No abstract

İnsanlar iletişim kurarken konuşma gibi sözel iletişim kanallarının yanı sıra el jestleri gibi görsel iletişim kanallarını kullanırlar. Konuşma ve jestler hem dil üretimi hem de dil anlama süreçleri sırasında birbirini tamamlayan bir iletişim sistemi oluştururlar. Bu derleme makalede jestlerin iki işlevi üzerinde durulmuştur: (1) konuşma ile birlikte kullanılan jestlerin iletişim için faydaları, (2) jest kullanmanın veya başkalarının kullandıkları jestleri gözlemlemenin öğrenme ve bilişsel beceriler için faydaları. Bu bağlamda, iletişim becerileri ve bilişsel becerilerin henüz yetişkin seviyelerine erişmediği, gelişime ve kolaylaştırıcı faktörlerin etkilerine daha açık olan çocukluk döneminde çeşitli yaş gruplarıyla yürütülen gelişimsel görgül araştırmaların bulguları ele alınmıştır. Makalenin ilk amacı jestlerin iletişim becerilerini ne ölçüde ve hangi açılardan desteklediğini incelemektir. Kelime dağarcığı ve cümle oluşturma gelişimi, ilişkisel dil kullanımı, problem çözme gibi alanlarda yürütülen görgül araştırmaların bulguları jestlerin çocukların henüz sözel olarak ifade edemedikleri kavramları ifade edebilmelerine olanak sağlayarak iletişimi kolaylaştırdığına işaret etmektedir. Makalenin ikinci amacı jestlerin öğrenme ve bilişsel süreçleri nasıl ve hangi ölçüde desteklediğini incelemektir. Çocukların ilişkisel kavramları (örn., uzamsal ilişkiler, olaylar) öğrenmesi ve matematik becerilerini kazanması konularında yürütülen görgül araştırmaların bulguları, jestleri kullanmanın ve başkalarının jestlerini gözlemlemenin iletişimsel becerilerin yanı sıra öğrenmeyi ve bilişsel gelişimi de destekleyebileceğini göstermektedir. Bu görüşe göre jestler, kavramları veya görsel-uzamsal bilgileri şemalaştırarak daha etkin bir şekilde ifade edebilme, bilişsel görevi tamamlamak için önemli olan sözel veya kavramsal bilgilere dikkat çekebilme veya soyut bilgileri somutlaştırabilme kapasitesi sayesinde öğrenme ve bilişsel becerilerin gelişmesini destekleyebilir. Son olarak, gelişimsel alan yazında jestlerin dil-iletişim ve bilişsel beceriler üzerindeki kolaylaştırıcı rolüne dair cevabı bilinmeyen sorular ve ileride yürütülecek araştırmarlar için öneriler tartışılmıştır.