No abstract

Szybki rozwój gospodarczy, zwłaszcza w XX wieku, spowodował powstanie wielu negatywnych zjawisk środowiskowych, takich jak: zanieczyszczenie i degradacja środowiska przyrodniczego, nieodwracalne zmiany w ekosystemach, pogorszenie się jakości życia ludzi, wyczerpywanie się zasobów naturalnych. Jednocześnie rosną społeczne oczekiwania dotyczące jakości środowiska przyrodniczego jako przestrzeni, w której żyjemy i prowadzimy działalność gospodarczą. Od kilkudziesięciu lat problemy związane z użytkowaniem i ochroną środowiska przyrodniczego są badane i dyskutowane nie tylko w ujęciu statycznym (korzystania ze środowiska obecnie), ale również w ujęciu dynamicznym, a więc z punktu widzenia odpowiedzialności międzypokoleniowej 1. Działalność gospodarcza człowieka, zarówno produkcyjna, jak i konsumpcja, odbywa się w środowisku przyrodniczym, przy korzystaniu z jego zasobów, a rynek nie generuje mechanizmów, które by zapobiegały lub ograniczały negatywne konsekwencje tej działalności, zarówno w odniesieniu do skali gospodarczego korzystania z zasobów środowiska, jak i gwarancji wysokiej jakość korzyści pozaekonomicznych czerpanych przez ludzi ze środowiska przyrodniczego. Narastające problemy w sferze gospodarczego użytkowania środowiska przyrodniczego wymusiły konieczność aktywnych działań państwa w zakresie jego ochrony i gospodarowania zasobami przyrodniczymi. Według W. F. Samuelsona i S. G. Marksa mikroekonomiczna rola państwa sprowadza się, przede wszystkim, do spełnienia dwóch zasadniczych funkcji: 1) regulowania prywatnych rynków

Zachodzące procesy globalizacyjne i integracyjne we współczesnym świecie sprawiają, że nasz świat staje się coraz mniejszy, zarówno w odniesieniu do relacji ekonomicznych i społecznych, jak również z perspektywy użytkowania i ochrony środowiska przyrodniczego. Odzwierciedleniem tego są, przede wszystkim, następujące zjawiska: po pierwsze, mamy do czynienia ze wzrastającą współzależnością gospodarczą, a po drugie, obok umiędzynarodowienia się procesów gospodarczych, a częściowo także w wyniku nich, również problemy środowiska przyrodniczego nabierają coraz bardziej międzynarodowego charakteru. Oczywiście, nie wszystkie problemy ekonomiczne, społeczne oraz wynikające z ochrony i użytkowania środowiska przyrodniczego powinny być rozwiązywane w skali międzynarodowej. Największą efektywność osiągniemy, jeżeli strategię rozwiązywania dostosujemy do skali przestrzennej ich występowania. Problematyką ekologiczną zaczęto się poważnie interesować od połowy XX wieku. Wtedy to przenikające do świadomości użytkowników środowiska przyrodniczego i decydentów problemy wynikające z degradacji środowiska oraz związane z tym zagrożenia dla jakości życia ludzi i możliwości wzrostu dobrobytu spowodowały zmianę sposobu myślenia o procesach i zjawiskach występujących w relacjach środowiska przyrodniczego i systemu gospodarczo-społecznego. Do polityki i praktyki gospodarczej zaczęły przenikać idee trwałego, zrównoważonego rozwoju, a z tym wiązało się tworzenie nowych instytucji formalnych w zakresie użytkowania i ochrony zasobów środowiska przyrodniczego. W Raporcie Brundtland napisano, że zrównoważony, trwały rozwój (sustainable development)