Por FERNANDO PEREIRA GONZÁLEZ Cando tratamos coa historia da arqueoloxia galega durante o século XIX, axiña salientan, a partir da segunda metade desa centuria, os nomes de tres personaxes fundamentáis no desenvolvemento da arqueoloxia na Galicia decimonónica: José Villaamil y Castro, Manuel Martínez Murguía e Leandro Saralegui y Medina. Pódese dicir-aínda a risco de esquecer outras figuras importantes como Ramón Barros Sivelo, Eladio Oviedo Arce, Marcelo Macías e a Comisión Provincial de Monumentos de Ourense, a Sociedad Arqueológica de Pontevedra ou os primeiros pasos de Federico Maciñeira-que estes tres homes xogaron un papel fundamental na práctica e na popularización da arqueoloxia no noso país durante o século pasado, aínda que en cada caso particular isto foi debido a motivos un tanto diferentes. Sobre José Villaamil y Castro non hai ningunha dúbida de que el foi o personaxe mais senlleiro da arqueoloxia galega durante a segunda metade do século XIX; foi el quen levou a cabo as primeiras escavacións realizadas en Galicia cun carácter mínimamente científico (ó longo das décadas de 1860 e 1870), seguindo os métodos e as ideas vixentes na arqueoloxia prehistórica noutros países europeos. Foi tamén el o primeiro en aplicar a Galicia o concepto de Prehistoria, e o primeiro en tentar definí-las etapas da prehistoria galega. Ademáis foi un dos principáis "

foi un dos personaxes mais senlleiros da cultura galega durante a segunda metade do século XIX e as dúas primeiras décadas do presente. Chamado, con xustiza, ó fmal da súa longa vida «O Patriarca», a súa obra e as súas actividades vitáis abranxeron múltiples aspectos, en moitos dos cales deixou unha importante pegada: escritor, xornalista, arquiveiro e bibliotecario, historiador, estudioso da cultura popular galega, afeccionado á arqueoloxía, crítico literario, político, animador cultural... A súa producción intelectual, pois, caracterízase non só pola súa dimensión cuantitativa, senón, e sobre todo, pola súa grande trascendencia cualitativa que amosou de cara ó porvir (Velasco Souto, 1998:23).Por salientar só dous ámbitos nos que a súa influencia se demostrou especialmente importante e duradeira, foi Murguía -como ten demostrado Ramón Máiz-o primeiro teorizador da nacionalidade galega, da súa fundamentación e da súa xustifícación; teorización que en esencia sería recollida posteriormente polo nacionalismo galego no século actual. Ademáis, como historiador, a súa visión da historia de Galicia en boa parte segue a estar presente hoxe en día e, para ben ou para mal, continúa influenciando a maneira en como os galegos e as galegas concibimos o noso pasado.

No abstract

ResumoO artigo analiza as ideas de Lorenzo Hervás y Panduro acerca dos celtas e céntrase especialmente nas súas opinións sobre o asentamento de xentes celtas en territorio galego. Os dous trazos que salientan do celtismo deste autor son a importancia dos datos lingüísticos e o aproveitamento de lendas irlandesas como a de Breogán para construír con elas un relato histórico relativo ás migracións célticas na Antigüidade. Palabras chaveLorenzo Hervás y Panduro; Celtas; Lebor Gabála Érenn. AbstractThe aim of this paper is to study Lorenzo Hervás y Panduro's ideas about the Celts, focusing particularly on his opinions about the settlement of Celtic peoples in Galician territory. Two features of his Celticism are highlighted here: the relevance of the linguistic data and the use of gaelic legends to build a historical narrative about ancient celtic migrations.

No abstract