Fidan sertifikasyon işlemleri ülkesel bitki sağlığı tedbirlerinin en önemlilerinden birisidir. Bu makalede Türk Fidan Sertifikasyon Sistemi bir akış şeması üzerinde ana hatları ile özetlenmiştir. 2019 yılında türlere göre fidan ve üretim materyalleri verileri sertifikalı üretim oranları ile birlikte ortaya konulmuştur. Bitki pasaport sistemi ile fidan sertifikasyon sisteminin ortak yönleri ve farklılıklarından bahsedilerek, fidan sertifikasyon işlemleri ile bitki pasaportu işlemlerinin ortak bir platformda ve çevrimiçi yürütülmesi önerilmiştir. Bitki karantinası yönetmeliği ile fidan sertifikasyon bitki sağlığa talimatında belirtilen bitki sağlığı etmenleri örnek olarak turunçgiller açısından karşılaştırılmıştır. Bu farklılıkları ülkemiz fidancılarına dezavantaj oluşturduğu vurgulanmış ve eşleştirilmesi tavsiye edilmiştir. Bitki sağlığı etmenlerinin kontrol işlemlerinde genellemeden uzak Bitki Karantinası Yönetmeliği ekinde belirtildiği gibi tür, bitki kısımları vb gibi detaylara göre hareket edilmesi gerektiği dile getirilmiştir. Gereksiz yapılan her detayın fidan sertifikasyon sisteminin geliştirilmesini engellediği belirtilerek, fidan sertifikasyon işlemlerinde dört kategorili bir sertifikasyon sistemine geçilmesinin, fidan etiketlerinin bitki pasaportu sisteminde olduğu gibi üreticiler tarafından düzenlenmesinin, topraksız fidan üretiminin teşvik edilmesi önerilmiştir. Bu değerlendirme ve önerilerin ülkemiz fidan sektörünün uluslararası piyasalarda daha fazla pazar bulmasına sağlayacağı katkılar açıklanmıştır.

Türkiye Avrupa Birliği üyeliği için müzakere sürecindedir. Avrupa Birliği dünya tohumculuk sektörünün güçlü bir paydaşı ve referans noktasıdır. Türk çeşit tescil sisteminin AB ile uyumlu olması Türk tohumculuk sektörü açısından önemli bir nirengi noktası olacaktır. Bu çalışmada Avrupa Birliğinin tarla bitkisi türlerinde çeşit tescil uygulamalarını düzenleyen tarla bitkisi türleri çeşitlerinin ortak kataloğuna dair 13 Haziran 2002 tarihli 2002/53/EC sayılı Konsey Direktifi ile ülkemiz Bitki Çeşitlerinin Kayıt Altına Alınması Yönetmeliği ve ilgili bazı mevzuatlar karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmalar bir uyum tablosu içerisinde toplanarak, başlıklara göre farklılıklar ve uyumluluklar açıklanmıştır. Ülkemiz çeşit tescil mevzuatının büyük bir oranda AB mevzuatı ile uyumlu olduğu görülmüştür. Ülkemiz çeşit muhafaza sisteminin güçlendirilerek 2005/834/EC sayılı Avrupa Konseyi kararına ilave yapılarak ülkemiz çeşit muhafaza uygulamalarının AB ile eşdeğerliğinin onaylanmasının sağlanmasının, ülkemiz ıslahçılarına dezavantaj sağlayan üretim izni uygulamasının revize edilmesi önemli görülmektedir. Makalede Türkiye'deki üretim izni uygulamasının Türk ıslahçılarına dezavantaj yaratan mevcut halini daha eşit ve adil bir biçime dönüştürecek önerilerde bulunulmuştur.