Kentsel hava kirliliğinin artması çevreyi ve insan sağlığını etkileyen önemli problemlere neden olmaktadır. Kentsel hava kirliliğinin en önemli kaynaklarından biri karayolu taşımacılığı sektörüdür. Ayrıca, yerel, ticari ve endüstriyel faaliyetler ile uzun mesafeli taşınımlar kentsel hava kirliliğine önemli katkıda bulunmaktadır. Hava kirliliğinin çevreyi etkilediği gibi, hava kirliliği üzerinde etkili olan faktörler de bulunmaktadır. Bunların başında meteorolojik faktörler gelmektedir. Bu çalışmada, Nevşehir bölgesindeki hava kirliliğinin ve limiti aşan kirli gün sayısının değerlendirilmesi ile birlikte meteorolojik faktörlerin hava kirliliğine olan etkilerinin detaylıca incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Hava Kalite İzleme İstasyon verilerinden Nevşehir iline ait 2010-2019 yılları arası PM10, SO2, hava sıcaklığı, basınç, rüzgâr hızı ve bağıl nem verileri elde edilmiştir. Bu verilerin Mann-Kendall ve Sen testi yardımı ile trend ve eğimleri hesaplanmıştır. PM10 ve SO2 parametrelerinin yıllık, mevsimlik, aylık ve saatlik değişimleri ile sınır aşan günlerin analizi yapılmıştır. Bunun yanında, ölçülen en yüksek 6 adet PM10 değerlerinin kaynağının analizinin yapılması amacıyla HYSPLIT modeli çıktıları elde edilmiştir. Sonrasında, meteorolojik koşulların Nevşehir bölgesinde hava kirliliğine etkisinin analizi kapsamında, PM10 ve SO2 kirleticilerinin hava sıcaklığı, basınç, rüzgâr hızı ve bağıl nem parametreleri ile ilişkisi incelenmiştir.

Ozone has important impact on climate change, the radiative balance and atmospheric chemistry. The main aim of this study is to analyses spatial and temporal variation of total column ozone as well as the trend over Turkey with MERRA-2 Reanalysis for the period 1980-2019. First of all, MERRA-2 total column ozone is compared with ground-based Brewer Spectrophotometer located in Ankara. It is found that MERRA-2 total column ozone agrees quite well (R2=0.9781) with that from the Brewer Spectrophotometer. Secondly, analysis are carried out with MERRA-2 total column ozone. The trend analysis over Turkey indicates statistically significant decreasing trend in the 1980-1999 period, non-significant decreasing trend in the 2000-2009 period and non-significant increasing trend in the 2010-2019 period. The highest annual average total column ozone are found in Istanbul, Canakkale and Samsun cities with the values of 326.3±6.9 DU, 324.0±6.7 DU and 322.2±6.6 DU, respectively. Total column ozone are the highest in spring, followed by winter, and the lowest in summer and autumn seasons over Turkey.