No abstract

Sıcaklık ve deniz suyu sıcaklıkları (DSS) günümüzde en çok atmosferik değişimin belirlenmesinde, modellenmesinde ve gelecek dönemlerin tahmininde kullanılmakla birlikte; balıkçılık, denizcilik, iklim değişikliği, oşinografi açılarından da önemli parametrelerdir.Bu çalışmada Ege Denizi'nin kuzeyinde yer alan Türkiye'nin en büyük adası olan Gökçeada için sıcaklık ve DSS'nin zamanla değişimi ve eğilimi araştırılmıştır. 2006-2015 arasındaki zaman dilimi için Meteoroloji Genel Müdürlüğünden alınan ölçüm verileri aylık ortalama, aylık minimum ve aylık maksimum DSS olarak elde edilmiş; aylık, mevsimsel ve yıllık olarak incelenmiştir. Ayrıca yıllık ortalama, yıllık minimum ve yıllık maksimum değerlerinin analizi ile ekstrem durumlar belirlenmiştir. Eğilim analizi için en küçük kareler yöntemi ve Theil-Sen metodu, veri setlerinin istatistiksel olarak belirginliğini belirlemek için de Mann Kendall metodu kullanılmıştır. 10 yıllık veri setlerinin bütün hesaplanan serilerinin homojenliği 4 farklı metot ile irdelenmiş, tümünün homojen olduğu belirlenmiştir. Yıllık ortalama analizlerde, aylık oluşan ekstrem durumların etkisinin azaldığı görülmüştür. Hesaplanan bütün maksimum değerlerin azalan eğilim, bütün minimum değerlerin de artan eğilim gösterdiği belirlenmiştir. Aylık ortalama DSS, yaz mevsiminde azalan eğilim ve kış mevsimi için artan eğilim belirlenmiştir. Aylık minimum DSS sadece kış mevsiminde artış eğilimi sergilerken, diğer mevsimlerde azalma eğilimi göstermiştir. Aylık maksimum DSS ise çoğunlukla ilkbahar ve yaz mevsimlerinde azalan eğilim sergilerken, sonbahar ve kış mevsimlerinde artış eğilimi göstermiştir.

Bu çalışmada, Van Gölü su yüzeyi sıcaklıklarının değişimi ve eğilimi araştırılmıştır. 2016-2020 tarih aralığı için; NASA-Gündüz, NASA-Gece uydu verileri ile Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden (MGM) 3 istasyon için edinilmiş olan ölçüm verileri karşılaştırılmıştır. Ayrıca gündüz ve gece uzun dönem uydu verilerinin (2001-2020) Theil-Sen ve Yenilikçi Eğilim Analizi yöntemleriyle aylık, yıllık (minimum-ortalama-maksimum) ve mevsimsel eğilim analizleri ile anlamlılık seviyeleri belirlenmiştir. 2016-2020 tarih aralığını kapsayan MGM ölçüm verileri ile NASA-Gündüz/NASA-Gece uydu verilerinin oldukça uyumlu olduğu belirlenmiştir (R=0,94-0,99). NASA-Gece su yüzeyi sıcaklıkları MGM ölçüm verileri ile daha uyumludur. 2001-2020 tarih aralığı için NASA-Gündüz ve NASA-Gece su yüzeyi sıcaklık verilerinin %1 anlamlılık düzeyinde homojen olduğu belirlenmiştir. Hem kısa hem de uzun dönemde su yüzeyi sıcaklıkları artış eğilimindedir. Aylık analizlerdeki en fazla artış (0,094 °C/yıl) gündüz verileri için Haziran ayında, gece verileri için (0,104 °C/yıl) Nisan ayında belirlenmiştir. Mevsimsel analizlerdeki en fazla artış ilkbahar mevsiminde gece verilerinde (0,080-0,099 °C/yıl) tespit edilmiştir. Uzun dönem yıllık ortalama su yüzeyi sıcaklığındaki ortalama artış 0,043 °C/yıl olarak hesaplanmıştır. Bu değerin, Doğu Karadeniz için belirlenmiş olan (0,11 °C/yıl) artıştan daha küçük, Ege ve Doğu Akdeniz için belirlenmiş olandan fazla (0,055°C/yıl), Güney Hazar Denizi için belirlenmiş olan artışın (0,029 ± 0,009 °C /yıl) yaklaşık 1,5 katı ve okyanuslar için belirlenmiş olan artışın (0,011 °C/yıl) yaklaşık 4 katı olduğu sonucuna varılmıştır.