Abstract. The emergence in recent decades of the idea of sustainability and sustainable development significantly affected the innovative approach to architectural design and urban planning. The article presents contemporary examples of the Polish works of sacred architecture and urban planning, which prove the unconscious use and incorporation of the concept of the architectural values of the environment, including climate, solar energy and other natural elements such as landform, structure or green water. The analysis of the contemporary examples of architecture, realized in the second half of the twentieth century, confirms that such actions are taken. The search for a friendly urban space combines the comfort of living with the comfort of the natural environment. The contemporary objects and sacral complexes testify to integrated planning with nature. The system of architectural and urban planning objectives is clearly reflected in the functioning of thecity and how to organize the use of space, including an attempt to rebuild a sustainable relationship between the infrastructure and the natural environment. When designing the contemporary forms, sacred has become very important in addition to the historical past, the identity of individual urban structures, at the same time, maintaining the high quality of the environment. Projecting of harmony with the local climate and the use of natural conditions in urban planning.

No abstract

No abstract

No abstract

W artykule przedstawiono wyniki badań i analiz, dotyczących przemian stylistycznych architektury sakralnej, na przykładzie katolickich obiektów sakralnych wzniesionych na terenie Archidiecezji Krakowskiej w latach 70. i 80. XX wieku. Zwrócono uwagę na najważniejsze zagadnienia architektoniczne i kompozycyjne budowli sakralnych, reali- zowanych w zróżnicowanych sytuacjach przestrzennych oraz na tle zachodzących przemian społeczno-gospodarczo- -politycznych. W okresie tym na terenie Archidiecezji Krakowskiej wzniesiono 126 obiektów kościelnych1. W związku z powyższym dokonano selektywnego wyboru przykładów, na bazie realizacji najbardziej wartościowych stylistycz- nie, wyróżniających się pod względem walorów estetycznych oraz najbardziej reprezentatywnych dla danego obszaru – jednostki terytorialnej. Analizy i badania, poparte dodatkowo dokumentacją fotograficzną, archiwalną, bezpośrednią obserwacją w te- renie struktury przestrzennej oraz rozwiązań budowlanych i konstrukcyjno-materiałowych, stworzyły podstawę do przedstawienia przeobrażeń struktury przestrzennej obiektów kościelnych, różnorodności rozwiązań architektonicz- nych współczesnej architektury sakralnej. Gwałtowny rozwój budownictwa sakralnego po 1975 roku związany był z wielkim zróżnicowaniem kształtów brył oraz rozwiązań sakralnych, opartych na różnorodnych planach. Zasady kształtowania nowych form sztuki sakral- nej stały się wynikiem swobody i wolności, jaką pozostawiły twórcom ustalenia posoborowe, zwłaszcza odnowienie liturgii oraz panująca w naszym kraju sytuacja społeczno-gospodarczo-polityczna. Analizując najbardziej reprezentatywne realizacje współczesnych budowli sakralnych z terenu Archidiecezji Krakowskiej, zauważyć można dążenie do kształtowania dynamicznych i kontrastowych brył, stanowiących nową wartość w otaczającej je przestrzeni.