No abstract

Bu çalışma, Türkiye'de reel iç kamu borcunun makroekonomik etkilerini 2011-2022 dönemi için Vektör Otoregresyon (VAR) modeli kullanarak analiz etmektedir. Etki tepki fonksiyonlarının sonuçları, enflasyon ve kurun iç borç üzerinde azaltıcı bir etkiye sahip olduğunu gösterirken; iç borcun bu değişkenler üzerinde pozitif etkisi vardır (yüksek enflasyon ve zayıf Türk Lirası). Ayrıca, faiz oranı -merkez bankası politika faizi olarak alındığında- iç borçlanma üzerinde anlamlı bir etkiye sahip değildir; ancak faiz değişkeni yerine 1 ve 12 aylık mevduat faiz oranları kullanıldığında, faiz oranındaki yükselmenin iç borçlanmayı artırdığı tespit edilmektedir.

Türk vergi sistemi içerisindeki çeşitli vergi kanunlarında gayrimenkul değerinde meydana gelen artışları vergilendirmeye yönelik düzenlemeler bulunmaktadır. Ancak ilgili düzenlemelerin kamu kaynaklı kentsel rantları vergileme noktasındaki etkinliği ve bu noktada yeni bir düzenlemenin gerekliliğine yönelik tartışmalar süregelmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türk vergi sistemindeki gayrimenkul değer artışlarını vergilemeye yönelik düzenlemelerin kentsel rant vergisi bağlamında değerlendirilmesidir. Bu kapsamda çalışmanın ilk kısmında konu ile ilgili teorik bilgiler sunulmuş akabinde mevcut düzenlemelerin ilgili kaynağı kavrama noktasındaki etkinliği tartışılmıştır. Bu doğrultuda mevcut yasal mevzuatın bu kaynağı vergileme noktasında yetersiz olduğu ve kamu kaynaklı kentsel rantların vergilendirilmesine ilişkin kapsamlı bir düzenlemeye gerek olduğu düşüncesinden hareketle yeni bir vergi önerisinde bulunulmuştur.

Bu çalışma kamu ve özel sektörün dış borçlanmasının gelir dağılımı üzerindeki etkisini ampirik olarak test etmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada öncelikle Türkiye’de dış borçlanma ve gelir dağılımındaki gelişmelere değinilmiş, ardından konuya ilişkin teorik ve ampirik literatür ele alınmıştır. Son olarak Türkiye ekonomisi için 1989-2019 döneminde kesirli frekanslı fourier ADL eşbütünleşme yöntemi ve dinamik EKK tahmini ile dış borçlanmanın kamu ve özel sektör olarak sınıflandırılarak gelir dağılımı üzerindeki etkisi ampirik olarak test edilmiştir. Çalışmanın sonucunda kamu ve özel sektörün dış borçlanmasının ele alınan dönemde gelir eşitsizliğini artırdığı; özel sektör dış borçlanmasının kamu borçlanmasına görece gelir dağılımını daha olumsuz etkilediği sonucuna varılmıştır.