Arapsko proljeće jedan je od ključnih čimbenika postojeće krize na Bliskom istoku. Posredno, ono je ojačalo radikalno krilo islamističkog pokreta, dovelo do ratova u Siriji i Jemenu, intenziviralo regionalno natjecanje i destabiliziralo cijelu regiju. Nestabilnost bliskoistočne regije nije, međutim, recentni fenomen, nego ima korijene u razdoblju neposredno nakon Prvoga svjetskog rata, kad je kombinacija unutrašnjih i vanjskih čimbenika transformirala tu nekoć mirnu regiju u zonu visokog rizika. Iako arapski nacionalizam, koji se sredinom 20. stoljeća konstituirao kao vodeća ideološka sila na Bliskom istoku, već dulje vrijeme nije relevantan čimbenik međuarapskih odnosa, bilo bi pogrešno zaključiti da on ne snosi nikakvu odgovornost za aktualno stanje u regiji. Rad je posvećen analizi razvojne dinamike arapskog nacionalizma. To podrazumijeva analizu okolnosti pod kojima se njegov liberalni, eurofilni diskurs postupno transformirao u autoritarni diskurs panarabizma, analizu njegova utjecaja na politički ustroj i odnose u regiji, kao i analizu razloga zbog kojih je ideja arapskog ujedinjenja prestala funkcionirati kao iole značajniji orijentir individualnog i kolektivnog djelovanja. Na kraju se razmatra njegova politička ostavština. Arapski nacionalizam nestao je s bliskoistočne političke scene, ali je iza sebe ostavio autokratske režime odlučne da se po svaku cijenu održe na vlasti. Ti represivni režimi, u stalnom »ratu« sa svojim građanima i s hegemonijskim pretenzijama prema susjednim državama, politička su ostavština arapskog nacionalizma na kojoj počiva veliki dio odgovornosti za nasilje koje je pratilo slom Arapskog proljeća i posljedičnu moru bliskoistočne stvarnosti. Ključne riječi: arapski nacionalizam, Prvi arapsko-izraelski rat, panarapski pokret, Sueska kriza, Naser, stranka BAAS, Treći arapsko-izraelski rat, autoritarno političko naslijeđe 1. Uvod Recentna zbivanja na Bliskom istoku-jačanje religijskog ekstremizma, eskalacija sektaškog nasilja, »posrednički« (proxy) ratovi u Siriji i Je

Michael Burawoy's project of public sociology provoked major debate within the sociological community about the tasks and nature of the discipline. While most participants in the debate are sympathetic to his call for a more publicly engaged sociology, many criticise him for politicising the discipline and claim that sociologists should not devote their work to promoting social justice or certain political agendas but concentrate instead on building an objective, evidence-based knowledge of society. This article argues that neither Burawoy's public sociology nor the so-called scientific sociology constitute a proper way to address the problems of sociology's identity crisis and its growing public irrelevance. It is suggested that Karl Mannheim provided the best answer to the questions of what it means to practice sociology and for what purposes it should be practiced. Following Mannheim's line of thinking, the article argues that the real issue is not whether sociologists should be committed to promoting social justice or accumulating objective knowledge about society, but whether they can offer a comprehensive interpretation of the current situation and develop effective strategies to transform the existing patterns of society.