The most important psychiatric implication of experiencing trauma during war is post-traumatic stress disorder (PTSD). The core symptoms of PTSD are intrusive re-experiencing of traumatic events, hyperarousal in reaction to minor stimuli and avoidance of trauma-related triggers. In this paper we describe the phenomenon of intrusive reexperiencing, of which the post-traumatic nightmare (PTNM) is an impressive manifestation that causes considerable distress (Mellman et al, 1995; Schreuder, 1996; Ørner & de Loos, 1998; Schreuder et al, 1998).

De getuigenismethode is een therapievorm die is ontwikkeld op grond van de ervaringen met mensen die slachtoffer zijn geworden van georganiseerd politiek geweld. De clie¨nt wordt begeleid bij het afleggen van een getuigenis: dit is een hoofdzakelijk chronologisch verhaal over de persoonlijke levensloop met nadrukkelijke aandacht voor de specifieke traumatische ervaringen. In dit artikel wordt ingegaan op de psychotherapeutische kracht van de getuigenismethode, afgezet tegen andere perspectieven op de behandeling van psychotrauma. InleidingDoor oorlog en geweld getroffen vluchtelingen hebben een overweldigende reeks van ingrijpende en pijnlijke ervaringen meegemaakt. Als zij zich aanmelden voor behandeling spreken zij veelal de Nederlandse taal niet en is de inzet van een tolk noodzakelijk. Hierdoor verandert de behandelsetting. Tegelijkertijd is vooraf weinig bekend over de normen, waarden en gebruiken van de clie¨nt. Er zijn veel 'variabelen' waarover geen informatie is. Dit maakt het werk met vluchtelingen onzeker maar ook inspirerend.Vanuit verschillende hoeken zijn pogingen gedaan om met een gestructureerde behandeling de 'chaos' in het (gevoels)leven van vluchtelingen, die met de ontwrichting en vervreemding gepaard ging, te bestrijden. In dit artikel staan enkele ervaringen met een gestructureerde methode, de getuigenismethode genaamd, centraal. We gaan na hoe specifiek deze methode is voor het werk met vluchtelingen. Allereerst beschrijven we de geprotocolleerde methode. Bekeken wordt welke psychologische processen in gang worden gezet die bijdragen tot het therapeutische effect. Vervolgens wordt ingegaan op praktijkervaringen met de methode. Aan het einde van het artikel wordt de balans opgemaakt. De getuigenistherapieDe getuigenistherapie is een geprotocolleerde behandeling voor getraumatiseerde slachtoffers van georganiseerd geweld. Chileense psychologen vonden gunstige effecten als zij van voormalige politieke gevangenen van het dictatoriale regime een getuigenis over hun trauma-

No abstract

InleidingGetraumatiseerde getroffenen van oorlogsgeweld of politieke repressie leggen in verschillende omstandigheden getuigenis af van hun ervaringen. Soms worden ze hiertoe uitgenodigd zoals door de media, in therapie of door mensenrechtenorganisaties. Soms zijn ze door omstandigheden min of meer verplicht om iets van hun ervaringen prijs te geven, zoals bij een asielaanvraag of in een intakeprocedure voor behandeling. In de literatuur over behandeling van trauma worden de therapeutische effecten van het afleggen van getuigenissen van traumatische ervaringen beschreven bij hulpverlening aan Holocaustoverlevenden en getraumatiseerde vluchtelingen en asielzoekers (Bas¸og˘lu & Mineka, 1992 ;Bustos, 1990 ;Chester, 1990 ;Herman, 1993 ;Randall & Lutz, 1991 ;Rohlof, Groenenberg & Blom 1999 ;Staer & Staer, 1995 ;Van der Kolk, McFarlane, & Weisaeth, 1996 ;Van der Veer, 1998 ;Van Dijk & Schreuder; 2001Weine, 1995 2001Weine, , 1999.Getuigenistherapie (testimony therapy) werd als eerste beschreven door twee Chileense psychologen, Cienfuegos en Monelli (1983) , die werkten met getraumatiseerde oud-politieke gevangenen van het Pinochetregime in de jaren zeventig. De slachtoffers legden een getuigenis af van hun traumatiserende ervaringen. Deze getuigenissen dienden om belastende informatie te verzamelen tegen het regime. Het bleek dat het afleggen van een getuigenis de slachtoffers ook hielp bij het verwerken van hun ervaringen. Met getuigen wordt in deze context bedoeld het op gestructureerde wijze vertellen en op papier vastleggen van de traumatische gebeurtenissen met de intentie met dit verhaal 'naar buiten te komen'. Essentie van de getuigenistherapie is de getuigenis die de getroffene aflegt van de schokkende gebeurtenissen die hem of haar zijn overkomen. Deze gebeurtenissen worden verteld in het Janie van Dijk (*) DRS. A. VAN DIJK werkt als psychotherapeut en onderzoeksmedewerker bij Centrum '45 in Oegstgeest.

Bij voormalige politieke gevangenen in Chili bleek het afleggen van een getuigenis over hun traumatische ervaringen een gunstig effect te hebben op hun posttraumatische stressklachten. Op basis van deze bevinding is het afleggen van een getuigenis vaker toegepast als therapie bij door politiek geweld getroffenen. In dit artikel wordt de getuigenistherapie beschreven en in een theoretisch kader geplaatst. Tevens wordt ingegaan op de behandelpraktijk.