The paper presents rezults of microstructure (LM, TEM) investigation and hardness measurments of welded joints in martensitic precipitation hardened stainless steel containing copper, subjected to heat treatment. For the aging temperature up to 540• C even for the very long times, the microstructure of the welded joints is similar to this one at lower temerature aging. After aging at 620• C a distinct change of the microstructure was observed. Non-equilibrium solidification conditions of the weld metal, segregation and the diffusion of copper and the elements stablilizing the austenite cause the occurrence of the reverse transformation of the martensite into austenite as fast as just 1 hour at 620• C. TEM investigations revealed the differences in dispersion of hardening copper precipitates after aging at temperature 620• C for 1 and 4 hours. Keywords: Weld metal, heat treatment, martensitic PH stainless steels , 17-4PH steel W artykule przedstawiono wyniki badań mikrostruktury (LM, TEM) oraz twardości złącz spawanych stali nierdzewnej martenzytycznej utwardzanej wydzieleniowo miedzią po obróbce cieplnej. Aż do temperatury starzenia 540• C mikrostruktura spoin nie wykazuje istotnych różnic niezależnie od czasu wytrzymania w porównaniu do tej obserwowanej w niższych temperaturach. Po starzeniu w temperaturze 620• C zaobserwowano wyraźne różnice w mikrostrukturze spoin. Nierównowagowe warunki krzepnięcia metalu spoiny, występowanie segregacji oraz procesy dyfuzji miedzi i pierwiastków stabilizujących austenit powodują wystąpienie przemiany odwrotnej martenzytu w austenit już po 1 godzinie starzenia w 620• C. Badania TEM wykazały, różnice w dyspersji cząstek umacniających w temperaturze starzenia 620• C przez 1 i 4 godziny.

Fracture evaluation of welded joints in high-strength steels, with bainitic and martensitic structures, is presented and cracking mechanisms discussed. Hot cracks or microcracks formed during welding are further expanded as cold cracks on cooling. The cause of cracking is shown to be low temperature of weld solidification and deformation-induced contraction. Hydrogen can also be an important factor in this cracking.

Mechanisms of crystallizing fracture formation in the joints and in the heat-affected zones in the case of various of alloys were characterised, and feasible methods were given to keep them within limits. Pęknięcia krystalizacyjne w spoinieCharakterystyczną cechą pęknięć krystalizacyjnych jest ich usytuowanie wewnątrz spoiny najczęściej w osi (rys. 1). W procesie spawania krystalizujący metal spoiny znajduje się pod wpływem naprężeń rozciągających. Naprężenia te powstają w wyniku nieswobodnego skurczu spoiny i stygnięcia nierównomiernie nagrzanego materiału spawanego. Pod wpływem tych naprężeń metal spoiny odkształca się, a przy niedostatecznej zdolności do odkształceń -pęka.

Właściwości połączeń spawanych stali 7CrMoVtiB10-10 (t24) po obróbce cieplnej the properties of joints of 7crMoVtiB10-10 (t24) steel after heat treatment Mgr inż. Krzysztof Pańcikiewicz, prof. dr hab. inż. Edmund Tasak -Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków, mgr inż. Sławomir Kwiecień -polimex Mostostal Zakład ZRE, Kraków. StreszczenieW artykule przedstawiono wyniki oceny twardości i pracy łamania spoin po obróbce cieplnej złączy spawanych żarowytrzymałej stali niskostopowej T24 (7CrMo--VTiB10-10). Wykazano, że otrzymanie jednocześnie wymaganych właściwości plastycznych i twardości jest możliwe jedynie po wyżarzaniu w temperaturze co najmniej 700ºC. Podjęto również próbę wyjaśnienia przyczyn występowania niezadowalającej twardości złączy i udarności spoin po obróbce cieplnej w stosunkowo do niskiej temperaturze wyżarzania.

W artykule omówiono ogólne wymagania dotyczące wy twarzania ścian szczelnych kotłów do spalania odpadów. Przedstawiono technologię montażowego wykonywania napoin na ścianach oraz sposób pomiaru zawartości żelaza w napoinach. Opracowana technologia gwarantowała uzyskanie założonego poziomu Fe<10%. ABS TRACTGeneral requirements relating to manufacturing of sheet piling of boilers for wastes combustion was presented. The technology of carrying out pad welds upon walls and measurement method of iron content in the weld pads was discussed. The developed technology guaranteed to reach the assumed level of Fe<10%. WstępŻeby zrozumieć, jakie znaczenie ma technologia napawania dla przemysłu energetycznego, trzeba odpowiedzieć na pytanie, czy warto inwestować w prace nad rozwojem projektów kotłów przeznaczonych do spalania śmieci?Nie jest nowością to, że ludzie spalają śmieci. Robili to od dawna.Biorąc pod uwagę, że "efektem ubocznym" spalania śmieci może być energia, np. elektryczna sprawia, że prace nad rozwojem w tym kierunku są uzasadnione, gdyż mamy do czynienia z zamianą nieużytecznej formy materii w użyteczną formę energii. Ze spalenia 1 tony śmieci można uzyskać tyle energii, co ze spalenia 250 kg węgla. Inne porównanie: spalenie 1 tony śmieci generuje około 525 kWh, jest to wystarczająca ilość energii do ogrzania typowego budynku biurowego przez 1 dzień. Faktem jest, że uzyskanie energii ze spalania śmieci kosztuje więcej niż ze spalania węgla, ale największą zaletą jest możliwość zredukowania od 60 do 90% wielkości wysypisk śmieci i związanych z tym kosztów ich utrzymania [3, 4].Wiele krajów posiada wyspecjalizowane spalarnie śmieci produkujące przy okazji energię. Wykres na rysunku 2 przedstawia świa-tową czołówkę tych technologii. Japonia spala 62% produkowanych śmieci dlatego, że posiada mało przestrzeni do ich składowania oraz ze względu na niewielką ilość źródeł energii [4]. Największym problemem do rozwiązania jest zapewnienie na właściwym poziomie emisji spalin. Podczas spalania śmieci wydziela się wiele toksycznych związków, które muszą być zneutralizowane przez wysoce zaawansowany technologicznie system fi ltrów. Najbardziej znane zanieczyszczenia powstające podczas spalania śmieci to: dioksyny i furany, dwutlenek węgla, tlenek węgla, rtęć, kadm, ołów, tlenki azotu, pyły i opary związków organicznych oraz gazy kwaśne [5].Dwutlenek siarki -jest typowy dla kotłów opalanych węglem, natomiast dla kotłów, w których spalane są śmieci większym problemem jest obecność chlorowodoru. Tworzą go chlor i chlorki powstające ze spalania papieru, PVC i soli [5]. Materiały stosowane do budowy kotłów WTE 1)Chlorowodór jest bardzo aktywnym gazem, wywierającym negatywny wpływ na materiał, z którego zbudowana jest komora paleniskowa kotła.Z tego właśnie powodu zdecydowano się na wykonanie części paleniskowej kotła z rur kompozytowych lub z rur ze stali węglowej napawanych specjalnym stopem na osnowie niklu typu INCONEL. Stop