No abstract

Celem niniejszego artykułu jest stworzenie modelu reprezentacji umysłowej terminu oraz sformułowanie implikowanych przezeń wskazówek dla nauczycieli języków specjalistycznych. W kolejnych częściach artykułu dokonano charakterystyki języków specjalistycznych, przytoczono definicje terminu, podjęto próbę ustalenia związku między terminem, znakiem językowym a przywoływaną przez niego reprezentacją mentalną (pojęcie, domena, matryca domen, system wiedzy).

Słowa kluczowe: profesjolekt medyczny, badania diachroniczne, kulturowy odbiór choroby WstępKażdy język naturalny podlega ciągłym zmianom wraz ze zmieniającą się rzeczywistością i stanem wiedzy o jej elementach. Leksyka języka jest stale wzbogacana nowymi określeniami. Jednocześnie wiele wyrazów wychodzi z użycia. Terminologia, czyli słownictwo specjalistyczne, odnosząca się do różnych gałęzi nauki czy zawodowej działalności człowieka, stale ewoluuje z powodu rozwoju cywilizacyjnego i potrzeby nazywania wynalazków, nowych pojęć czy nowo odkrytych i zbadanych bytów. Jednak, ze względu na pełnioną przezeń funkcję -precyzyjny opis założeń danej dziedziny nauki, wyników badań, komunikacja specjalistyczna -terminologia nie powinna podlegać zmianom. Zjawiska polisemii, synonimii, homonimii w przypadku terminologii także winny być ograniczone lub wyeliminowane zupełnie, by zapewnić bezproblemową komunikację między specjalistami z danej dziedziny. Jak można zauważyć, mamy do czynienia z dwiema przeciwstawnymi tendencjami. Z jednej strony, terminologia zmienia się wraz z rozwojem nauki. Z drugiej, podejmowane są celowe działania, by zunifikować systemy terminologiczne, precyzyjnie określić zakres ich referencji i dbać o pewną stałość nazewnictwa pojęć specjalistycznych.Język medyczny także podlega zmianom, co zostało ukazane w niniejszym artykule. Wiele z terminów używanych w połowie XIX wieku nie występuje już we współczesnej polszczyźnie. Pewna grupa terminów funkcjonuje nadal, lecz przedmiot lub zakres ich referencji uległ zmianie wraz z rozwojem nauk medycznych.

No abstract

WkŁaD tŁuMaczy tekStÓW LiterackicHW pOpuLaryzację pOLSkiej kuLtury Słowa kluczowe: tłumacz, przekład literacki (artystyczny), kultura, Anders Bodegård, Karl Dedecius, Rozka Štefan WstępOstatnio ukazało się wiele cennych prac naukowych dotyczących przekła-du. Ich autorzy skupiają się głównie na strategiach stosowanych przez tłumaczy, procesie dokonywania przekładu oraz pojęciu ekwiwalencji. Bardzo rzadko tematem rozpraw naukowych jest tłumacz jako osoba interpretująca tekst, często jest nim pisarz -autor własnych utworów, człowiek obarczony osobistym bagażem doświadczeń, żyjący w konkretnej rzeczywistości materialnej i kulturowej. Tłumacz wykonuje pracę zakulisową. Jego "obecność" zauważamy w tekście jedynie pośrednio, na przykład porównując język oryginału i tłumaczenia. Odbiorca dzieła literackiego, przeciętny czytelnik zwykle nawet nie jest świadomy faktu, kto dany utwór przetłumaczył.Z niewiadomych przyczyn jak dotąd żaden badacz literatury czy przekładoznaw-ca nie podjął się opracowania leksykonu czy encyklopedii tłumaczy, uwzględniają-cych osiągnięcia konkretnych osób, a także biografie tych postaci. Taka pozycja nie jest mi znana mimo długotrwałych poszukiwań na rynku księgarskim. Informacje ujęte w obszernie opracowanych hasłach encyklopedycznych stanowiłyby nieocenioną pomoc dla tych, którzy w swej pracy badawczej zajmują się krytyką przekładu. Wiedza dotycząca tłumacza, jego życia, własnej twórczości, stylu itp. pozwoliłaby wyjaśnić przyczyny przyjęcia konkretnych strategii, które niestety często wypaczają sens dzieła, oddalając czytelnika od zamierzonego przesłania oryginału.