No abstract

STRAŻ MARSZAŁKOWSKA JAKO SŁUŻBA ZMILITARYZOWANA. GENEZA FORMACJI I WYBRANE ASPEKTY PRAWNE W artykule omowiono zagadnienie Straży Marszałkowskiej, która -mimo długiej tradycji -zyskała przymiot służby zmilitaryzowanej dopiero na mocy przepisów ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r. o Straży Marszałkowskiej. Charakter prawny formacji pełniących funkcje dzisiejszej Straży Marszałkowskiej był zmienny: początkowo były to jednostki formowane z oddziałów wojska, co sprawiało, że miały one charakter nie tyle zmilitaryzowany, co militarny. Do 2001 r. nie było właściwej regulacji ustawowej, unormowania w tym zakresie były zawarte w regulaminie Sejmu, statucie Senatu, a przede wszystkim w regulaminie organizacyjnym oraz zarządzeniach marszałka Sejmu i szefa Kancelarii Sejmu. Po tym roku aż do uchwalenia ustawy z 2018 r. -jakkolwiek przepisy dotyczące Straży Marszałkowskiej były ujęte w pragmatykach służbowych (ustawa o Biurze Ochrony Rządu, ustawa o Służbie Ochrony Państwa) -strażnicy nie posiadali statusu funkcjonariusza, lecz byli pracownikami Kancelarii Sejmu, do których miały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych.

Przedmiotem artykułu jest życie i twórczość Andrew MacDoualla – szkockiego adwokata, sędziego Sądu Sesji działającego jako lord Bankton oraz pisarza instytucjonalnego. Celem autora jest przedstawienie kariery jurysty, który łączył wysoki poziom praktyki adwokackiej z komparatystycznym spojrzeniem na system prawny XVIII-wiecznej Szkocji. Efektem tej działalności jest wydany między 1751 a 1753 r. trzytomowy traktat prawniczy – Instytucje prawa szkockiego, który zyskawszy uznanie w oczach ówczesnej praktyki prawa szkockiego, zapewnił autorowi poczesne miejsce w gronie najwybitniejszych przedstawicieli szkockiej jurysprudencji, których opinie traktowano jako subsydiarne źródło prawa.

W opracowaniu autor podejmuje próbę przedstawienia genezy i rozwoju jurysdykcji ape-lacyjnej wyższej izby parlamentu brytyjskiego, jaką jest Izba Lordów. Analiza koncentruje się na przedstawieniu źródeł i zakresu uprawnień sądowniczych posiadanych przez parlamenty królestw, które weszły w skład Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii, a następnie dyskusji i rozwią-zań, które stały u podstaw regulacji relacji obu systemów prawnych w traktacie zjednoczeniowym z 1707 roku. Ostatnią częścią analizy jest przedstawienie najważniejszych aspektów sprawowania jurysdykcji apelacyjnej przez Izbę Lordów w okresie do powstania Sądu Najwyższego Zjednoczo-nego Królestwa.

Some remarks on the origins and role of the Court of Session in the Kingdom of Scotland (1532–1707)The purpose of this article is to illustrate the origins and evolution of the central court of the Kingdom of Scotland from its inception in 1532 until the end of the Kingdom as an independent entity of international law following its establishment in 1707 of the United Kingdom of Great Britain. The analysis of the structure of the court is based on the laws of the old Scottish Parliament, and the main thesis of the study is the evolutionary nature of the provisions constituting the Court of Sessions which, on the one hand, were a continuation of the King’s previous jurisdictional powers and, on the other hand, were part of a wider trend towards separation of central courts from the royal councils in European monarchies. Einige Bemerkungen zur Genese und Bedeutung von "Court of Session" im Königreich Schottland (1532–1707)Gegenstand dieses Beitrages ist die Darstellung der Genese und der Evolution des zentralen Gerichtes im Königreich Schottland in der Zeit von seiner Entstehung im Jahre 1532 bis zum Ende des Königreiches als ein unabhängiges Subjekt des internationalen Rechtes, infolge der Entstehung im Jahre 1707 des Vereinigten Königreiches von Großbritannien. Grundlage der Analyse der Struktur des Gerichtes stellen die Gesetze des ehemaligen schottischen Parlamentes und die wichtigste These der Bearbeitung stellt der evolutionäre Charakter der Lösungen dar, die zur Gründung von Court of Session geführt haben. Diese stellten einerseits die Fortführung der früheren Befugnisse des Königs im Bereich Jurisdiktion, andererseits aber waren sie in den europäischen Monarchien ein Teil der umfassenderen Bewegung der Aussonderung der Zentralgerichte aus der Institution der königlichen Räte.