In this work, organic cotton fabrics were dyed using barberry (Berberis vulgaris L.), dyer’s oak (Quercus infectoria Olivier) and dyer’s oak + barberry (Quercus infectoria Olivier + Berberis vulgaris L.) by microwave irradiation and conventional dyeing methods. They were used in equal percentages. The dyed fabrics were analyzed by different analytical and technical methods. Colouring compounds were analyzed in the dyed fabrics, dye extractions (before dyeing bath and after dyeing bath) by High Performance Liquid Chromatography with Diode Array Detector (HPLC-DAD). Identified coloring compounds based on the dyestuff analysis were berberine, berberine derivative, phenolic acid, ellagic acid, ellegic acid derivatives, gallic acid and gallic acid derivative. Colour characteristics of all the dyed fabrics were measured by CIEL*a*b* spectrophotometer and pH values were determined by surface-pH meter. Scanning Electron Microscopy equipped with Energy Dispersive X-ray Spectrometer (SEM-EDX) was used for imaging and elemental analysis of the surfaces of the dyed organic cotton fabrics. The colouristic and colour fastness properties of the dyed fabrics were investigated and compared with each other. No damage was observed in the fabrics dyed by the microwave and conventional dyeing methods. Almost the same colour yields were obtained in both dyeings using different processing times. According to the analyses and test results, microwave irradiation method is very eligible compared to conventional dyeing methods, considering coloristic properties of dyed fabrics, time saving and the cost effectiveness wise.

No abstract

No abstract

No abstract

Antik çağlardan beri insan, kendisini ve çevresini süsleyecek malzemeleri arayış içinde olmuş, renklendirici malzemeler her zaman ilgisini çekmiştir. Bu malzemeleri önce toprak minerallerinden elde etmiş ve devamında doğadaki bitki, hayvan, mantar, vb. gibi doğal ürünlerden elde ettikleri organik boyaları kullanmıştır. Dokumada yetenekleri gelişir gelişmez ise doğal boyaları ve boyama tekniklerini geliştirmiştir. Önceleri tek renkli ürünler elde ederken, daha sonraları birden fazla rengi bir ürün üzerinde ahenk içinde kullanmayı başarmıştır. Osmanlı saray kumaşlarında ihtişam ve gücün temsili olan kaftanlardan düz kumaşlara, altınlı ve gümüşlü entarilerden çuhalara kadar çoğu elbise ve kumaşın doğal boyalar kullanılarak renklendirildiği bilinmektedir. Osmanlı’nın kullandığı boyalar ve boyama endüstrisi, babadan oğula geçerek bir devamlılık sağlanmıştır. Günümüzde dahi müze koleksiyonlarında görülen ve büyük bir öneme sahip olan Osmanlı saray dokumalarındaki renklerin çoğunluğu hala canlılığını korumaktadır. Osmanlı saray dokumalarında doğal boyalar denilince ilk akla gelen hayvansal doğal boya kaynakları olmuştur ve bu boyalar dişi böcek kökenli hayvanlardan elde edilmiştir. Böcek kökenli boyalardan elde edilen renk birbiriyle neredeyse aynı olup, özellikle padişah ve şehzade kaftanlarındaki zemin rengini oluşturmuştur. Hayvansal kökenli boyaların yanında Osmanlı boyacılar çeşitli renkler elde ettiği bitkisel boyaları da kullanmıştır. Bazen hem bitkisel hem de hayvansal boya kaynaklarını bir araya getirerek çeşitli renk ve renk tonlarını elde etmiştir. Burada Anadolu’nun zengin bitki çeşitliliğine sahip olmasının etkisi oldukça fazladır. Bu araştırmada, geçmişten Osmanlılara kadar olan doğal boyama süreci kısa bir şekilde ele alındıktan sonra Osmanlı boya ve boyama endüstrisi hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra ise Osmanlı saray dokumalarını renklendiren başlıca bitkisel ve hayvansal doğal boyalar, özellikleri ve içerdiği etken boyarmaddeler incelenmiştir.