Niekontrolowany nadmierny dopływ wód złożowych do ropnych czy gazowych odwiertów eksploatacyjnych jest często występującym i trudnym do rozwiązania problemem mogącym stanowić źródło poważnych i daleko idących negatywnych skutków technologicznych, ekonomicznych czy środowiskowych. Dotyczy on w zdecydowanej większości przypadków złóż węglowodorów w okresie ich wieloletniej eksploatacji, chociaż niejednokrotnie pojawia się również już na początkowym etapie procesu wydobycia. W publikacji przedstawiono wyniki laboratoryjnej oceny skuteczności selektywnej modyfikacji właściwości filtracyjnych skał porowatych w aspekcie zabiegów ograniczania dopływu wód złożowych do gazowych odwiertów produkcyjnych z wykorzystaniem cieczy roboczej na bazie mikroemulsji. Badania przeprowadzono w dwóch wariantach – dla strefy gazowej i zawodnionej. W ramach realizacji prac, przy użyciu rozbudowanej aparatury pomiarowej umożliwiającej pomiar pośrednich spadków ciśnień płynów przepływających przez próbkę, podjęto próbę charakterystyki zmienności właściwości filtracyjnych oraz identyfikacji i wiarygodnej ewaluacji skuteczności i miejsca powstawania żelowych barier izolacyjnych ograniczających przepływ płynów złożowych. Pomiary wykonano na cylindrycznych próbkach skał porowatych, które w pierwszej kolejności scharakteryzowano pod względem podstawowych parametrów petrofizycznych (objętości porowej, porowatości i przepuszczalności absolutnej dla gazu). Wyznaczono również wartości gęstości i lepkości dynamicznej wykorzystanego w badaniach płynu złożowego. W toku prac określono zmienność właściwości filtracyjnych badanych próbek dla przepływu jednofazowego (solanki). Dla trzech z nich określono poziom nasycenia nieredukowalnego wodą złożową oraz wielkość i zasięg determinujących jego zmienność efektów kapilarnych. Końcowym elementem prac badawczych był ponowny pomiar właściwości filtracyjnych (po symulacji procesu zatłoczenia cieczy zabiegowej) z zachowaniem maksymalnie zbliżonych warunków (kierunku i ciśnienia przepływu zatłaczanych płynów) względem pomiarów początkowych. Na tej podstawie określono stopień zmian właściwości filtracyjnych w poszczególnych segmentach próbek oraz lokalizację stref o ograniczonych możliwościach przepływu płynów złożowych. Podjęto również próbę ilościowej oceny skuteczności zabiegu modyfikacji z wykorzystaniem wprowadzonego współczynnika RWP.

Ocena możliwości symulacji przepływu płynów złożowych przez "sztuczne" warstwy/złoża z kulek szklanych W artykule przedstawiono ocenę możliwości wykorzystania sztucznych ośrodków porowatych zbudowanych z kulek szklanych o znanej granulacji w celu symulacji przepływu płynów złożowych i zabiegów wspomagania/intensyfikacji wydobycia węglowodorów. Wykonanych zostało 8 modeli złóż o zróżnicowanej budowie i układzie warstw, które scharakteryzowano pod względem podstawowych parametrów petrofizycznych i filtracyjnych. Przeprowadzono wizualizację symulacji procesu nawadniania dwóch modeli heterogenicznych: I -dwie warstwy równoległe o różnej frakcji budujących je kulek szklanych, II -analogiczny model z modyfikacją (redukcją) przepuszczalności określonego fragmentu warstwy spągowej. W prosty sposób zestawiono i porównano poziom nasyceń ropy naftowej po zabiegu nawadniania, weryfikując tym samym poprawność zaprojektowanego eksperymentu symulacji przepływu płynów przez sztuczne warstwy/złoża z kulek szklanych.Słowa kluczowe: przepływ płynów złożowych, sztuczne złoża z kulek szklanych, nawadnianie, współczynnik sczerpania. Evaluation of potential fluids flow simulation through glass beads packThe paper presents an evaluation of potential possibilities of using glass beads pack for reservoir fluids flow and IOR/ EOR treatment simulation. Eight models with various structures and layers layout, and which were characterized in terms of their basic petrophysical and filtration properties were built. For two heterogeneous models waterflooding treatment simulation was carried out: I -two parallel layers with different fraction of glass, II -analogical model with reduction of permeability in base layer. For verification of correctness of designed simulations, the level of oil saturation after waterflooding was compared.

This article presents a new analytical procedure for pre-selecting gas wells for water shut-off treatments based on available at hand results of an analysis of integrated geological, reservoir and exploitation data. Attention was paid to assess the possibility of the appearance of cross flows between layers in the near wellbore zone. Their appearance always eliminated the well as a candidate for the treatment. The basis for assessing the possibility of the emergence of cross flows was based on the assessment of the presence or absence of impermeable barriers (e.g., shales or anhydrite) in intervals, completed by perforation. For this assessment, well logging data were used, which were carried out in different years with the use of various types of probes. Based on modified quantitative and qualitative interpretation techniques, permeable and impermeable layers were separated in the analysed borehole sections. In some cases, in the absence of other data, well logs are the only source of information from which a vertical profile of horizontal permeability can be made. The article describes the verification process carried out for the eight wells situated in the area of the Carpathian Foredeep, which have been preselected by the operator. As part of this procedure, the available geological, reservoir and exploitation data were used, and a preliminary assessment of the possibility of implementing the obtained results into other wells and gas fields in the area of the Carpathian Foredeep was carried out. On the basis of the well ranking, two out of the eight analysed wells were recommended as candidates for water shut-off treatment.

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono opracowaną metodykę oraz uzyskane wyniki modelowania umożliwiającego weryfikację potencjalnego wykorzystania określonych pakietów oprogramowania CMG (stanowiącego przykład komercyjnego symulatora złożowego) firmy Computer Modelling Group Ltd., jako narzędzia wspomagającego w symulacji i analizie zmian wybranych parametrów pracy podziemnego magazynu gazu w kawernie solnej. W ramach realizacji zadania, przy użyciu pakietu Builder, podjęto próbę budowy modelu statycznego komory magazynowej-jako podstawowego elementu modelu symulacyjnego. Modelowanie dynamiczne, przeprowadzone z wykorzystaniem pakietu IMEX, obejmowało prace skoncentrowane na symulacji konwergencji komory, jako parametrze mającym kluczowy wpływ na efektywność eksploatacji podziemnego magazynu gazu w kawernie solnej. Ze względu na duże rozmiary modelu statycznego zbudowanego w oparciu o rzeczywiste dane miąższości i wartości promienia ekwiwalentnego plastrów komory pochodzących z wykonanych pomiarów echometrycznych oraz ograniczeń systemowych oprogramowania, zdecydowano się na budowę uproszczonego (składającego się z mniejszej liczby komórek) modelu cylindrycznego-charakteryzującego się stałą wartością miąższości i promienia wyznaczonych plastrów. Przeprowadzona analiza możliwości symulacyjnych wykazała potrzebę utworzenia dodatkowego, wpisującego się w model cylindryczny "podmodelu". Oznaczony w artykule jako model obliczeniowy, zbudowany na prostopadłościennej siatce "grid" stanowił podstawę dla stworzonego właściwego modelu geomechanicznego. Finalnie wykonanych zostało 24 symulacji obejmujących analizę 6 wybranych głębokości posadowienia stropu komory, po 4 warianty przyjętego minimalnego ciśnienia magazynowanego gazu. Otrzymane wyniki-wartości przemieszczenia ścian, stropu i spągu komory w kierunku jej środka-stanowiły element wyjściowy dla określenia wielkości zmiany objętości magazynowej kawerny. Następnie wyznaczone wartości konwergencji przeliczono dla modelu cylindrycznego jako końcowego modelu symulacyjnego. Dodatkowym elementem przeprowadzonych symulacji było określenie optymalnej głębokości posadowienia komory, którą wyznaczono na podstawie analizy zmian konwergencji i wielkości poduszki gazowej. Słowa kluczowe: podziemny magazyn gazu, konwergencja, modelowanie geomechaniczne, CMG.

Analiza przepływu płynów złożowych w skałach zbiornikowych W artykule przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych mających na celu ocenę typu zwilżalności 13 próbek piaskowców kambryjskich. Wstępną charakterystykę przeprowadzono na podstawie pomiarów przepuszczalności względnej, a jej trafność zweryfikowano poprzez ich korelację z kolejno wykonanymi: analizą nasycenia nieredukowalnego dla wody złożowej (S wi ), testem Amotta (I w ), analizą ciśnienia przebicia dla solanki metodą przepływową (Pth flow ) -współczynnik sczerpania (RF I ), symulacją procesu nawadniania dla wody złożowej (RF II ). Wykonano pomiary wielkości kąta kontaktu na granicy solanka-ropa naftowa-skała złożowa dla 3 analizowanych próbek. Podjęto próbę wskazania metody zastępczej dla pomiarów przepuszczalności względnej, która potwierdzi wyznaczony typ zwilżalności "pierwotnej".Słowa kluczowe: przepływ płynów złożowych, zwilżalność matrycy skalnej, przepuszczalność względna, współczynnik sczerpania. Reservoir fluids flow analysis in reservoir rocksThe paper presents laboratory measurements results, performed in order to evaluate the type of wettability for 13 samples of Cambrian Sandstone. Preliminary characterization was carried out, based on relative permeability measurements which were correlated with additional analysis: irreducible water saturation (S wi ), Amott test, threshold pressure for continuous injection approach (Pth flow ) -recovery factor (RF I ), water flooding simulation for brine (RF II ). Additionally, contact angle measurements for brine/oil/rock system were carried out. An attempt was made to indentify an alternative method for the measurement of relative permeability which will be the most congenial with the designated "primary" wettability type.