No abstract

This paper aims to present the current level of sustainable rural development in the Republic of Serbia, the development potentials and the problems identified in this area, as well as to bring to attention the necessity of sustainable rural development modernization as a significant part of the EU accession process. The mentioned issues are examined in accordance with the specific characteristics of the rural areas in the Republic of Serbia and the generally accepted principles of sustainable development (the economic, environmental and social ones), taking into account the interests of present and future generations. The paper analyzes the necessity and possible directions of the sustainable rural development of the Republic of Serbia. In this regard, the paper points to the significant role of the official state development policy in solving the problems of rural areas by establishing appropriate priorities and specific guidelines for future sustainable rural development. The conclusion is that the comprehensive and continuous work on the revitalization and development of rural areas is essential and must be in compliance with the principles of sustainable development. It is vital that the efforts towards sustainable rural development include significant investments, education programs, initiatives and activities of all development actors at the national, regional and local levels, as well as people directly involved in agriculture and agricultural production. Primljeno 10. novembra 2013, nakon revizije, prihvaćeno za publikovanje 17. decembra 2013. Lela Ristić je docent na nastavnom predmetu Ekonomika poljoprivrede, na Ekonomskom fakultetu Univerziteta u Kragujevcu, gde je doktorirala u oblasti integralnog ruralnog razvoja u Evropskoj uniji i Republici Srbiji. Osnovne oblasti njenog naučnog istraživanja su održivi agrarni i ruralni razvoj i turizam, menadžment u agrobiznisu.This paper aims to present the current level of sustainable rural development in the Republic of Serbia, the development potentials and the problems identified in this area, as well as to bring to attention the necessity of sustainable rural development modernization as a significant part of the EU accession process. The mentioned issues are examined in accordance with the specific characteristics of the rural areas in the Republic of Serbia and the generally accepted principles of sustainable development (the economic, environmental and social ones), taking into account the interests of present and future generations. The paper analyzes the necessity and possible directions of the sustainable rural development of the Republic of Serbia. In this regard, the paper points to the significant role of the official state development policy in solving the problems of rural areas by establishing appropriate priorities and specific guidelines for future sustainable rural development. The conclusion is that the comprehensive and continuous work on the revitalization and development of rural areas is essential and must be in compliance with the princ...

The purpose of this paper is to identify the main problems related to the sustainable development of rural communities, as well as the possible solutions to overcome them. This paper uses an analytical and synthetic approach, method of comparison and analogy, and descriptive analysis. The starting point of the research is actually a brief overview of the current situation in rural serbia, while the central part of the paper presents an analysis concerning the development of the rural economy in the representative villages of Grabovica and ribare in the republic of serbia. research results are given in the form of specific guidelines for a new approach to local rural development and strengthening the role and responsibilities of local government in the development process. The main conclusion that follows from the results of the research is that continued and constant work is needed in order to empower local communities to take responsibility for their own development, as well as to support local initiatives to this end.

Sustainable development is one of global imperatives and it involves the harmonization of economic, environmental, and social development goals, with an appropriate institutional support. There are plenty of resources pertaining to the sustainable development of agriculture and tourism, as numerous studies and practical examples worldwide confirm. The paper highlights the example of the Republic of Serbia and can be of use for other countries with similar resource potentials and developmental constraints. Namely, agriculture and tourism in the Republic of Serbia are distinguished by abundant natural and cultural-historical resources, but what mostly lacks are funds for serious investment, as well as a modern and holistic approach to development, so the available resources are insufficiently used. Accordingly, the research aims to point to the necessity of a more creative use of agro-tourism resources, i.e. to the more promising directions of the integral development of agriculture and tourism on sustainable grounds. The paper results highlight the extreme importance of institutional support to agriculture and tourism networking within the concept of sustainable development.Održivi razvoj je jedan od imperativa na globalnom nivou, a podrazumeva usaglašavanje ekonomskih, ekoloških i socijalnih ciljeva razvoja, uz odgovarajuću institucionalnu podršku. Na poljoprivredu i turizam odnosi se mnoštvo resursa, relevantnih za održivi razvoj, što potvrđuju brojna istraživanja i primeri iz prakse, širom sveta. U radu se istražuje primer Republike Srbije, koji može biti poučan i za druge zemlje sa sličnim resursnim potencijalima i ograničenjima u razvoju. Naime, poljoprivreda i turizam se, u Republici Srbiji, odlikuju bogatstvom prirodnih i kulturno-istorijskih resursa, ali uglavnom nedostaju finansijska sredstva za ozbiljnije investicije, kao i savremeniji celovit pristup razvoju, zbog čega se raspoloživi resursi nedovoljno koriste. Shodno tome, cilj istraživanja je da se ukaže na neophodnost kreativnijeg korišćenja agro-turističkih resursa, odnosno, na perspektivnije pravce integralnog razvoja poljoprivrede i turizma na održivim osnovama. Rezultati istraživanja pokazuju da je neophodno da se institucionalno podstiče intenzivnije povezivanje poljoprivrede i turizma u okviru realizacije koncepta integralnog održivog razvoja.Ključne reči: održivi razvoj, integralni razvoj, poljoprivreda, turizam, Republika Srbija JEL Classification: Q01, Q19, Z32 UVODOpšteprihvaćena definicija održivog razvoja ne postoji, ali se u literaturi, najčešće, navodi definicija Brundtland komisije (WCED, 1987), koja je održivi razvoj definisala kao razvoj koji omogućava zadovoljavanje potreba sadašnjih, bez ugrožavanja potreba budućih generacija. S obzirom na to da je ovo istraživanje fokusirano na Republiku Srbiju (RS), značajno je istaći da se u Nacionalnoj strategiji održivog razvoja RS, održivi razvoj objašnjava kao ciljno orijentisan, dugoročan, neprekidan, sveobuhvatan i sinergetski proces koji utiče na sve aspekte života (Vlada Republike Srbije...

Cilj ovoga rada jeste da ukaže na značaj demografske revitalizacije ruralnih područja, kroz uvođenje koncepta "pametnih sela". Vizija razvoja "pametnih sela" obuhvata ključne faktore povezivanja i benefite za ruralne zajednice, uz iznalaženje praktičnih solucija za transformaciju ruralnih područja i njihov budući razvoj. Inicijative za primenu ovog koncepta uključuju čitavo ruralno okruženje, grupe seoskih naselja, male gradove i veze sa velikim gradovima. Predmet istraživanja u radu jeste potreba za novim demografskim rešenjima, koja bi potpomogla razvoj ruralnih zajednica u budućnosti. Ključna hipoteza od koje se u radu polazi jeste da ruralna područja imaju veliki značaj u suočavanju sa mnogim socio-ekonomskim, demografskim, ekološkim, inovativnim i tehnološkim izazovima, koji su važni za razvoj privrede i društva. Značajna je i posebna hipoteza da dosadašnji modeli i strategije ruralnog razvoja, pored pozitivnih promena, nisu značajno doprineli demografskoj obnovi ruralnih područja. U zaključku se ukazuje da je ljudski kapital temelj razvoja ruralnih zajednica i njihove konkurentnosti, a ruralna područja koja imaju sposobnost da privuku kvalitetnu radnu snagu, imaju velike komparativne prednosti za integralni održivi ruralni razvoj. Ključne reči: "pametna sela", digitalizacija, demografska revitalizacija, ruralni razvoj. UVOD U Deklaraciji iz Korka, 2016. godine, pod nazivom Bolji život u ruralnim područjima, predstavljen je plan CAP-a (Common Agricultural Policy of the EU) za efikasniji razvoj ruralnih područja. Motivi za pokretanje novih modela razvoja ruralnih zajednica, primenom koncepta "pametnih sela", jesu upravo odgovori na depopulaciju i demografsko starenje sela, kroz korišćenje savremenih tehnologija, unapređenje e-pismenosti i e-veština stanovnika ruralnih područja, a u cilju poboljšanja kvaliteta njihovog života i rada. Povezivanje seoskih naselja sa malim i velikim gradovima, povećanje uloge ruralnih područja u procesu prelaska na cirkularnu ekonomiju i koncept održivog razvoja, omogućavaju da se tradicionalni i