Kratak sadržaj: U radu se razmatra uticaj koeficijenta statizma regulacije napona generatora na naponsko-reaktivna stanja prenosnih mreža. Najpre se daje definicija statizma, kao i mogućnosti i načini njegovog merenja i podešenja u praksi. Zatim, daju se modeli njegovog uključenja u analize statičkih i dinamičkih stanja, koji su inkorporirani u odgovarajuće računarske programe za analize statičke i dinamičke sigurnosti elektroenergetskih interkonekcija, razvijenih u Institutu "Nikola Tesla". U završnom poglavlju ovog rada daju se neki od karakterističnih primera praktične primene programa za analize statičke i dinamičke sigurnosti. Razmatrana je prenosna mreža Srbije, u njenom širokom okruženju, sa posebnim osvrtom na kvantifikaciju uticaja statizma po naponu generatora na uspostavljena postdinamička kvazistacionarna stanja.Ključne reči: statizam, napon generatora, regulacija pobude, naponsko -reaktivna stanja, prenosna mreža Srbije UvodGeneralno gledano, dobrim izborom opsega relevantnih parametara i karakteristika novih, kao i revitalizovanih agregata i njihovih blok-transformatora, postiže se optimalni rad proizvodnog bloka, odnosno, u interaktivnoj sprezi sa elektroenergetskim sistemom (EES) na koji se priključuje, postiže se maksimalno, odnosno, racionalno iskorišćenje njegovih performansi.U kontekstu naponsko-reaktivnih prilika, prvi i jedan od najznačajnijih, a reklo bi se i jedan od najdelikatnijih zadataka, je izbor najpovoljnijih vrednosti nominalnog faktora snage generatora, koji se mora vršiti simultano sa izborom prenosnog odnosa njegovog blok-transformatora.

In this paper a load angle estimation method of round rotor synchronous generator is presented, for load angle limiter in AVR systems design purpose. To get information of load angle, it is necessary to have values of the one terminal voltage, one phase current and q-axis reactance Xq. Mentioned values are acquired by synchronous sampling technique and processed by discrete Fourier transformation. The accuracy of presented method highly depends on quality of zero-crossing detection of the input voltage signal and on the calculation estimation of the fundamental frequency. This method is of reduced sensitivity to higher harmonics presence contence in voltages and current waveforms. Another advantage, when compared to other dq or ab based calculations estimations, is the necessity of use only two measurement channels. Drawback of described approach is lack of immunity to current asymmetry. However, a solution to overcome this problem is offered by introducing the additional measurements into the algorithm to extract the synchronous sampled direct components of all three phase currents.

Kratak sadržaj: U radu se izlažu modeli sistema regulacije pobude generatora koji se koriste u analizama dinamičke sigurnosti elektroenergetskih interkonekcija. Najpre se daje generalna struktura i funkcionalni blok dijagram sistema regulacije pobude, uz presek sadašnjeg stanja ove regulacije u EES Srbije. Zatim, daje se prikaz modela sistema regulacije pobude koji može biti korišćen u analizama kratkotrajne dinamike, u kojima dominiraju analize tranzijentne stabilnosti. Dalje, daje se model koji može biti korišćen u analizama dugotrajne dinamike. Prikazani modeli, uz prethodnu verifikaciju, baziranu na eksperimentalnim merenjima, inkorporirani su u odgovarajuće računarske programe za analize dinamičke sigurnosti elektroenergetskih interkonekcija. U završnom poglavlju ovog rada dati su neki od karakterističnih primera njihove primene.

Kratak sadržaj: U radu je prikazano tehničko rešenje zamene sistema pobude bloka B1 u TE "Nikola Tesla B" u okviru remonta bloka 2012. godine. S obzirom da generatori u TE "Nikola Tesla B" imaju najveću snagu u elektroenergetskom sistemu Srbije bilo je neophodno postići visoku pouzdanost sistema pobude kako ne bi uticao na prekid procesa proizvodnje električne energije. U tom cilju sistem pobude je realizovan korišćenjem savremenih tehnologija sa redundancijom i u energetskom i u upravljačkom bloku čime je postignuta stopostotna topla rezerva. Pored toga bilo je neophodno prilagoditi sistem pobude povećanju snage agregata sa 618MW na 667.5MW. U radu su navedeni osnovni parametri sistema pobude, opisan je energetski deo, regulacija sistema pobude, paljenje tiristora, akvizicioni sistem, zaštite, upravljanje, merenja i signalizacija.Ključne reči: pobudni sistem / tiristoski most / digitalni regulator / rekonstrukcija / pouzdanost / akvizicija Opšti opisStari sistem pobude bloka B1 u TE "Nikola Tesla B" sistem pobude bio je u upotrebi oko 30 godina, zbog čega su pojedine komponente sistema pri kraju životnog veka. Takođe, bilo je neophodno prilagoditi sistem pobude povećanju snage agregata sa 618MW na 667.5MW. Iz tih razloga, kao i usled zastarelosti i nemogućnosti nabavke rezervnih delova, a sa ciljem povećanja pouzdanosti, urađena je zamena sistema pobude.Sistem pobude je statičkog samopobudnog tipa, odnosno energija za napajanje sistema pobude se dobija sa sabirnica generatora i dovodi se preko pobudnog transformatora na tiristorske mostove sa kojih se ispravljeni napon dovodi rotor generatora. Regulacija napona pobude se vrši u okviru regulatora 47

No abstract