Wstęp Jedną ze składowych stylu życia są zachowania zdrowotne, jako czynności nabywane i kształtowane w procesie wychowania oraz edukacji zdrowotnej. W obliczu narastającej liczby chorób, starzenia się społeczeństwa oraz zagrożeń cywilizacyjnych i epidemiologicznych, jakim niewątpliwie jest pandemia COVID-19, zachowania zdrowotne to istotne i aktualne zagadnienie dla klinicystów. Zachowania zdrowotne powinny być postrzegane przez pryzmat pełnionych ról społecznych i zawodowych, a uczniowie szkół licealnych i ponadgimnazjalnych, będący u progu dorosłości, powinni przejawiać świadomy, racjonalny i odpowiedzialny stosunek do kształtowania zachowań zdrowotnych. Cel Celem niniejszej pracy była ocena zachowań zdrowotnych abiturientów w czasie pandemii COVID-19. Materiał i metody Badaniem objęto 111 uczniów klas maturalnych jednego z liceów ogólnokształcących, w wieku 17–18 lat. Badanie przeprowadzono w okresie od września do października 2021 r., wykorzystując metodę sondażu diagnostycznego opartego na autorskim kwestionariuszu ankiety zawierającej 15 pytań oraz kwestionariuszu Inwentarza Zachowań Zdrowotnych (IZZ), który składał się z 25 pytań. Wyniki W samoocenie zachowań zdrowotnych dominował poziom dobry (56,8%). Najwięcej osób czerpało informacje na ten temat z Internetu (32%). Zainteresowanie problematyką COVID-19 wykazała większość licealistów (71,8%), z których 45% uznało, że ma dobry poziom wiedzy na ten temat, oraz 31,5%, że poziom ich lęku jest niewielki. Maturzyści najczęściej nie wiedzieli, czy przeszli zakażenie SARS-CoV-2 (43,2%). Zdecydowana większość zadeklarowała szczepienie przeciwko SARS-CoV-2 (75,7%). Wyniki badania wykazały ponadto, że zachowania zdrowotne abiturientów w czasie pandemii okazały się znikome (55,86%). Maturzyści potwierdzili, że pandemia nie wpłynęła na zmianę ich zachowań zdrowotnych (73,0%). W kategorii zachowań ,,prawidłowe nawyki żywieniowe” na poziom zachowań zdrowotnych respondentów w okresie pandemii miała wpływ płeć. Nie wykazano znaczącego wpływu miejsca zamieszkania, poziomu lęku związanego z COVID-19, występowania chorób przewlekłych czy zaszczepienia przeciw COVID-19 na zachowania zdrowotne. Wnioski Poziom zachowań zdrowotnych ankietowanych abiturientów w czasie pandemii COVID-19 był niski, choć przed okresem pandemii respondenci oceniali go jako dobry. Nie zaobserwowano różnicy w zachowaniach zdrowotnych młodzieży licealnej w czasie trwania pandemii COVID-19 w stosunku do okresu sprzed epidemii. Poziom samooceny i oceny zachowań dokonanych w badaniu nie są zbieżne. Ponadto wykazano, że na poziom zachowań zdrowotnych respondentów w okresie pandemii miała wpływ płeć.

Hand hygiene continues to be the most important part of the strategy to combat healthcare associated infections and the first step in reducing them. Hand hygiene procedures are fully performed by less than half of healthcare workers and research confirms a low compliance coefficient for hygiene (at the level of 1.4–6). The list of factors influencing the adherence to hand hygiene routine protocols (as per WHO guidelines) includes factors related to poor hand hygiene practices, poor hand hygiene practices reported by staff and additional perceived obstacles to good hand hygiene. The following are the barriers and reasons why healthcare workers do not sufficiently adhere to the correct technique of washing and disinfecting hands: forgetting to perform this procedure, excessive workload, haste during routine care activities, lack of a pattern of behavior among other employees and superiors, lack of habits, as well as a shortage of disinfectants and disposable towels in patient rooms, or irritation of the skin of the hands caused by the disinfectant. To sum up, it can be concluded that hand hygiene is and will be an issue that requires continuous action and permanent education of healthcare personnel and recipients of healthcare services. The list of factors causing poor hand hygiene is quite long. It includes, among others, the level of knowledge and habits of medical personnel and requires constant updating, as in the place of confirmed and verified reasons for low rates, newer ones which are specific for the current situation, will appear.

Wstęp Praca w warunkach epidemii stanowi dla pielęgniarki obciążenie zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Nieznane warunki, poczucie zagrożenia i presja otoczenia skutkują wystąpieniem lub eskalacją różnych negatywnych emocji, jak strach, lęk, gniew i agresja, niejednokrotnie prowadząc do wyczerpania emocjonalnego, bezsenności czy depresji i powodując sięganie po używki. Cel Celem niniejszego badania była analiza stosowania używek, jako strategii radzenia sobie ze stresem wśród pielęgniarek w czasie epidemii COVID-19. Materiał i metody Badanie na potrzeby pracy zostały przeprowadzone w okresie od stycznia do marca 2022 roku wśród personelu pielęgniarskiego. Wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego, w której narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety własnej. Jako istotne prawdopodobieństwo w testach statystycznych przyjęto p≤0,05. Wyniki Stres w pracy w związku z epidemią COVID-19 bardzo często odczuwało 37,14% badanych, często 35,24%, zawsze 8,57%. Najczęściej badanym towarzyszyła niepewność (72,38%), zaś prawie połowa odczuwała lęk. Uczuciem towarzyszącym pracy w czasie pandemii było zmęczenie (81,9%), a najczęstszym czynnikiem stresogennym w pracy była odpowiedzialność za zdrowie i życie pacjentów (62,86%) oraz możliwość zakażenia wirusem SARS-CoV-2 (60%). Jako sposób radzenia sobie ze stresem badani często wskazywali rozmowę z zaufaną osobą (47,62%). Stres wpływał na częstsze spożywanie alkoholu, po który osoby wcześniej spożywające alkohol sięgały teraz codziennie lub kilka razy w tygodniu. Stres istotnie spowodował zwiększenie liczby wypalanych papierosów czy powrót do nałogu (75%). Wnioski Pandemia COVID-19 wśród pielęgniarek wywołała stres oraz poczucie zmęczenia i bezsilności, które istotnie wpływają na sięganie po używki.

Brak właściwej higieny rąk u personelu medycznego może przyczynić się do wystąpienia zakażenia u pacjenta. Ważnym elementem w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa epidemiologicznego choremu w trakcie udzielania świadczeń zdrowotnych jest wykwalifikowana i świadoma ryzyka kadra medyczna. Na niewłaściwą higienę rąk ma wpływ brak odpowiedniego wzorca do naśladowania. Dla studentów zawodów medycznych jest to brak wzorca w nauczycielach zawodu i niewystarczająca wiedza teoretyczna oraz praktyczna, natomiast dla młodej kadry medycznej to brak wzorca wśród starszego stażem personelu medycznego. Działania, które są istotne z punktu widzenia poprawy higieny rąk, opierają się na: szerokim udostępnianiu dobrze tolerowanego i dobrej jakości preparatu do dezynfekcji rąk w zamkniętym systemie dozowania, promowaniu higieny rąk oraz przekazywaniu informacji zwrotnych. Niezwykle ważny jest dostęp do umywalki z bieżącą wodą i baterią uruchamianą przez fotokomórkę, odpowiedni dobór dozowników oraz ich prawidłowe rozmieszczenie. Poprawa bezpieczeństwa pacjenta to strategia nakierowana na kształcenie, umacnianie wśród personelu nawyku częstego wykonywania procedury higieny rąk i jej promowanie na wszystkich poziomach ochrony zdrowia, wśród wszystkich zawodów medycznych oraz w całej populacji.

Higiena rąk jest najważniejszym elementem strategii w walce z zakażeniami związanymi z opieką zdrowotną oraz podstawowym zabiegiem służącym ich redukcji. Procedury higieny rąk w pełnym zakresie przeprowadza niespełna połowa pracowników opieki zdrowotnej, a dane z prowadzonych badań potwierdzają ciągle niski współczynnik zgodności dla higieny (na poziomie 1,4–6). Lista czynników mających wpływ na przestrzeganie procedury higieny rąk (według wytycznych WHO) przez personel obejmuje niewłaściwe przestrzeganie zasad higieny rąk oraz przeszkody utrudniające właściwą higienę rąk. Wśród przyczyn niestosowania w wystarczającym zakresie techniki mycia i dezynfekcji rąk wskazywane są: zapominanie o wykonaniu procedury, nadmierne obciążenie pracą, pośpiech w trakcie rutynowych czynności pielęgnacyjnych, brak wzorca postępowania wśród innych pracowników i przełożonych, brak odpowiednich nawyków, niedobór środków do dezynfekcji, jednorazowych ręczników na sali chorych, a także podrażnienie skóry rąk wywoływane przez środki odkażające. Higiena rąk jest obszarem wymagającym ustawicznego działania oraz ciągłej edukacji zarówno personelu ochrony zdrowia, jak i odbiorów świadczeń. Czynnikami wpływającymi na brak przestrzegania higieny rąk są m.in. niewystraczający poziom wiedzy i nieprawidłowe nawyki personelu medycznego. Problematyka ta wymaga ciągłej aktualizacji, ponieważ wskaźniki wykonywania procedury są zależne od aktualnej sytuacji.