The aim of this publication is to present the relationship between the dominant forms of urban mobility and the environmental pressures of the transport sector as well as the quality of life of the inhabitants of large cities and urban agglomerations. The presentation of trends and scenarios is based, on the one hand, on statistics describing current development trends and, on the other hand, on scenarios, recommendations, and commitments defined in European, national, and local governmental documents programming the socio-economic development of urbanised areas and the directions of climate transformation in their area. The article consists of a brief introduction, background on the latest regulations in the field of sustainable urban mobility, and a comparative analysis of environmental demands, along with actual trends observed in the transport sector in urbanised areas. It closes with conclusions relating to the validity and effectiveness of current transport and environmental policies, and recommendations, whilst identifying areas and instruments that increase the likelihood of achieving the stated objectives.

Artykuł prezentuje, na przykładzie powiązań grupy miast pełniących rolę stolic regionów w Polsce i graniczących z nimi regionów zagranicznych, różnice pomiędzy powiązaniami infrastrukturalnymi a ofertą przewozową dostępną w transporcie kolejowym. Analiza poszczególnych relacji pozwala na porównanie potencjalnych i rzeczywistych możliwości realizacji podróży. Pierwsza część pracy opisuje metodę badań i wykorzystywane źródła oraz zawiera analizę potencjału infrastrukturalnego oraz rzeczywistej oferty przewozowej. Druga część przedstawia uporządkowane zestawienie parametrów połączeń realizowanych między miastami wojewódzkimi a stolicami sąsiadujących państw i regionów zagranicznych. W części trzeciej zaprezentowana została ocena i opis stopnia wykorzystania potencjału infrastrukturalnego. Całość zamyka podsumowanie, wskazujące na niską, w wielu przypadkach nieuzasadnioną uwarunkowaniami zewnętrznymi, jakość kolejowych powiązań międzynarodowych polskich regionów. Rail passenger connections as an element of the network of international links of Polish regions Using the example of links between a group of cities acting as regional capitals in Poland and bordering foreign regions, the article presents the differences between the infrastructure links and the transport offer available in rail transport. The analysis of individual relations allows for a comparison of potential and actual travel possibilities. The first part of the study describes the research method and sources used, and includes an analysis of the infrastructure potential and the actual transport offer. The second part presents a structured overview of the parameters of connections made between provincial cities and the capitals of neighbouring countries and foreign regions. The third part presents an assessment and description of the degree of utilisation of the infrastructure potential. The whole is concluded by a summary, indicating the low quality, in many cases unjustified by external conditions, of international railway connections of Polish regions.

Celem artykułu była analiza treści transportowej dokumentów europejskiej polityki środowi-skowej i klimatycznej oraz wskazanie tych elementów, które będą kluczowe w kształtowaniu rozwoju transportu w poszczególnych krajach i regionach w nadchodzącej dekadzie. W pierw-szej części autorzy przedstawiają przegląd najważniejszych dokumentów określających cele ochrony środowiska i zmian klimatu w Unii Europejskiej. W drugiej części wskazano najważ-niejsze wytyczne, które powinny wpłynąć na podejmowane działania w zakresie kształtowania i rozwoju transportu. Zawarto również krótką analizę procesów zachodzących na rynku transportowym w Polsce oraz ich zbieżność z zaleceniami zawartymi w dokumentach. W pod-sumowaniu przedstawiono wnioski dotyczące konieczności uzupełnienia dokumentów krajo-wych o najnowsze zalecenia UE.

No abstract

Celem niniejszego artykułu jest prezentacja miejsca infrastruktury transportowej w programowaniu rozwoju społeczno-gospodarczego oraz analiza charakteru i roli tego czynnika w wybranych teoriach rozwoju regionalnego. Pierwsza część pracy opisuje metodę badań oraz wykorzystywane źródła. Część druga zawiera syntetyczny przegląd literatury z zakresu ekonomiki transportu i wskazuje na elementy kluczowe z punktu widzenia rozwoju społeczno-gospodarczego oraz, co za tym idzie, zainteresowania władz publicznych. W części trzeciej opisana jest dyskusja tocząca się wokół oczekiwanej roli inwestycji infrastrukturalnych oraz ich miejsca w wybranych koncepcjach rozwoju regionalnego. Koncentruje się ona wokół dylematu „wyprzedzającego”, bądź „wtórnego” modelu rozbudowy infrastruktury, a także roli tego zagadnienia na tle innych czynników rozwoju regionalnego. Całość zamyka podsumowanie, które zawiera wnioski na temat roli sfery transportu we wspieraniu rozwoju regionów oraz konkluzję, zgodnie z którą infrastruktura transportu stanowi element niezbędny do kreowania dostępności i równolegle wewnętrznego potencjału regionów. The role of transport infrastructure as one of the regional development indicators The aim of this paper is to present the place of transport infrastructure in socio-economic development programming and to analyse the nature and role of this factor in selected theories of regional development. The first part of the paper describes the research method and sources used. The second part contains a synthetic review of the literature on transport economics and indicates the key elements from the point of view of socio-economic development and, consequently, the interest of public authorities. The third part describes the discussion on the expected role of infrastructure investments and their place in selected concepts of regional development. It focuses on the dilemma of the “anticipatory” or “secondary” model of infrastructure development and the role of this issue against the background of other regional development factors. The book closes with a conclusion on the role of the transport sphere in supporting regional development and the conclusion that transport infrastructure is an indispensable element in creating accessibility and, in parallel, the internal potential of regions.