ÖZET SPORTSPERSONSHIP ORIENTATION AND EMPATHIC DISPOSITIONS OF PROFESSIONAL SOCCER PLAYERS SUMMARYThe purpose of this study is to explore the relationship between sportpersonship orientation and empathic dispositions of professional soccer players. 130 soccer players randomly chosen by 7 soccer teams in the Turkcell Super League, 2007League, -2008 season constituted the research group. The Interpersonal Reactivity Index: IRI and the Multidimensional Sportspersonship Orientations Scale: MSOS were employed to gather the data. According to the results, "respect for one's full commitment" [F 2,130 = 12.551; p<.05], "respect for social convention" [F 2,130 = 19.704; p<.05], and "respect for rules and officials" [F 2,130 = 5,761; p<.05] increase significantly as the level of "empathic concern" increases. Likewise, the level of "respect for social convention" increases [F 2,130 = 4.785; p<.05] in accordance with the increase of perspective taking skills. The findings gathered indicate that empathy which has a positive impact on moral behaviors in sports is a skill that athletes need to acquire. It is highly believed that empathy training to be designed in accordance with sports environment is considered to develop emphatic skills of athletes. Empathy training, which needs to begin specifically at an early age, occupies a key place in developing athletes' moral perspectives.

This study aims to find out the prosocial and antisocial behavior as well as the empathic skills of wheelchair basketball players in sports. A total of 230 wheelchair basketball players (216 males and 14 females) participated in this study which uses relational screening model. The Prosocial and Antisocial Behavior in Sport Scale (PABSS) and the Interpersonal Reactivity Index (IRI) were used as data collection tools. Independent t-test, Cronbach Alpha, One-Way Anova, Pearson correlation and multiple regression analysis were used for the analysis of data. The data obtained shows that there is a low level, meaningful and positive correlation between the empathic skills of wheelchair basketball players and their tendency for prosocial behavior in sports. In addition, a medium-level, meaningful and negative correlation between their empathic skills and tendency for antisocial behavior was found. It has been concluded that perspective taking, empathic concern and fantasy which are dimensions of empathy do not show a difference in the variable being a national athlete or non-national athlete. It was seen that personal distress is higher in athletes who are not national athletes. As a result of the analysis it was found out that as the antisocial behavior of wheelchair basketball players towards their teammates and opponents increase, their fantasy levels decrease. In light of these findings, it may be said that while emphatic skills promote prosocial behavior in wheelchair basketball players, they decrease antisocial behavior. Based on these results, the empathy training which will be given to athletes to promote prosocial behavior in sports is of great importance.

No abstract

Öz: Fair play; sporda yardımlaşma, fırsat eşitliğini sağlama, saygı, dürüstlük gibi davranışlarda kendini göstermektedir. Sporda amaç oyunu kurallarına göre oynamaktır ve esas olan oyunun hem yazılı hem de yazılı olmayan kurallarına bağlı kalmaktır. Buradan karşımıza fair playin formal ve informal yönü çıkmaktadır. Formal fair play, oyunun kendine ait yazılı kurallarına uygun davranışı esas alırken; informal fair play de oyunun yazılı olmayan kurallarına yani gelenekler, görenekler, toplumsal normlara uygun davranışları esas alır. Günümüz spor anlayışında formal fair playe uygun davranışların git gide azaldığı gözlemlenirken; informal fair play anlayışının ise neredeyse hiç yok denecek kadar seyrek olması bunun yerine ise spor ortamında istenmeyen davranışların artması ne yazık ki toplumsal anlamda da sorun yaratmaktadır. Çalışmanın amacı, formal ve informal fair playe yönelik davranışların incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda; ülkemizde spor ortamında karşılaşılan formal ve informal fair play davranışlarını değerlendirme ve ödüllendirmeden sorumlu tek resmi organizasyon olan Türkiye Fair Play Konseyi'nin ödüle değer bulduğu davranışları geçmişten günümüze incelenmiş; branşlarda ve formal-informal davranışlarda ağırlığın hangi yönde olduğu belirlenmiş ayrıca bu kapsamda davranışlar kategorilere ayrılarak yoğunluğun hangi kategoride olduğu değerlendirilmiştir. Türkiye'de fair play ödülleri 1981 yılından itibaren Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi (TMOK) çatısı altında yer alan Türkiye Fair Play Konseyi tarafından verilmektedir. Bu araştırmada TMOK tarafından "sportif davranış" dalında 1982-2019 yılları arasında verilen 159 ödülden 36 tanesinin (%24) formal fair play davranışlarına uygun, 123 ödülün ise (%76) informal fair play davranışına uygun olarak verildiği tespit edilerek bu davranışlar rakibe saygı, kurallara uyma, hakeme yardım, model olma, sorumluluk ve yardımlaşma-dayanışma gibi kategorilerde incelenmiştir.

Sporun bütün paydaşları oyunun rekabetçi doğasının neden olduğu gerilimlere ve dramatik yankılanmalara tepki verirken yüzleşmeleri gereken birçok benzersiz ahlaki zorluklarla karşılaşmaktadır. Bu paydaşların en önemlileri oyunun içinde yer alan sporcular ve oyuna ve sporculara rehberlik eden antrenörlerdir. Bu bağlamda sportmenlik anlayışı, oyunun en önemli otoritesini temsil eden antrenörlerin ahlaki perspektiften değerlendirilebilmesini mümkün kılan önemli parametreler arasında yer almaktadır. Dolayısıyla mevcut araştırmada bu değerlendirmeye olanak sağlayan bir ölçme aracı geliştirmek amaçlanmıştır. Araştırma, ölçeğin faktör yapısını (1. Çalışma, AFA n=314 DFA n=172) ve yapı geçerliliğini (2. Çalışma n=378) test etmek için iki çalışma ile yürütülmüştür. Sonuçlar, ölçeğin 4 faktör altında birleşen 24 maddeden oluştuğunu ayrıca madde ve faktör istatistiklerinin geçerli ve güvenilir olduğunu göstermektedir. Bunun yanı sıra korelasyon analizi sonuçları, ilgili yapının antrenörlerin mesleki yaşantılarında karşılaşabileceği olası ahlaki ve sosyal durumlarda tepkilerini değerlendiren bazı özelliklerle (kolektivizm, uyumluluk, empatik düşünce, ahlaki kimlik) ilişkili olduğunu göstermektedir. Ölçülebilir hale dönüştürülen bu yapının, spor bilimleri alanının ilgili literatürüne katkı sağlamasının yanı sıra antrenörlük seminerleri düzenleyen kurumlara da rehberlik edeceği düşünülmektedir.