The purpose of the article was to show some aspects of women’s social movements and related press for Catholic women in the interwar Poland. Back then the religious press was an important part of publishing. Some of the papers were published directly for women. These periodicals were supporting national and religious values, were propagating the need to defend Poland and the Catholic faith against the immorality and cosmopolitism. The social movements of Polish Catholic women were strong, integrated and influenced among their members. They were showing the ideal of women in the country – both Polish-Catholic and the “Polish-Mother” – who is considered a secular apostole.

Wzorzec parlamentarzystki w prasie dla kobiet w Polsce międzywojennejStreszczenie Prasa dla kobiet w Polsce międzywojennej była reprezentowana przez periodyki o różnorodnym zasięgu temporalnym i przestrzennym, częstotliwości wydawania, profilu światopoglądowym, a także sposobie pozycjonowania na rynku czytelniczym. Pełniła funkcję perswazyjną, dając wzorzec wychowawczy przeznaczony dla odbiorczyń, które miały rozmaite preferencje polityczne, prezentując pełny przekrój ideowy społeczeństwa polskiego. W kobiecym imaginarium znajdowały się postaci niezwykłe, godne naśladowania, pretendujące do miana "herosów w spódnicy". Celem artykułu jest ukazanie medialnych wizerunków kobiet aktywnych politycznie pod kątem ich obecności w Sejmie Ustawodawczym 1919-1922 oraz w regularnym parlamencie Rzeczypospolitej Polskiej 1922, ponadto w Sejmie Śląskim 1920 Słowa kluczowe: prasa dla kobiet, wzorzec, parlamentarzystki, wizerunek medialny THE FEMALE PARLIAMENTARY MODEL IN THE WOMEN'S PRESS OF INTERWAR POLAND AbstractThe women's press in interwar Poland was represented by periodicals of varied temporal and spatial coverage, frequency of publishing, outlo-74 S T U D I A I M AT E R I A ŁY C z a s o p i s m o N a u ko w e I n s t y t u t u S t u d i ó w K o b i e c y c hIdentyfikacja prasy dla kobiet wiązała się z periodykami stereotypowo ukierunkowanymi na czytelniczki, a więc zawierającymi rubryki poradnictwa: opieki nad dzieckiem, kulinariów, trendów w strojach kobiecych i dziecięcych, dbania o urodę. Część z nich publikowała ponadto teksty o tematyce społecznej, ekonomicznej i kulturalnej, na ich łamach drukowane były wypowiedzi poświęcone polityce wewnętrznej państwa oraz sytuacji międzynarodowej. I właśnie ostatnia z wymienionych kwestii dała podstawę do rozwiązania tytułowego problemu badawczego. Tym samym poza sferą zainteresowań znalazły się grupy periodyków typu: rodzinnego, branżowego (druków fachowych), szkolnego, "prasy serca", mającej stylistykę sentymentalno-romansową. Namysłu wymagało czasopiśmiennictwo o profilu światopoglądowym, a więc prasa religijna, także periodyki żeńskich zgromadzeń zakonnych. Ich treść w dużej mierze skoncentrowana na sprawach konfesyjnych ostatecznie skłoniła do rezygnacji z dalszej eksploracji pod kątem poznania zagadnień mających wyraźnie polityczny charakter. Wyjątek stanowił miesięcznik Związku Sodalicji Mariańskich młodzieży szkół średnich zatytułowany "Pod Znakiem Marii". Czasopismo sodalicyjne w odpowiedniej proporcji zawierało informacje o sytuacji społecznej w Polsce, co pozwoliło na umieszczenie go w bazie źródłowej. Ponadto wśród materiałów zakwalifikowanych do dalszej eksploracji obok regularnie wychodzących tygodników, miesięczników i kwartalników znalazły się dodatki stałe i okresowe, kalendarze, jednodniówki i inne druki okolicznościowe (głównie wyborcze) ukierunkowane na kobiety. Cechy czasopiśmiennicze miały biuletyny Narodowej Organizacji Kobiet (NOK) wydawane w latach 1925-1933 oraz sprawozdania Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet (ZPOK) za okres 1930-1933. Procedura dobor...

The issue of old women was not a priority topic in the press. It appeared indirectly, most often when describing other social issues. It accompanied the problems of social exclusion due to gender, age, financial condition, education, and professional status. Three separate images of old women emerged on the pages of the interwar press for Polish women. Firstly, there was the image of a matron, that is a dignified married woman, a mother, a tireless social activist who skilfully combined sacrificial work for the benefit of the family and the interests of the community. The figure of a matron was identified with noble features of a woman who demanded a lot from herself, becoming a moral role model for other women. In turn, in the image of the old lady, there was a tendency to show a younger, modernized version of the matron. The lady was ready to introduce innovative elements of family, social and professional life. She knew how to modernize the work of social associations. The third image contained the representation of poor, lonely, hopeless old age. It reflected the vision of an old woman who experienced material poverty, unemployment and homelessness.

Celem artykułu było ukazanie wzorca osobowego kobiety w Polsce międzywojennej na przykładzie czasopisma "Kuźniczanka", katolickiego organu prasowego Szkoły Domowej Pracy Kobiet w Zakopanem. Przedstawiono w nim historię edukacyjnej placówki założonej pod koniec XIX w. przez Jadwigę z Działyńskich Zamoyską, wybitną działaczkę społeczną, patriotkę, propagatorkę idei żeńskiego szkolnictwa gospodarczego. Zamoyska dokonała recepcji idei "szkół życia chrześcijańskiego" według metody zakonu oratorian. Swoim postępowaniem dała świadectwo wzorcowego życia kobiety zaangażowanej w pracę na rzecz dobra wspólnego. Analiza zawartości czasopisma "Kuźniczanka" pozwoliła na poznanie sposobów kreowania i upowszechniania ideału kobiety, która w systemie patriarchalnym spełniała rolę społeczną uwarunkowaną płcią, biologią, tradycją, wierzeniem religijnym. We wzorzec wkomponowane były cechy Jadwigi Zamoyskiej łączącej katolicką duchowość z pragmatyzmem organizatorki życia domowego. Dbała o to, by praca pro bono była źródłem radości i szczęścia kobiet, które prowadziły pracę edukacyjną, wychowawczą, charytatywną.

The interwar Polish press for female readers was creating visions of present and future woman. Journalists were showing social expectations, both traditional and modern. The former view was presenting woman as a good wife, mother, and a role-model for the future generations of Poles. Whereas the latter vision was showing female as an equal partner to a man in creating civilizational changes in the independent country. Press publications addressed to Polish women fulfilled an educative function, offering means and techniques of alleviating social tensions. Moreover, these articles were meant to create an image of a future woman, who is aware of her role in the society: private (household, social contacts) and public (work for common good).