Kültürel miraslar ülkelerin kimlik sembolleridir. Türkiye’nin UNESCO miras listesinde 18 mirası bulunmaktadır. Bu mirasları etkin olarak korumak için yönetim planlarının hazırlanması gerekmektedir. Müdahaleler belirli bir plana göre yapılmalıdır. Yönetim planlarındaki vizyon ifadeleri, mirasın uzun vadeli hedefleri için motivasyon sağlayan kılavuzlardır. Bu çalışmada vizyon ifadelerindeki vurguları, eksiklikleri tespit ederek ve önerilerde bulunarak yeni yapılacak yönetim planları için örnek teşkil etmek maksadıyla yönetim planlarında bulunan vizyon cümlelerinde kullanılan kelimelerin analizinin yapılması amaçlanmıştır. Keşfedici bir araştırma olarak yapılandırılan bu çalışma kapsamında Mart 2020 tarihinde Türkiye’de bulunan UNESCO Dünya Miras Listesi’ndeki 18 ve Geçici Listesi’ndeki 83 mirastan yedisi geçici listede olmak üzere 16 mirasın yönetim planına ulaşılmıştır. Veri toplama aşamasında ulaşılan tüm alan yönetim planlarında vizyon ifadelerine erişilerek Dünya Mirası olma ve geçici listede yer alma durumuna göre sınıflandırılmıştır. Verilerin analiz ve yorumlanması dört aşamada gerçekleşmiştir. Bunlar anahtar kelimelerin belirlenmesi, tasnif, kategori geliştirme, geçerlilik ve güvenirliğin sağlanması aşamalarıdır. Ulaşılan vizyon cümleleri içerik analizi yöntemiyle incelerek kullanılan kelimeler ve kullanım sıklıkları tespit edilmiş, çıkarımlar yapılmıştır. Belirlenen 55 adet anahtar kelimenin toplamda 150 kez tekrar edildiği tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda yönetim planlarında en çok ‘korumak’ kelimesine rastlanmıştır. Bu çalışma, yönetim planı hazırlanacak mirasların vizyon ifadeleri için ön analiz niteliği taşımakta ve rehber olma potansiyeli barındırmaktadır.

Türkiye kültürel mirası açısından zengin bir ülkedir. Türkiye’nin UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde 18, geçici listesinde 83 tane miras bulunmaktadır. Bu evrensel değerlere sahip olmak aynı zamanda herkes adına koruma sorumluluğunu da üstlenmektir. Kültürel miraslarımızın korunması ve evrensel boyutta tanıtılması gerekmektedir. Mirasa dair farkındalık kullanıcılar, ziyaretçiler ve yerel yönetimlerden başlayarak en üst düzeye kadar herkes tarafından oluşturulmalıdır. Bu da miras yönetim planlamalarının yapılmasıyla mümkündür. Bu çalışmada UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde bulunan mirasların yönetimlerinden sorumlu belediyelerin, UNESCO ve kültürel miras farkındalığının stratejik plan üzerinden değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Geçici listede bulunan 77 miras toplam 104 adet belediyenin sınırları içinde yer almaktadır. Bu miraslara sahip 42 belediyenin stratejik planına ulaşılamamış ve önceki dönemlere ait 8 stratejik plan kapsam dışında tutularak 2020-2024 dönemine ait 54 adet plan çalışma kapsamında incelenmiştir. Amaçlı örneklem yöntemiyle seçilen stratejik planlar içerik analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Belirlenen dört başlık içinde “kültür”,” tarih”, “UNESCO”, “turizm” ve “koruma” anahtar kelimeleriyle miras adları analiz edilmiştir. İncelenen belediyelerin stratejik planlarında bu miraslara yönelik farkındalığ yeterince olmadığı ve gelecek stratejileri arasında gerekli yeri almadığı tespit edilmiştir.

Çalışmada, kültürel miras niteliği taşıyan marla taşının tanıtımı ve İnebolu tescilli yapılarında çatı örtü malzemesi olarak kullanımının tescil fişleri üzerinden analiz edilerek belgelenmesi amaçlanmaktadır. Marla taşı ile ilgili literatürde var olan bilgiler aktarılarak örneklemden elde edilen bulgular sunulmuştur. Çalışma kapsamında 314 adet kültürel mirasın çatı örtü malzemeleri incelenmiştir. Bu inceleme tescil fişleri üzerinden gerçekleştirilmiştir. Betimleyici araştırma tipinde olan bu çalışmada belgeler içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Tescil listesinden gelen veriden kopmamak adına kültürel miraslar işlevlerine göre sınıflandırılmıştır. Çatı örtü malzemeleri tespiti ve kategorilendirmesi yapılmıştır. Analiz sonucunda, dört farklı örtü malzemesi türü tespit edilmiştir. Tek bir örtü türünün kullanıldığı yapıların yanında birden fazla örtü türünün aynı yapıda kullanıldığı da görülmüştür. Örtü türleri belirtilmeyen tescilli taşınmazlar olduğu gibi çatısının çöktüğü belirtilen taşınmazlarda mevcuttur. Çalışma sonucunda %37,5’lik oranla en fazla marla taşının örtü malzemesi olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Marlanın diğer örtü türleriyle birlikte kullanımı da eklendiğinde bu oran %41,9’a yükselmektedir. Veriler doğrultusunda marlanın, İnebolu’da özgün çatı kaplama malzemesi olduğu görülmektedir.