Ο σχολικός εκφοβισμός θεωρείται ως ένα πολύπλοκο κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο αναδύεται μέσα από τις ποικίλες και δαιδαλώδεις συνδέσεις ανάμεσα στο περιβάλλον και το άτομο, επιφέροντας σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις σε όλους τους εμπλεκόμενους. Προσφάτως το ερευνητικό ενδιαφέρον για την εξέταση της σχέσης ανάμεσα στον εκφοβισμό και την ετερότητα είναι ιδιαίτερα έντονο, καθώς ο εκφοβισμός απέναντι σε μαθητές που είναι μέλη διάφορων μειονοτικών ομάδων, θεωρείται ως ένα συνεχώς αυξανόμενο πρόβλημα στα σημερινά σχολεία. Η ετερότητα θεωρείται ως ένας σημαντικός παράγοντας που αυξάνει τις πιθανότητες για τη συμμετοχή των μαθητών στον εκφοβισμό, επειδή η παρουσία ενός ή περισσότερων διαφοροποιητικών στοιχείων του μαθητή σε σχέση με τους συνομηλίκους του, τον καθιστά «διαφορετικό» στα μάτια των άλλων, ώστε να διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο να εμπλακεί σε περιστατικά εκφοβισμού. H παρούσα μελέτη αποτελεί την πρώτη προσπάθεια διερεύνησης και αποτύπωσης του σχολικού εκφοβισμού που εμφανίζεται απέναντι στους αλλοδαπούς μαθητές με αναπηρίες, οι οποίοι φοιτούν στα γενικά σχολεία της ελληνικής επικράτειας. Σκοπός της έρευνας ήταν να μελετηθούν οι εμπειρίες εκφοβισμού που είχαν βιώσει οι αλλοδαποί μαθητές με αναπηρία, καθώς επίσης και να εξεταστεί ο ρόλος των στοιχείων ετερότητας (της διαφορετικής εθνικής καταγωγής και της αναπηρίας) που παρουσίαζαν οι μαθητές ως προς την εκδήλωση του φαινόμενου. Ειδικότερα, η έρευνα εστίασε στις μορφές εκφοβισμού που δέχονταν οι μαθητές αυτής της κοινωνικά ευπαθούς ομάδας, στους χώρους όπου εκτυλίσσονταν τα επεισόδια, στα χαρακτηριστικά των θυτών, στις αιτίες εμφάνισης του φαινομένου, στους τρόπους διαχείρισης των περιστατικών και στη σχέση ανάμεσα στην ύπαρξη φίλων και τις εμπειρίες εκφοβισμού. Στην έρευνα συμμετείχαν είκοσι αλλοδαποί μαθητές με αναπηρία (n=20) που φοιτούσαν σε γενικά σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας. Οι συμμετέχοντες παρουσίαζαν είτε κινητική αναπηρία είτε αισθητηριακή αναπηρία (αναπηρία όρασης ή ακοής). Για τη συγκέντρωση των δεδομένων διεξήχθησαν ατομικές ημι-δομημένες συνεντεύξεις, κατά τις οποίες οι αλλοδαποί μαθητές με αναπηρία αποκάλυψαν τα προσωπικά βιώματα, τις αντιλήψεις, τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους ως προς την εμπλοκή τους σε τέτοιου είδους επεισόδια με το ρόλο του θύματος. Στη συνέχεια, χρησιμοποιήθηκε η ανάλυση περιεχομένου ως μέθοδος δευτερογενούς ανάλυσης των ποιοτικών δεδομένων. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι αλλοδαποί μαθητές με αναπηρία βίωναν σωματικό, λεκτικό, κοινωνικό και ηλεκτρονικό εκφοβισμό ή το συνδυασμό δύο ή περισσότερων μορφών εκφοβισμού. Ακόμη, διαπιστώθηκε ότι τα περιστατικά εκφοβισμού εκδηλώνονταν σε χώρους του σχολικού κτηρίου (π.χ. στην αυλή, τους διαδρόμους, τις σκάλες, τις τουαλέτες, την αίθουσα διδασκαλίας, την αίθουσα εκδηλώσεων, κ.λπ.), αλλά και σε χώρους έξω από το σχολείο (π.χ. στο περιβάλλοντα χώρο έξω από το σχολικό κτήριο, στους χώρους επίσκεψης των εκδρομών, στο μαθητικό λεωφορείο κ.λπ.) σε διάφορες χρονικές στιγμές (π.χ. κατά το διάλειμμα, κατά τη διδακτική ώρα, πριν ή μετά το σχολείο, σε σχολικές εκδρομές και κατά τις απογευματινές ώρες). Σύμφωνα με τις απαντήσεις των συμμετεχόντων ως προς τα χαρακτηριστικά των μαθητών-θυτών, οι μαθητές που ασκούσαν εκφοβισμό δεν είχαν στοιχεία ετερότητας (ήταν γηγενείς και δεν είχαν κάποια μορφή αναπηρίας). Επίσης, αναδείχθηκε ότι η πλειονότητα των συμμετεχόντων θεωρούσε τη διαφορετική εθνική καταγωγή ως αιτία για την εμφάνιση του εκφοβισμού και όχι την αναπηρία. Ως τρόποι αντιμετώπισης του φαινομένου αναφέρθηκαν η αποσιώπηση των εμπειριών εκφοβισμού και η γνωστοποίηση των περιστατικών αυτών σε κάποιο πρόσωπο, όπως οι φίλοι, οι γονείς, τα μεγαλύτερα αδέρφια και οι εκπαιδευτικοί. Επίσης, βρέθηκε ότι υπήρχε σχέση ανάμεσα στην παρουσία φιλικών σχέσεων και τον τρόπο που βίωναν οι μαθητές τον εκφοβισμό, εφόσον οι μαθητές του δείγματος που είχαν έναν ή περισσότερους φίλους αποκόμιζαν διάφορα οφέλη από την ύπαρξη της φιλίας ως προς τη συχνότητα εμφάνισης και την αντιμετώπιση του εκφοβισμού. Η διερεύνηση της οπτικής των αλλοδαπών μαθητών με αναπηρίες αναφορικά με τις εμπειρίες εκφοβισμού που είχαν βιώσει, προσφέρει νέες κατευθύνσεις και χρήσιμες πληροφορίες, ώστε αυτές να αξιοποιηθούν σε μελλοντικές προσπάθειες για το σχεδιασμό των απαραίτητων δράσεων, με σκοπό την πρόληψη και την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού απέναντι σε μαθητές που ανήκουν σε μειονοτικές ομάδες.
