Merkezi sınavlar, öğrencilerin bazı programlara yerleştirilmeleri, eğitimsel olarak ilerlemelerine karar verilmesi, öğretmenlerin performanslarının ve okul başarı düzeylerinin belirlenmesi gibi eğitim süreci ile ilgili önemli kararların alınmasında belirleyici bir role sahip olmaktadır. Bu çalışmada 2013 ile 2021 yılları arasında uygulanan merkezi sınavlarda (TEOG ve LGS) toplam 240 adet fen sorusunun YBT’nin bilişsel süreç boyutuna göre analizi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Veriler nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi yoluyla elde edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre TEOG ve LGS sınavlarındaki 227 sorunun (%94.58) alt düzey, 13 sorunun (%5.42) üst düzey bilişsel basamaklarda yığıldığı tespit edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre soruların bilişsel basamaklara orantısal olarak dengeli dağılmadığı özellikle üst düzey becerileri ölçmede yetersiz kaldığı görülmüştür. Ülke genelini ilgilendiren merkezî sınavlarda bu eksikliğin giderilmesi, öğrencilerin üst düzey bilişsel gelişimi açısından faydalı olacaktır. Bu bağlamda sınav soruları hazırlanırken öncelikle hedeflerin belirlenmesi, hedeflere rehberlik edecek taksonomilerin oluşturulması ve bunun için YBT tablosunun dikkate alınması önerilmektedir.

Highlights * Revealing earthquake awareness of teacher candidates. * Destructive earthquakes in Turkey through the eyes of teacher candidates. * Non-governmental organizations (NGO) dealing with ÖZET Araştırmanın amacı öğretmen adaylarının deprem farkındalığına ilişkin görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim deseni kullanılmıştır. Veriler açık uçlu sorular yoluyla toplanıp, betimsel analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırmanın bulgularına göre öğretmen adaylarının depremi bilimsel anlamıyla tanımladığı ve depremin neden olduğu ikincil afet türlerinin farkında olduğu gözlenmiştir. Yer-büyüklük-zaman bilgilerini veren deprem tahmininin henüz tam olarak mümkün olmadığı konusunda farkındalık olduğu anlaşılmıştır. İnsanların depreme karşı bilinçlenmesinde uygulamalı eğitici faaliyetlere katılmanın etkisinin daha fazla olduğunu vurgulayan öğretmen adaylarının, ülkemizde yaşanan yıkıcı depremleri hatırladıkları, sivil toplum kuruluşlarını (STK) tanıdıkları, deprem afetiyle ilgili eğitimlerin, haberlerin, filmlerin yapılmasının, bilinçlenme sağlamada etkili olduğunu düşündükleri belirlenmiştir. Deprem farkındalığının öğretmen adaylarının zihinlerinde kalıcı hale getirilmesi için eğitimlerde uygulamalı yöntemler kullanılmalı, bilimsel etkinliklere ve tatbikatlara katılım sağlanmalı, toplanma yerlerini ve faydalı bilgileri gösteren "eAFAD", "AFAD Acil" gibi mobil uygulamalar tanıtılmalıdır. Anahtar kelimeler Deprem, Deprem farkındalığı, Öğretmen adayı, Üniversite öğrencisi Öne Çıkanlar * Öğretmen adaylarında deprem farkındalığının ortaya çıkarılması. * Öğretmen adaylarının gözünden ülkemizde yaşanan yıkıcı depremler. * Deprem afetiyle ilgilenen sivil toplum kuruluşları (STK).

One of the tools used to evaluate concept ability of students related to certain topic, is the SOLO taxonomy. In the research, it was aimed to investigate the unit outcomes of "DNA and Genetic Code" in the 8th Grade Science Lesson Teaching Program and the evaluation questions of the related unit in the textbook, which was accepted by the Ministry of Education in 2019 and then published in 2020, according to the levels of SOLO taxonomy. The analysis of the outcomes and evaluation questions was realized by taking reference the uni-structural, multi-structural, relational and extended abstract levels of the SOLO taxonomy. In the research, document analysis that is part of qualitative data harvest method, has been used. In document analysis, the investigated case or the inscriptive material information related to cases are analyzed. According to the research findings; of the 13 examined outcomes correspond to 2 uni-structural, (15.4%), 3 multi-structural, (23.1%), 6 relational (46.1%), and the other 2 extended abstract (15.4%) levels. When the distribution of the evaluation questions in terms of the levels of SOLO taxonomy is examined; it was determined that of the 45 questions correspond to 33 (73.3%) uni-structural, 8 (17.8%) multi-structural, and 4 (8.9%) questions represent relational levels. It has been determined that there is no question representing the extended abstract level in the textbook. In line with the obtained findings, suggestions were made regarding to the implementation and further research.