Wstęp: Celem pracy było zbadanie osłony rogówkowo-twardówkowej i systemu tkanki łącznej (CT) u dzieci z nabytą oraz wrodzoną krótkowzrocznością postępującą, a także zidentyfikowanie informacyjnych kryteriów diagnostycznych wspomagających funkcję twardówki.Materiał i metody: Przebadano 155 dzieci w wieku 9–17 lat. 18 miało emetropię lub hiperopię, 20 miało niską krótkowzroczność, 32 średnią i 85 wysoką krótkowzroczność. 32 dzieci miało krótkowzroczność powikłaną (CM) z powodu obwodowego zwyrodnienia siatkówki. Mierzono histerezę rogówki (CH), gęstość akustyczną twardówki (SAD), topografię kręgosłupa promieniami X, plantografię, łączną hipermobilność, poziom kortyzolu w surowicy krwi (SC) i autonomiczny balans.Wyniki: Histereza rogówki, mmHg i SAD (jednostki względne; średnia ±SE) były niższe w wysokiej krótkowzroczności; w niskiej krótkowzroczności CH wynosiła 13,0 ±0,3, w średniej krótkowzroczności 11,9 ±0,3#, w wysokiej krótkowzroczności 10,7 ±0,3#; SAD wynosił odpowiednio 215,9 ±5,2, 204,9 ±3,7# i 192,8 ±5,8# (#: p < 0,05 dotyczy niskiej krótkowzroczności). Najniższe CH (10,3 ±0,4) i SAD (186,5 ±7,3) znaleziono w nabytej CM. Wrodzona krótkowzroczność z PRD wykazywała CH i SAD większe niż nabyta CM (p < 0,05). Poziom kortyzolu w surowicy krwi (nmol/L) w hiperopii wynosił 335,8 ±40,9 i spadał z wysokiej krótkowzroczności: w niskiej krótkowzroczności – 290,7 ±58,6, w średniej – 250,9 ±26,4, w wysokiej – 243,9 ±20,5. Najniższe SC znaleziono w nabytej CM, złożonej z CH i SAD. Postęp dysplazji CT z wysoką krótkowzrocznością stwierdzono: u 76,9% dzieci z niską, 82,4% ze średnią, 89,2% z wysoką krótkowzrocznością nabytą i 91,7% z krótkowzrocznością wrodzoną. Biochemiczne defekty CT i hormonalne zaburzenie balansu były związane z zaburzeniami balansu w wegetatywnym układzie nerwowym: w wysokiej krótkowzroczności jedynie 20,5% dzieci było eutonicznych, 61,5% – sympatykotonicznych i 17,5% parasympatykotonicznych.Wnioski: Uczniowie z postępującą krótkowzrocznością wykazują biochemiczne zaburzenia rogówkowo-twardówkowe wraz z dysplazją CT, spadkiem SC i zaburzeniem balansu wegetatywnego układu nerwowego, bardziej wyrażone w nabytej krótkowzroczności powikłanej. Nasze obserwacje przyczyniają się do zrozumienia patogenezy krótkowzroczności i diagnostyczno-prognostycznej oceny krótkowzroczności dzieci, a zwłaszcza wówczas, gdy potrzebne jest wzmocnienie twardówki. Słowa kluczowe: krótkowzroczność, twardówka, dzieci, tkanka łączna, parametry biochemiczne, kortyzol, system autonomiczny.