Optymalizacja pionu organizacji władzy w państwie jest kompleksowym krokiem w kierunku kształtowania pełnofunkcjonalnych samorządów lokalnych i efektywnego systemu administracyjno-terytorialnej organizacji państwa. Decydując się na decentralizację, Ukraina wybrała model samorządu lokalnego całkowicie odmienny od tego z początku lat 90. XX stulecia. W prezentowanym artykule na podstawie przeprowadzonych badań dokonano analizy genezy naukowych podejść do zrozumienia procesu decentralizacji. Określono istotę, periodyzację i etapy decentralizacji władzy w Ukrainie, jej główne cechy oraz cel stosowania w odniesieniu do samorządu lokalnego. Ukazano kluczowe możliwości, jakie daje decentralizacja dla rozwoju samorządów lokalnych, a także problemy związane z wyborem takiej formy decentralizacji, która optymalnie uwzględniałaby potencjał zasobowy danego terytorium. Zidentyfikowano również główne wyzwania stojące przed samorządami lokalnymi i władzą centralną w procesie wdrażania reformy decentralizacyjnej gospodarki narodowej, zwłaszcza w stanie wojennym. Stwierdzono, że skuteczne wdrożenie reformy decentralizacyjnej jest możliwe tylko przy spójnej wspólnocie mieszkańców, silnych instytucjach i sprawnej administracji publicznej.