The environmental impacts of modern consumer-oriented societies are jeopardising the high standard of living and have brought humankind to the threshold of Earthcarrying capacity (Goleman 2010; Sagoff 1995). Today we are forced to find ways to overcome the challenge of the overconsumption by humans of the fundamental planetary boundaries that are essential to sustain current human civilisation (Rockström et al. 2009). The sensibility to preserve natural resources is still present

Konektivna akcija se razvija zahvaljujući mogućnostima koje savremene informaciono-komunikacione tehnologije pružaju za učešće pojedinaca u kolektivnim poduhvatima kao i ulozi koju igraju kao spajajući i organizujući agenti kolektivnog delanja. U takvim okolnostima konvencionalne forme organizovanja društvenih pokreta / protesta kao i formiranje čvrstih kolektivnih identiteta, postaju daleko manje potrebni. Analizom podataka prikupljenih u anketnom istraživanju sprovedenom u toku trajanja protesta (N=175), kao i onlajn ispitivanjem stavova prema ovom protestu (N=255), autori dolaze do zaključka da je organizaciona osnova "Protesta protiv diktature" najbliža ideal-tipu "samoorganizovane mreže" kao jednom od dva osnovna modela konektivne akcije. U zaključnom delu rada autori iznose mišljenje da je model konektivnog delanja adekvatan za tumačenje izbijanja digitalno posredovanih protesta, iako sa

The authors examine the characteristics and factors shaping political activism in Serbia. Their analysis is based on a national representative sample (N = 2,211). Their research findings show that in general, Serbian citizens are more inclined to pursue certain unconventional or newer forms of political activism such as ethical and political consumption and petition-signing than older forms of political participation. Certain traditional political activities are still practised, such as membership of political parties and making direct contact with politicians, while newer ones like occupation of public spaces and protest activities are relatively rare. The analyses demonstrate that participation in both traditional and newer forms of politics becomes more likely as resources available to individuals increase, both economic and educational. Traditional forms of political participation tend to be increasingly preferred as people become older, while the unconventional forms are more popular among the younger generation.

APSTRAKT: U radu se kritički ispituje odnos mainstream sociologije prema fenomenu masovnih podataka ("big data") i primeni analize masovnih podataka u društvenim naukama. Analiza sadržaja tekstova objavljenih u prestižnim sociološkim časopisima rangiranim na Thomson Reuters Impact Factor ssci listi (2000-2017) je pokazala da se temi masovnih podataka izvesna pažnja počinje poklanjati tek u poslednjih nekoliko godina. Ova tema je i dalje zanemarena u glavnim tokovima sociološke misli iako veliku pažnju privlači izvan polja društvenih nauka. Istraživanjem fenomena masovnih podataka dominira kritička perspektiva, dok je primena analize masovnih podataka relativno slabo zastupljena. U zaključku rada se ukazuje na važnost korišćenja masovnih podataka u sociologiji, te na pretnje auto-marginalizacije ukoliko se nastavi sa zanemarivanjem "tektonskih" promena do kojih, sa razvojem analitike masovnih podataka, dolazi u prostoru kojim su nekada suvereno vladale društvene nauke.

Sažetak: Namera ovog rada je da ispita karakteristike odnosa između političkog aktivizma i planova za emigraciju među učesnicima protesta Protiv diktature. Anketno istraživanje učesnika protesta je sprovedeno u tri grada -Beogradu, Nišu i Subotici (N=175), tokom proleća 2017. godine. U radu se polazi od teorijskog modela "izlazakglas" (exit-voice) koji je razvio ekonomista Albert Hiršman (1970). Primenjen u političkom kontekstu, ovaj model dovodi u vezu politički aktivizam i planove za iseljenje na takav način da je, ukoliko postoji prostor za javno iskazivanje nezadovoljstva, sklonost emigraciji manja. S druge strane, u slučaju visokog stepena nezadovoljstva društvenim prilikama i nemogućnosti da se kroz dostupne mehanizme političke participacije na njih utiče, jedan deo građana će odlučiti da se odseli. Nalazi istraživanja pokazuju da su učesnici protesta Protiv diktature politički aktivniji u odnosu na opštu populaciju. Oni češće potpisuju peticije, protestuju, štrajkuju, kontaktiraju predstavnike vlasti i doniraju novac za različite svrhe. Drugim rečima, učesnici protesta čine samo jezgro aktivnog građanstva u Srbiji. Ipak, ni razmišljanja o emigraciji im nisu strana. Većina ispitanika je tu opciju razmatrala a iseljenju su posebno skloni mladi, studenti i radno aktivni. S obzirom na važnost postojanja aktivnog građanstva za razvoj demokratije, visoka sklonost emigraciji učesnika protesta Protiv diktature je nešto što zabrinjava. Iako se fleksibilniji oblici političkog aktivizma (učešće u protestima, okupaciji javnih prostora, štrajkovima itd.), suprotno očekivanjima, nisu pokazali statistički značajno povezanim sa planovima za emigraciju, aktivni angažman kroz političke organizacije izdvojio se kao činilac koji smanjuje šanse preseljenja u drugu zemlju, što delimično potvrđuje pretpostavke izvedene na osnovu Hiršmanovog modela. Ključne reči: politički aktivizam, emigracija, protest Protiv diktature, Srbija 1 Jedna od poruka koja se mogla videti u toku protesta. 2 Ovaj rad je nastao u okviru projekta "Izazovi nove društvene integracije u Srbiji: koncepti i akteri" (ev. broj 179035) koji finansira Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Republike Srbije. 3 Kontakt sa autorkom: vjelisaveta@gmail.com. ORIGINALNI NAUČNI RAD Primljeno: 16.11.2018. Prihvaćeno za objavljivanje: 20.12.2018. "Šetam da ne emigriram!": aktivizam i emigracija iz perspektive učesnika protesta Protiv diktature Jelisaveta Petrović CM : Communication and Media XIII(44) 35-56 © 2018 CDI Jelisaveta Petrović CM : Communication and Media XIII(44) 35-56Abstract: The aim of this paper is to examine the characteristics of the relationship between political activism and plans for emigration among the participants of the protest Against dictatorship. A survey of the protest participants was conducted in three cities -Belgrade, Nis and Subotica (N = 175), during the spring of 2017. The paper starts from the " exit-voice" theoretical model, developed by economist Albert Hirschman (1970). Applied in a political context, this model links polit...