This study aimed to determine the effects of diets replacing soybean meal with safflower meal and phytase enzyme on feed utilization, growth performance, body composition, serum biological parameters, and environmental effects of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). To this aim, five different isonitrogenous (44%) and isocaloric (23 kJ) experimental feeds were formulated as follows: the control group (C) containing no safflower meal and enzyme; SFM10 and SFM20 groups containing 10% and 20% of safflower meal instead of soybean meal, respectively; and SFM10 ± P1000 and SFM20 ± P2000 groups containing 10% safflower meal and 1000 IU/kg phytase and 20% safflower meal and 2000 IU/kg phytase, respectively. Juveniles (12.57 ± 3.05 g average weight) were fed for 60 days. As a result, the best growth rate and feed conversion were recorded in the SFM20 ± P2000 group with 127.07 ± 7.73% and 1.13 ± 0.020, respectively p<0.05. On the contrary, total phosphorus in SFM20 ± P2000 group trial feed was 1.20 ± 0.02, while 0.70 ± 0.08 was found in feces that is the best result between other groups. ALP, LDH, TPROT, CHOL, and triglyceride levels were not statistically different among the experimental groups. ALT, AST, glucose, and albumin levels in serum resulted to be affected by different phytase levels but without any negative effect on fish growth and fish health status. Cholesterol level in the SFM10 ± P1000 group was the highest and positively affected growth and health status of this group. In conclusion, 20% safflower meal replacement along with 2000 IU/kg microbial phytase in feeds can be considered suitable for rainbow trout due to its sustainability and reduced environmental effects due to reduced phosphorous excretion.

Öz: Bu çalışmada, Türkiye'de su ürünleri yetiştiriciliğinde son yıllarda en fazla üretilen ilk 3 tür içinde bulunan Avrupa deniz levreği (Dicentrarchus labrax) ve çipura (Sparus aurata) balıklarının genel olarak ve illere göre üretim miktarları, değerleri, işletme sayıları ve kapasiteleri değerlendirilerek ülke ekonomisine katkıları ve potansiyellerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. 10 yıllık değişime bakıldığında 2011 yılında ülkemizin yetiştiricilik miktarı 188.790 tondan, 2020 yılında 421.411 tona çıkmıştır. 2011 yılından 2020 yılına gelindiğinde Avrupa deniz levreği 47.013 tondan 148.907 tona, çipura ise. 32.187 tondan 109.749 tona çıkmıştır. Ülkemizde 2020 yılında yapılan toplam 421.411 ton yetiştiriciliğinin %61'ini bu iki tür oluşturmaktadır. Avrupa deniz levreğinin ülkemizde 11 ilde, çipura balığının ise 7 farklı ilde yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bu iki türün yetiştiriciliğinde de Muğla ilk sırada gelmekte, İzmir ise Muğla'yı takip etmektedir. Balık fiyatları Avrupa deniz levreğinde 2011'de 8,9 TL (5,32 USD) iken, 2020'de 29,53 TL (4,21 USD) olarak görülmektedir. Çipurada ise 2011'de 9,38 TL (5,61 USD) iken, yine 2020 yılında 28,31 TL (4,03 USD) olmuştur. Avrupa deniz levreğinde, ortalama işletme başına üretim miktarı 1.107 ton ile Mersin ilk sırada yer alırken, Çanakkale 33 ton ile en düşük üretime sahiptir. Çipurada ise ortalama tesis başına 1.135 ton ile Aydın ilk sırada yer alırken 11 ton ile Çanakkale son sırada yer almaktadır. Türkiye, dünya deniz balıkları yetiştiriciliği klasmanındaki liderliğini korumak için, zengin su kaynaklarını en optimum noktada kullanmada bilimsel verilerden yola çıkmaktadır. Çevreyle dost ve sürdürülebilir olarak dünya liderliğini koruma isteğini sürdüren ülkemiz Türkiye, gelecek öngörülerini yerli alternatif yem hammaddeleri ar-gelerine hız verme, yeni pazarlara girme, iklim değişikliğinin olası etkilerini en aza indirmek üzerine yoğunlaştırmalıdır.

Ceratophyllum demersum is a submerged, rootless, freefloating macrophyte and natural aquatic phytoremediation. C. demersum has high efficiency in absorbing large amounts of nitrogen and phosphorus in the aquatic environment. In this study, the effects of a natural phytoremediation Ceratophyllum demersum meal, as a dietary supplement, on growth performance, feed utilization, and body composition of common carp (Cyprinus carpio L.,1758) were investigated. This was the first attempt to use coontail as a feed additive for common carp. Four isonitrogenous (38% crude protein), isolipidic (8% crude lipid), and isoenergetic (18 kJ g-1) diets were formulated control group (0%), CM5 group (5%), CM10 group (10%) and CM15 group (15%) in feed. Each dietary treatment was administered to triplicate in groups of 15 fish (~19 g). Carp were hand-fed to apparent saturation three times a day (09.00; 12.00 and 17.00). There was no difference between the control diet and 5% CM in terms of growth (final weight, weight gain, specific growth rate) and feed utilization (feed conversion rate, feed intake, feed efficiency) (p < 0.05). Increasing algae levels in diets improved protein levels in body compositions while decreasing lipid. There was no sign of appeared fish health indicators (disease or deformity) in all diet groups. This study results showed that instead of soybean meal, 5.75% and 6.07% as natural phytoremediation, C. demersum optimized the best growth and feed utilization performance in carp diets.

Sürdürülebilir su ürünleri yetiştiriciliğinde yemlerin çevreye etkisinin azaltılması Reducing the impact of feeds on the environment in sustainable aquaculture

Bu çalışmada, Türkiye su ürünleri yetiştiriciliğinde en fazla üretilen ikinci tür olan gökkuşağı alabalığının (Oncorhynchus mykiss) genel olarak ve illere göre üretim miktarları, değerleri, işletme sayıları ve kapasiteleri değerlendirilerek ülke ekonomisine katkıları ve potansiyellerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. 2019 yılında Dünya’da toplam su ürünleri üretimi 177.8 milyon ton olurken, yetiştiricilik üretimi 85.3 milyon tondur. Gökkuşağı alabalığı yetiştiriciliği 2019’da Dünya’da 78 ülkede ve yaklaşık 920 bin ton olarak elde edilmiştir. İran 206.050 ton ile ilk sırada, Türkiye 144.283 ton ile 2. sırada, Norveç 83.290 ton ile 3. sırada yer almaktadır. Ülkemizde, 10 yıllık değişime bakıldığında 2011 yılında yetiştiricilik miktarı 188.790 tondan, 2020 yılında 421.411 tona çıkmıştır. 2011 yılından 2020 yılına gelindiğinde ise, Gökkuşağı alabalığı yetiştiricilik vasıtasıyla üretimi 100.239 tondan 144.283 tona ulaşmıştır. Türkiye’de 2020 yılında yapılan toplam 421.411 ton yetiştiriciliğinin %34’ünü, bu tür oluşturmaktadır. Gökkuşağı alabalığı yetiştiriciliği Türkiye’de toplam 71 ilde yapılmaktadır. Ülke genelinde 58 ilde toplam 1,435 milyar adet yavru üretim kapasitesine sahip 493 adet gökkuşağı alabalığı kuluçkahanesi bulunmaktadır. Gökkuşağı alabalığı yetiştiriciliğinde Elazığ (23.000 ton; %16) ilk sırada gelmekte, Muğla (22.000 ton; %15); Şanlıurfa (7.004 ton; %4.8), Trabzon (6.671 ton; %4.6) ve Tokat (5.800 ton; %4) ise Elazığ’ı takip etmektedir. 2011-2020 yılları arasında iç sularda yetiştiriciliği yapılan gökkuşağı alabalığının satış fiyatının 4.68-17.60 TL (2.51-2.60 USD) arasında, denizlerde yetiştiriciliği gökkuşağı alabalığının ise 6.49-25.19 TL (3.59-3.88 USD) arasında değiştiği tespit edilmiştir. 2020 yılında, Gökkuşağı alabalığının iller bazında ekonomik katkısına bakıldığında, %14,75’lik payı ile Elazığ ili ilk sırada gelirken, bunu %14,11 ile Muğla, %6,12 ile Trabzon %4,49 ile Şanlıurfa ve %4,15 ile Samsun ili takip etmiştir. İç sularda gökkuşağı alabalığı yetiştiriciliğin ekonomiye toplam katkısının 2.284.713.000 TL (325.922.000 USD); denizlerde yetiştiriciliği yapılan gökkuşağı alabalığının ekonomiye toplam katkısının ise 458.004.000 TL (65.335.000 USD) olduğu tespit edilmiştir. Gökkuşağı alabalığının ekonomiye toplam katkısı ise 2.742.717.000 TL (391.257.000 USD) olmuştur. Gökkuşağı alabalıklarının, Karadeniz'deki denizel ağ kafes işletmelerinde kilogram üzeri büyütüldükten sonra, iç piyasa ve ihraç ürün olarak satış etiketlerinde “Türk Somonu” ticari isminin kullanılmaya başlanmıştır. Türkiye, “Türk Somonu” olarak tescillenen gökkuşağı alabalığı üretiminde, Dünya'daki yerini sağlamlaştırmak için gelecek planlamalarını şu noktalarda yoğunlaştırmasında fayda vardır. Bunlar arasında mevcut pazarların korunup bununla birlikte yeni pazarlara girilmesine yönelik girişimler, mevcut su kaynaklarını taşıma kapasitelerini gözetilerek çevreyle dost sürdürülebilir kullanımı, hammadde-enerji-akaryakıt gibi yetiştiricilik üretim girdilerinin minimalize edilmesi için yerli alternatiflerin/yerinde üretimlerin göz önünde bulundurması sayılabilir.