The aim of the study was to evaluate the conditions of transport and the welfare of fatteners as well as to assess transport losses depending on the distance of transport and the annual production scale of fatteners. The material comprised data describing 120 transport operations during which 4300 fatteners were transported for slaughter. The study shows that animals were transported both by means of specialized vehicles as well as by adapted means of transport, mainly agricultural aggregates. Specialized vehicles were more often used in long-distance transport and from farms with a larger annual production scale. The research showed numerous cases of exceeding admissible norms of the number of fatteners during transport, mainly in the transport carried out by the largest producers. The study proved that the percentage of tired and injured animals rose as the distance of transport increased. The greatest economical losses resulting from the decrease in the welfare of the fatteners per one transported animal was observed in transport at the longest distance and from farms with the largest production scale.

The effectiveness of breeding boars in insemination depends mainly on the skill of optimal use of their reproductive potential. Nevertheless, their semen is highly variable in its quality and physical characteristics, which makes it difficult to organise semen production for artificial insemination purposes. The present study contains an analysis of semen collected from Polish Landrace breed boars -the most popular pigs bred in Poland. It demonstrates that there is a statistically significant interaction between season of birth and reproductive season of Polish Landrace boars. What is more, it proves that these significant differences between reproductive performances of boars are closely connected to their breeding season and seasons of their birth and life. The results also illustrate how to improve organisation of insemination centres and make them better financially efficient. STRESZCZENIEEfektywność użytkowania rozpłodowego knurów zależy od umiejętności optymalnego wykorzystania ich potencjału rozrodczego. Jednak nasienie pobierane od knurów inseminacyjnych wykazuje dużą zmienność w zakresie parametrów fizycznych i jakościowych, co utrudnia właściwą organizację produkcji nasienia przeznaczonego do inseminacji. W przeprowadzonych badaniach wykazano statystycznie istotne współdziałanie sezonu urodzenia i sezonu użytkowania rozpłodowego w kształtowaniu wszystkich parametrów fizycznych nasienia knurów rasy polskiej białej zwisłouchej. Stwierdzone w badaniach istotne różnice między wynikami użytkowania rozpłodowego związane z sezonem urodzenia i eksploatacji rozpłodowej knura wskazują na konieczność uwzględnienia tych czynników w procesie selekcji. Uzyskane wyniki wskazują, że może to przynieść wymierne korzyści organizacyjnoekonomiczne przyczyniające się do poprawy funkcjonowania stacji unasieniania loch.Słowa kluczowe: sezon urodzenia, sezon pobierania nasienia, nasienie, rasa, cechy ejakulatów 272

Głównym kierunkiem zagospodarowania technologicznego mięsa wieprzowego jest produkcja wędlin i kiełbas. W celu zapewnienia wysokiej jakości zdrowotnej Ŝywności wszystkie elementy łańcucha Ŝywnościowego tj. produkcji i pozyskiwania surowców, skupu surowców, ich przetwarzania i obrotu towarowego, wytwarzania i obrotu środkami spo-Ŝywczymi, muszą być objęte ścisłym nadzorem mającym na celu wyszukiwanie czynników obniŜających jakość zdrowotną Ŝywności a takŜe zapewniającym odpowiednie bezpieczeństwo Ŝywności. Zapewnienie konsumentowi Ŝywności wysokiej jakości z gwarancją bezpieczeństwa zdrowotnego jest warunkiem niezbędnym do budowania pozycji rynkowej środków spo-Ŝywczych. Spełnienie tego warunku w branŜy mięsnej jest osiągane dzięki wdraŜaniu obligatoryjnych i nieobligatoryjnych systemów zarządzania jakością połączonemu z nowoczesnymi systemami zarządzania procesem produkcji. Zarządzanie higieną i jakością mięsa oraz jego przetworów to system działań mających przede wszystkim za zadanie identyfikację, ocenę i eliminację zagroŜeń bezpieczeństwa zdrowotnego produktu w łańcuchu wytwórczym. Celem artykułu jest przedstawienie korzyści związanych z wdroŜeniem Systemu Zarządzania Jakością oraz bezpieczeństwem i higieną produkcji w Zakładach Przetwórstwa Mięsnego. Wykazano, Ŝe wdraŜanie systemów zarządzania jakością i bezpieczeństwem zdrowotnym w zakładach mięsnych, dzięki stałej kontroli procesu produkcyjnego i zdefiniowaniu CCP, jest skutecznym narzędziem pozwalającym na eliminację nieprawidłowości na kaŜdym etapie procesu produkcyjnego. Systematyczna kontrola systemu HACCP, poprzez audyt wewnętrzny, zgodnie z obowiązującymi procedurami wewnątrzzakładowymi, jest dobrym narzędziem zapewnienia jakości i bezpieczeństwa wyrobów produkowanych w zakładach mięsnych. Dzięki obowiązkowemu wdraŜaniu systemu HACCP na rynku oferowane są produkty mięsne o wysokiej jakości Ŝywieniowej i zdrowotnej w pełni akceptowane przez konsumentów.

No abstract

No abstract