No abstract

No abstract

Some changes in the environment, when attended to, result in cognitive response which may be called thinking with change. Thinking with change is similar to the “algorithm of sense detection” of metaphors. In fact, the interpretation of any kind of metaphor is framed by the general human mechanism of dealing with a change. Therefore an interpreted (meaningful) change is here called metaphorical. The first part clarifies the concepts of change and metaphor. The second part provides the characteristics of metaphorical changes. Finally, we try to answer the question if metaphorical thinking with change is rational. Metaforyczne zmiany poznawcze: na krawędzi racjonalności Rozważania podjęte w niniejszym artykule wyrastają ze spostrzeżenia, że: (1) niektóre zmiany w otoczeniu, kiedy zostały zauważone, wzbudzają pewną odpowiedź kognitywną, którą nazwać można myśleniem zmianą i (2) owo myślenie zmianą odbywa się na wzór myślenia metaforycznego. Zatem znalezienie sensu zmiany przebiega podobnie jak znalezienie sensu nowej, świeżej metafory. W rzeczywistości jednak to interpretowanie metafory odbywa się zgodnie z kanonem myślenia inicjowanego zmianą. Najpierw przedstawiona zostanie bardzo skrótowo pewna teoria metafory. Zmiana, która uzyskała sens nazywana będzie dalej zmianą metaforyczną. Pierwsza część zawiera wyjaśnienia sposobu rozumienia obu kluczowych terminów: zmiany oraz metafory. Druga ma na celu ukazanie, jakie zmiany w otoczeniu są metaforyczne oraz zarysowanie koncepcji, w ramach której można opisać zmiany metaforyczne jako proces poznawczy. W końcu, postaram się odpowiedzieć na pytanie, czy myślenie zmianą jest racjonalne.

Streszczenie. Według głównej tezy badań kognitywnych metafora jest podstawą myślenia. W kontekście prawa, które stanowi podstawę życia społecznego i ma wielki wpływ na każdego z nas, teza ta ma fundamentalne znaczenie. Zakres oddziaływania tej tezy określony jest w artykule poprzez charakterystykę trzech typów metafor. Są one też punktem wyjścia do sformułowania ogólnej definicji metafory, która pozwala dostrzec metaforyczność pewnych sytuacji pozornie z metaforą niemających nic wspólnego oraz związanych z nimi procesów rozumowania, które nazwane zostaną rozumowaniem metaforycznym.Słowa kluczowe: prawo, metafora, model, perswazja, wnioskowanie metaforyczne.W latach 70. XX w. w gabinetach dwóch ministrów zagranicznych: Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego, wisiały mapy świata. W pierwszym -dwie półkule, wschodnia i zachodnia, w drugim -mapa w odwzorowaniu walcowym z wielkim obszarem Związku Radzieckiego i krajów zależnych zaznaczonym na czerwono, pozostałe państwa w jednym mdłym kolorze. Mapy ilustrowały i wyznaczały sposób patrzenia na świat. Związek Radziecki w centrum świata, otoczony przez wrogie obszary, którym "należy nadać kolor". Stany Zjednoczone na osobnej półkuli, bezpiecznie odizolowane od reszty świata i zdystansowane. Pytanie -czy to pies upodabnia się do właściciela, czy to właściciel dobiera psa podobnego do siebie -odnosi się przez analogię do map wiszących w gabinetach i… do metafor. Poniższy tekst ukazuje różne aspekty odpowiedzi na to pytanie.Zawód prawnika jest ściśle związany ze słowem. Język prawniczy definiuje, wyjaśnia, uzasadnia, bada, rozumuje i perswaduje. Od starożytności prawnicy są świadomi, ile zależy z jednej strony od precyzyjnego i logicznego posługiwania się językiem, a z drugiej strony, jak wiele może osiągnąć ten, który jest bardziej biegły w stosowaniu zasad retoryki czy nawet chwytów erystyki. Wszystkie wymienione powyżej czynności mowy charakterystyczne dla prawa są zarazem przedmiotem badania logiki. Prawnicy, korzystając z badań logicznych języka naturalnego, starali się przestrzegać postulatów dotyczących * Uniwersytet Łódzki, Instytut Filozofii, Katedra Logiki i Metodologii Nauk.

In the paper two seemingly distinct areas of philosophical investigations are brought together: metaphor and dialetheism. They both turn out to be deeply related, which becomes visible against a background, i.e. the hybrid structure of metaphor delineated in the first part. This network elicits three variations of dissonance subsequently called: (1) phantom-contradiction, which is combined with unconventionality of metaphors; (2) indexed-bound contradiction, bearing some cognitive tension but no real truth value gluts and; (3) logical contradiction “spread” between the two layers of metaphorical structure. Finally, the analysis allows for approaching a theoretically pending question concerning the influence of dialetheic aspects of metaphor upon human cognition and thinking in general.