. The conclusions indicate the benefits for the management of local government units and other addressees as well as the challenges associated with the proposed method of financial analysis of development projects. Wprowadzenie . Znaczenie analizy finansowej dla strategii rozwoju lokalnegoRozpoczynając rozważania dotyczące roli analizy finansowej w kontekście planowanych do realizacji przedsięwzięć rozwojowych, uzasadnione jest zwrócenie uwagi na jej definicję. G. Gołębiowski (2016, s. 13) zauważa, że analiza finansowa powinna być prowadzona w odniesieniu do wielu płaszczyzn funkcjonowania danego podmiotu.

Samodzielność dochodowa jako determinanta zdolności kredytowej jednostki samorządu terytorialnegoRevenue autonomy as a determinant of the creditworthiness of a local government unit The aim of this paper is to identify the relationship between non-returnable sources of financing for local development and the ability to repay and service the debt by local government units in Poland. The formulated research problem becomes particularly important in the situation of limiting the level of own-source revenues (reduction of income independence) due to the influence of external factors, independent from local authorities. The research was carried out on the entire population of local government units in Poland, considering their statutory types, municipalities, powiats, cities with powiat status, and voivodeships. The existence of a strong correlation between own-source revenues and the operating surplus was confirmed. The obtained results indicate that it is possible to assess creditworthiness, taking into account own-source revenue and the operating surplus.

The concept of local development factors has gained in importance in the context of the reduction of existing resources, especially financial ones. The purpose of the present study is to evaluate localized economic activity as an endogenous factor in the development of small and medium-sized cities. Therefore, the individual sources of income of residents were examined on the basis of the data submitted with their tax declarations. The study covered the years 2016-2018, and included 255 small and medium-sized Polish cities that are revealing a depletion of their socio-economic functions. In order to assess local economic activities, the normalization method was used to compare the cities in terms of their potential. The results thus obtained allow for conclusions to be drawn on the importance of various sources of revenue to the development of cities, and are complementary to the analyses carried out so far in this area.

Ewolucja systEmu kontroli wEwnętrznEj w jEdnostkach samorządu tErytorialnEgo na przEstrzEni 25 lat samorządności w Polsce i. wstępRok 2015 jest rokiem jubileuszowym z dwóch powodów. Po pierwsze w Polsce obchodzimy 25-lecie istnienia samorządności, a po drugie mija 5 lat od wdrożenia kontroli zarządczej w sektorze publicznym. Jest to dobry moment, aby podsumować ten okres w odniesieniu do kontroli wewnętrznej w samorzą-dach, począwszy od 1990 r.Kontrola wewnętrzna na przestrzeni minionych lat znacznie ewoluowała. zmieniało się podejście do systemu, poszczególne organy samorządu otrzymywały nowe uprawnienia kontrolne, a także po dziś dzień trwa proces udoskonalania i przegląd procedur, zwłaszcza od strony efektywności i skuteczności.W pierwszej części publikacji omówiono istotę oraz rolę kontroli wewnętrz-nej w administracji publicznej. Dokonano analizy kontroli wewnętrznej jako systemu, czy też procesu, na który składa się wiele czynników i elementów. Przytoczono model kontroli wewnętrznej według Committe of Sponsoring Organizations of the Treadway Commision (COSO, Komisja). W drugiej i trzeciej części przedstawiono funkcjonowanie kontroli wewnętrznej w samorządach od 1990 r. po dziś dzień. autor zaproponował model ewolucji tego systemu, któ-ry odnosi się do pierwotnych, aktualnych i ewentualnych przyszłych praktyk związanych z kontrolą wewnętrzną oraz jej elementów. Przedstawiono rów-nież wyniki ankiety przeprowadzonej w samorządach, dotyczącej zagadnień z zakresu kontroli zarządczej i audytu wewnętrznego.Celem niniejszego opracowania jest podsumowanie funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej. Ponadto zasadne będzie wskazanie najważniej-szych spraw związanych z kontrolą wewnętrzną i zarządczą, tak aby stanowiła ona wartość dodaną zarządzania jednostką samorządu terytorialnego (jst). zdaniem autora kontrola zarządcza nie może być postrzegana wyłącznie jako porównywanie stanu oczekiwanego z faktycznym. ze względu chociażby już na samą nazwę powinna odnosić się do procesu zarządzania z nastawieniem na efektywność i skuteczność realizowanych zadań. Rozważania te podjęto również w niniejszej pracy z uwagi na zbytnie zawężanie znaczenia kontroli zarządczej oraz niedocenianie jej przez pracowników samorządowych.

The COVID-19 pandemic is global and affects all countries in the world. The difference in the financial impact assessment of its outbreak concerns, inter alia, the state of preparation of the public sector in the previous period. The article assumes that countries which coordinated the structure of sovereign assets and liabilities before 2020 were less exposed to the negative effects of financial risks resulting from the COVID-19 pandemic. The study uses data and methodology of the International Monetary Fund and the authors’ measures dedicated to the public sector to assess the sovereign asset and liability management (SALM). As part of the results, the negative value of net worth and the national net welfare index for the studied countries, including Poland in the period before the pandemic crisis, were indicated. In addition, the level of the loans mismatch on the public balance sheet and the scale of the increase in financial risk in the first year of COVID-19 are presented. Conclusions of research make it possible to assess the impact of COVID-19 on Sovereign Asset and Liability Management.