Eski Uygurca Tantrik Budizm’e ait eserlerde sembolik değere sahip pek çok terim bulunmaktadır. Bu terimlerin en ilgi çekicilerinden biri kafatası kâsesi anlamındaki kapāla’dır. Kafatası kâsesi öfkeli tanrı ve tanrıçaların bilgelik elleri olan sol ellerinde tuttukları sembolik bir nesnedir. Aynı zamanda bu kafatası kâsesi Kāpālika’lar tarafından çeşitli sunularda kullanılmaktadır. Bu sunular özellikle Eski Uygurcada bali tapıg ‘bali sunusu’ ve iç tapıg ‘iç sunu’ şeklinde adlandırılan ve birbiriyle bağlantılı olan sunulardır. Budizm’de kanlı kurbanlar yasaklandığı için bali sunusunda genellikle kek ve tahıl ürünleri kullanılır. Fakat Eski Uygurca örnekte ifade edildiği üzere ilk insan Puruṣa’nın kurban edilişi gibi ritüeli uygulayan kişi bedenini baştan ayağa kadar tüm uzuvlarını kesip kafatası kâsesine koyduğunu hayal eder. Bu durum tamamıyla sembolik bir anlam taşır. Bununla birlikte kafatası kâsesi içerisinde karışımlar bulunur ki bu karışımlardan en önemlisi ölümsüzlük iksiri olan rasāyana’dır. Eski Uygur metinlerinde bėş rasiyan şeklinde ifade edilen terim ölümsüzlüğü ve genç kalmayı elde etmeyi sağlar. Rasāyana ‘insan dışkısı, idrar, meni, âdet kanı, ilik’ten oluşur. Aynı zamanda bu kafatası kâsesinde ‘boğa, köpek, fil, at ve insan eti’nden oluşan beş et bulunur. Elbette bunların da çeşitli sembolik anlamları vardır. Bu çalışma Eski Uygur Türkçesi metinlerine dayanarak yukarıda bahsedilen sembolik anlam taşıyan terimlerin açıklanması üzerinedir.
Türkçenin en eski dönemlerinden beri yaygın bir kullanıma sahip olan ikilemeler, dilde pekiştirme sağlamakla birlikte anlatıma güzellik katmak amacıyla da kullanılmaktadır. Özellikle Eski Uygur Türkçesinde yaygın olan ikilemeler, çevrilen metni daha doğru ve açıklayıcı tercüme etmek amacıyla kullanılmış olabilir. Böylece çevirilen kaynak dilin de ikilemeler konusunda etkisi söz konusu olabilir. Bu çalışmada AYIV metninin Çince denkliğinden yola çıkılarak ikilemelerin Çince denklikleri tespit edilip onların nasıl oluşturuldukları ve Eski Uygurca kelimelerin anlam farklılıkları ortaya çıkarılacaktır. Böylece Eski Uygurca sözlük çalışmalarına katkı sağlanacaktır.
Türkçenin belli bir varlık ve biçim kazandığı her dönemde ikilemeler vardır. İkilemeler, Türkçenin ifade gücüne zenginlik katması bakımından en az atasözleri ve deyimler kadar önemli kalıplaşmış ögelerdir. Bu ögeler, Türkçenin sözlü ve yazılı olmak üzere anlatımdaki zenginliğini gösteren en önemli ifade biçimlerinden biridir. Son zamanlarda Eski Uygur Türkçesinde ikilemeler üzerine yapılan çalışmaların sayısı artmış ve ikilemelerin tarihî metinlerimizdeki önemine dikkat çekilmeye başlanmıştır. Eski Uygur Türkçesi metinlerinde de çokça geçen bir ifade biçimi olan ikilemeler, Türkçenin ilk yazılı kaynaklarından günümüze kadar kendisini göstermektedir. Bu çalışmada, Altun Yaruk Sudur metninde sadece ikileme yapısında görülen fiiller tespit edilmiştir. Çalışmada tespit edilen ikilemelerin kullanım sıklığına yer verilmiştir. İkilemeler, alfabetik olarak sıralandıktan sonra anlamı ve kökeni ile ilgili açıklamalar üzerinde durulmuş, ikilemeyi oluşturan fiillerin açur- suvsat- ‘aç susuz bırakmak’, tal- yüg- ‘bayılmak2’ örneklerinde olduğu gibi sadece ikileme yapısında görüldüğü veya ikilemeyi oluşturan iki fiilden birinin ısur- sok- ‘ısırmak2, sokmak2’ ve ursuk- bėrtin- ‘vurulmak2, yaralanmak2’ örneklerinde olduğu gibi ikileme yapısında görüldüğü sonucuna ulaşılmıştır.
İnsanın en büyük amacı tanrıyı ya da belki kendini bulmaktır. Tanrıyı ya da kendini bulan kişi ebedi sükûnete ve özgürlüğe kavuşmuş olacaktır. Bu yüzden mitolojilerde/edebî metinlerde 'seçilmiş kahraman', 'büyülü nesne'yi bulmak için bir yolculuğa çıkar. Elbette ki bu arayış ve yolculuk kahraman için engellerle ve tehlikelerle dolu bir yolculuktur. Kişinin kendiyle hesaplaştığı, kendini dinlediği, hatta kendini öldürüp yepyeni bir tanrısal insan yarattığı bu yolculuğun sonunda kahraman ebedi mutluluğu elde edecektir. Kahraman artık benliğini öldürmüş, tüm duygularından ve arzularından kurtulmuştur. Sonuç: nihai kurtuluş. Eski Uygur Türkçesiyle yazılmış anlatıların pek çoğunda kahraman ve kahramanın yolculuğunu görmek mümkündür. Bu metinlerde yer alan kahramanların yolculuğunu takip etmek bu anlatıların daha iyi anlaşılmasını sağlayacağı gibi metinlerin semantik örgüsünü ortaya çıkarmak açısından da yardımcı olacaktır.Bu düşünceden hareketle Eski Uygur Türkçesinin önemli metinlerinden biri olan İyi ve Kötü Prens Öyküsü'ndeki ana kahramanın yolculuğu ele alınmış ve bu yolculuk Joseph Campbell'in Kahramanın Sonsuz Yolculuğu adlı çalışmasına uyarlanarak tahlil edilmiştir.
Tantric Buddhism, which is one of the important fields of study of the Old Uyghur, has an esoteric structure such as magic, sexuality, and yoga and includes various rituals. While these rituals prevent the rebirth of the person, the main goal of the rituals is to purify the person and to allow him/her to reach the divine body. For this, it is necessary to clean the nine doors/orifices called orifices that exist in the body. This tradition of nine orifices is continued in the Bhagavadgītā, and the nine cavities are listed as two eyes, two ears, two nostrils, the mouth, and the two excretory organs in the male (urinary system and anus). Besides, in Kaṭha Upaniṣad texts, in addition to these nine orifices, the opening at the navel and top of the skull and the city with eleven gates are referred to. If a person is to be reborn, s/he has to be born in one of the life forms such as hell, animal, human, or god, according to the orifices s/he as chosen. This indicates the transition from one realm to another, which brings to mind black holes, wormholes, and parallel universes discussed today in the field of astrophysics. In addition to all these, due to the acceptance of humans as micro cosmologists, his/her orifices are identified with macro cosmology. This study will investigate the orifices in the human body and their connections with the planets, as well as analyze these spaces in relation with the idea of black holes, wormholes, and parallel universes.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.
customersupport@researchsolutions.com
10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614
Henderson, NV 89052, USA
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
Copyright © 2025 scite LLC. All rights reserved.
Made with 💙 for researchers
Part of the Research Solutions Family.