No abstract

W Polsce przedogródki na osiedlach mieszkaniowych są formą zieleni niedocenianą. Założenia występujące na starszych osiedlach od lat stanowią nierozerwalny element zieleni spotykanej przed blokami, mimo że są to założenia spontaniczne. Na ogół nie mają uregulowań prawnych, jedynie we wspólnotach mieszkaniowych spotykane są odpowiednie zapisy dotyczące użytkowania terenów położonych pod balkonami. Na wielu osiedlach jest jedynie przyzwolenie na zagospodarowanie takich terenów. W wielu miejscach, np. Niemczech, przedogródki wymieniane i wykorzystywane są jako sposób poprawy struktury zieleni w modernizowanych osiedlach mieszkaniowych. Mieszkańcy dostają je do zagospodarowania, a często również pomoc fachową przy zakładaniu oraz sadzonki. Doceniana jest ich rola w poprawie estetyki, stosunków społecznych, budowaniu wspólnoty, poprawie bezpieczeństwa. Artykuł stanowi próbę określenia funkcji przyrodniczej przedogródków zakładanych spontanicznie przy blokach na osiedlach mieszkaniowych oraz ich roli w ksztaátowaniu zrównowaĪonych miast. W tym celu w latach 2008–2010 podjęto badania przedogródków na osiedlach mieszkaniowych Lublina. Analizie poddano 250 założeń,w których określono wielkość, strukturę, formę, estetykę, skład gatunkowy.

Trees in the densely built-up historical cores of cities play an important role in increasing the aesthetic values of the cityscape as well as lowering the effect of the urban heat island. The research aimed to determine the spatial distribution of tree populations in the medieval parts of cities according to local policy. The investigation included three cities in Central and Eastern Europe: Poznań and Lublin in Poland and Lviv in Ukraine. The oldest parts of these cities share similar origins, the same continental biogeographical region, and comparable climatic conditions.This study considered indicators of occurrence, density, species composition, and spatial distribution; and the number of trees planted since the political transition to democracy has also been considered, taking into account the composition of their species. Local policy documents on greenery management, revitalisation, and adaptation to climate change were analysed.The study identified different types of management concerning trees. In Poznań, trees are actively introduced in public spaces, but private backyards are managed by their owners. In Lublin, although there are relatively few new plantings, there is the largest share of trees in the backyards and self-seeding is common. In Lviv, there are new plantings in private and public spaces. Lviv is distinguished by its large share of native trees, with naturally shaped crowns, and in Poznan and Lublin, new plantings include artificially shaped, small spherical crowns. The local policy documents don't contain operational directives regarding the cultural, environmental, social, and technical conditions for new planting.

Zieleń stanowi niezwykle wartościową, a jednocześnie nie w pełni docenioną materię miast. Często pomija się fakt, że poprzez odpowiedni jej dobór oraz kształtowanie znacznie podnosi się walory wizualne przestrzeni publicznych. Roślinność wpływa także na poczucie bezpieczeństwa, zdrowie, samopoczucie i więzi społeczne, buduje atrakcyjność miast i podnosi jakość życia mieszkańców. W artykule na podstawie przeprowadzonych badań wskazano estetyczną rolę zieleni na przykładzie publicznych przestrzeni Lublina oraz oceniono jej stan i wartości. Określono kierunki kształtowania tych terenów zgodnie z zasadami estetyki w celu minimalizacji kosztów ich utrzymania oraz poprawy jakości życia mieszkańców, a także wzbogacenia warunków przyrodniczych.

Parki mogą być postrzegane z jednej strony jako wartość kulturowa miasta, tereny realizujące różne potrzeby mieszkańców, z drugiej w kontekście kształtowania środowiska przyrodniczego miasta, pełniącego funkcje przyrodnicze: biologiczne, hydrologiczne i klimatyczne. W obu podejściach na pierwszy plan wysuwa się warunek kompleksowej oceny i badania całości „tworzywa”, wskazując na istotę budowania przez parki systemu, którego celem jest zapewnienie mieszkańcom miasta dostępu do zieleni. W pracy przeprowadzono wieloaspektowe analizy przestrzeni parków Lublina, które pozwoliły na sformułowanie wytycznych dotyczących ich kształtowania, modernizacji, aby jak najlepiej pełniły zadane im funkcje.