Piloci wojskowi wiążą z pracą zawodową różne oczekiwania i nadzieje na sukces. W zależności od ich spełnienia można mówić o satysfakcji (lub jej braku) z wybranego zawodu i obniżeniu poziomu jakości pełnionej służby. Jeśli istnieją obiektywne możliwości ich zrealizowania, wystąpi zjawisko harmonii, utwierdzenie się pilota o słuszności wyboru zawodu i możliwościach swojego rozwoju. Biorąc pod uwagę powyższe przesłanki, przeprowadziłam badania empiryczne wśród pilotów wojskowych jesienią 2016 r., dążąc do diagnozy zarówno ich oczekiwań zawodowych, jak i nadziei na sukces. Ponadto poszukiwałam zależności między tymi zmiennymi. Uznałam, że spełnienie oczekiwań w istotny sposób będzie determinowało przekonanie pilotów o możliwościach odniesienia sukcesu zawodowego w środowisku służby i będzie stymulowało zaangażowanie w procesie szkolenia lotniczego. Słowa kluczowe: pilot wojskowy; oczekiwania zawodowe; nadzieja na sukces WPROWADZENIE Współczesny pilot wojskowy to z jednej strony żołnierz zawodowy, należący do szerokiej społeczności wojskowej, w rozmaity sposób sprzężony z funkcjonowaniem sił zbrojnych, wykonujący wynikające z pełnionej roli rozmaite zadania służbowe. Z drugiej strony to operator statku powietrznego, wykonujący zadania najczęściej samodzielnie lub w niewielkich zespołach, który musi się wy

STRESZCZENIEProblematyka związana z kształceniem akademickim i funkcjonowaniem absolwentów na rynku pracy staje się przedmiotem licznych badań i analiz w kontekście zagrożeń, jakie wiążą się z brakiem możliwości zatrudnienia młodzieży kończącej studia wyższe i wynikającym stąd wykluczeniem społecznym już na starcie w dorosłe życie zawodowe. Kształcenie jest więc rozpatrywane w kategoriach jakości edukacji oraz procesów rynkowych -popytu i podaży (por. Dyczewski 1990; Radziewicz-Winnicki, Wołk 2015). Pomyślne przejście z edukacji do pracy często przesądza o dalszej karierze i rozwoju zawodowym absolwentów. Ważne jest zatem skonfrontowanie własnego przygotowania zawodowego z sytuacją na rynku pracy i szansami zatrudnienia zgodnie z wyuczonym zawodem (por. Bańka 1992; Wierzejska 2014; Wierzejska, Karpenko 2015). Interesującym zagadnieniem badawczym staje się określenie poczucia zagrożenia bezrobociem osób kończących studia wyższe, będącego zaprzeczeniem inkluzji społecznej. Niniejsze analizy są próbą odpowiedzi na to pytanie w odniesieniu do absolwentów Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, reprezentujących różne kierunki kształcenia.Słowa kluczowe: pedagogika pracy; absolwenci uczelni wyższych; bezrobocie; rynek pracy; zatrudnienie WPROWADZENIE Zjawisko bezrobocia to jedna z kluczowych kwestii społecznych wymagających ograniczania przez instytucje państwa, aby zapobiegać wykluczeniu społecznemu i wynikającym stąd negatywnym skutkom zarówno w wymiarze indywidulanym, jak i społecznym (Czapiński, Panek 2011). Bezrobocie jest zaprze-

Czasopismo wydawane jest w wersji online i drukowanej. Wersja papierowa jest wersją pierwotną czasopisma. Wersja online: www.psych-ped.annales.umcs.pl OPRACOwANIE REDAKCYJNE ANNA ADAMCZYK PROJEKT OKŁADKI I STRON TYTuŁOwYCH JERZY DURAKIEWICZ SKŁAD I ŁAmANIE AGNIESZKA MUCHOWSKA

STRESZCZENIEPedagogika pracy jako subdyscyplina pedagogiki ma ukształtowany przedmiot swoich dociekań naukowych, język pojęć, twierdzeń i metodologię badań w zakresie przygotowania zawodowego i funkcjonowania człowieka w środowisku pracy oraz warunków jego rozwoju zawodowego. Od początku lat 70. ubiegłego wieku, kiedy powstały zręby pedagogiki pracy, aż do chwili obecnej wyraźnie wyodrębnione zostały jej obszary badawcze. Postęp cywilizacyjny i towarzyszące mu zmiany w zakresie treści i form pracy powodują potrzebę rozszerzenia zainteresowań pedagogów pracy na nowe obszary badawcze i problemy badawcze. Penetracji badawczej wymaga m.in. funkcjonowanie człowieka w ekstremalnych warunkach pracy.Słowa kluczowe: praca ludzka; pedagogika pracy; nowe obszary badawcze ROLA PRACY W ŻYCIU CZŁOWIEKA Praca ludzka jest przedmiotem refleksji od najdawniejszych czasów. Ma charakter uniwersalny i historyczny. Jej uniwersalizm przejawia się występowaniem w różnych kulturach i cywilizacjach, a historyczność znajduje swój wyraz w tym, że towarzyszy człowiekowi na wszystkich etapach jego rozwoju, stanowiąc zarówno wartość indywidualną, jak i społeczną. W wymiarze indywidualnym człowiek dzięki pracy wzbogaca swoją osobowość, rozwija zdolności i predyspozycje, zaspokaja różne potrzeby, czerpie radość z tworzenia i odnoszonych suk-

Анотація. У статті розглянуто професійну педагогіку як наукову субдисципліну, яка має предмет дослідницьких інтересів, конкретну термінологію, методологію наукових досліджень. З'ясовано принципи і методи вивчення сфери професійної підготовки майбутніх спеціалістів, функціонування людей у середовищі та умов їх професійного розвитку. Визначено, що процес ідентифікації дослідницьких напрямів професійної педагогіки у Польщі розпочався у 1970-х рр. Основоположником польської професійної педагогіки є Т.У. Новацький, який обґрунтував взаємозвʼязок «людина-освіта-праця» як фундамент нової наукової субдисципліни, визначаючи при цьому десять напрямів досліджень, які зосереджують увагу на інтересах освіти, повʼязаних з трудовою діяльністю: світоглядні проблеми, професійна освіта, зміст освіти, теорія і методика виховання, теоретичні основи методологічних досліджень, професійна орієнтація, професійна підготовка, дидактика, інфраструктура, управління, педевтологія.