Bütün hakları saklıdır.Özet: İletişim kaynak ile hedef arasında mesaj aktarımı, bir kişiden diğer kişi/kişilere bilgi iletimi, duygu, düşünce ve fikir gibi her türlü anlam alışverişi şeklinde tanımlanabilir. İnsanlar arasında en çok, temeli duyma ve konuşma olan sözlü iletişim kullanılmaktadır. Fakat işitme kaybından kaynaklı olarak işitme engellilerin bu iletişim yöntemini ya kullanamadıkları ya da sınırlı kullanabildikleri görülmektedir. İşitme engelli bireyler iletişim ihtiyaçlarını karşılamak üzere sözlü iletişimden farklı olarak işaret dili, yazma yöntemi ve dudak okuma gibi tekniklere başvururlar. Kendi aralarında çoğunlukla işaret, parmak alfabesi, jest ve mimiklerden oluşan işaret dilini kullanırlar. İşiten bireylerle yazarak iletişim kursalar da bu yöntemin yavaş olması fazla tercih edilmemesine neden olmaktadır. Bu çalışmada, Türk İşaret Dili (TİD)'nde kullanılan iletişim yöntemleri ve TİD dil bilgisi konuları ele alınmıştır. İletişimde kullanılan yöntemler olarak işaretler, parmak alfabesi, ağızla söyleme ve jest mimik konuları incelenmiştir. Dil bilgisi olarak ise işaret türetme, eş işaretli işaretler, eş anlamlı ve zıt anlamlı işaretler, birleşik işaretler, TİD'de kullanılan ekler ve söz dizimi ele alınmış ve bunlara ilişkin örneklerin üç boyutlu model üzerinden gösterimi yapılmıştır.

Abstract-Feature selection that aims to determine and select the distinctive terms representing a best document is one of the most important steps of classification. With the feature selection, dimension of document vectors are reduced and consequently duration of the process is shortened. In this study, feature selection methods were studied in terms of dimension reduction rates, classification success rates, and dimension reductionclassification success relation. As classifiers, kNN (k-Nearest Neighbors) and SVM (Support Vector Machines) were used. 5 standard (Odds Ratio-OR, Mutual Information-MI, Information Gain-IG, Chi-Square-CHI and Document Frequency-DF), 2 combined (Union of Feature Selections-UFS and Correlation of Union of Feature Selections-CUFS) and 1 new (Sum of Term Frequency-STF) feature selection methods were tested. The application was performed by selecting 100 to 1000 terms (with an increment of 100 terms) from each class. It was seen that kNN produces much better results than SVM. STF was found out to be the most successful feature selection considering the average values in both datasets. It was also found out that CUFS, a combined model, is the one that reduces the dimension the most, accordingly, it was seen that CUFS classify the documents more successfully with less terms and in short period compared to many of the standard methods.

Bu çalışmada Türkiye’nin tirajı en yüksek gazetelerinde yazan 18 köşe yazarına ait yazıların nicel özellikleri ve okunabilirlikleri incelenmiştir. 2017-2021 yılları arasında eğitim, ekonomi, sağlık, spor ve yaşam kategorilerinde yayımlanan 12262 köşe yazısı geliştirilen yazılım ve Doğal Dil İşleme teknikleri kullanılarak işlenmiştir. Köşe yazılarının ortalama cümle, kelime, hece ve harf sayıları, cümlelerin ortalama kelime, kelimelerin ortalama hece ve harf sayıları tespit edilmiş, yazı okunabilirlikleri Ateşman, Çetinkaya-Uzun ve Bezirci-Yılmaz formülleriyle belirlenmiş ve sonuçlar sunulmuştur. Köşe yazılarının işlenmesi neticesinde elde edilen veriler kategori, gazete ve yazar bağlamında değerlendirilmiştir. Köşe yazıları ortalama 42.08 cümle, 429.88 kelime, 1166.32 hece ve 2699.44 harften oluşmaktadır. Ayrıca, yazılardaki cümlelerin ortalama kelime sayısı 10.22 iken kelimelerin ortalama hece sayısı 2.71 ve harf sayısı 6.28’dir. Köşe yazılarının ortalama okunabilirlikleri Ateşman, Çetinkaya-Uzun ve Bezirci-Yılmaz’a göre sırasıyla 63.16 (orta güçlükte), 38.40 (eğitsel okuma) ve 11.87’dir (lise 11-12.sınıf). Ateşman formülüne göre yazılar ağırlıklı olarak kolay (%43.91) düzeydeyken çok kolay olan hiç yazı bulunmamaktadır. Çetinkaya-Uzun’a göre yazılar yoğun olarak bağımsız okuma (%69.32) düzeyindedir. Bezirci-Yılmaz’a göre ise yazılar daha çok ortaokul (%30.00), lise (%29.58) ve akademik (%27.81) seviyelerdedir; ilkokul 1-2.sınıf seviyesinde yazı bulunmamaktadır. Kategoriler arası farkın %50’nin üstünde olduğu tek nicel özellik ortalama cümle sayısıdır. Buna karşın kelimelerin ortalama hece ve harf sayısı dışındaki bütün nicel özelliklerde gazete ve yazarlar arası farkın %50’nin üstüne çıktığı tespit edilmiştir. Nicel özelliklerdeki farklılığın kategori ve gazeteye oranla yazarlarda daha belirgin olduğu görülmüştür. 3 formülde de gazetenin kategoriden, yazarınsa hem kategori hem de gazeteden okunabilirlik açısından daha belirleyici etkiye sahip olduğu ortaya konmuştur. Öte yandan 3 kategori ve 4 gazetedeki 9 yazarın Türkiye’deki ortalama eğitim seviyesinin hayli üzerinde; lisans/akademik düzeyde yazılar kaleme aldıkları belirlenmiştir.

Bu makale, en az iki hakem tarafından incelenmiş ve intihal içermediği teyit edilmiştir. / This article has been reviewed by at least two referees and confirmed to include no plagiarism. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tarr

Sıklık, metinlerin ölçülebilir özelliklerindendir. Sıklık analiziyle elde edilen veriler ilk okuma-yazma ve Türkçe dil bilgisi öğretimi, Türkçe ders kitaplarının yazımı ve değerlendirilmesi, müfredatının oluşturulması ve yenilenmesi gibi birçok konuda önemli bilgiler içerebilir. Bu çalışmada ilkokul 1, 2, 3 ve 4. sınıf Türkçe ders kitaplarında bulunan bütün okuma metinlerinin kelime, harf ve hece sıklıkları saptanmış, sonuçlar sınıf ve yayınevlerine göre kategorik olarak sunulmuştur. 1. sınıf metinleri daha az sayıda kelimeden oluşmuştur. Sınıf seviyesi arttıkça ve ilk okuma metninden son okuma metnine doğru ilerledikçe kelime sayısı da artmıştır. Kelimelerin ağırlıklı olarak 5 harfli ve 2-3 heceli olduğu, ünlü ve ünsüz uyumuna uydukları belirlenmiştir. Farklılıklar olsa da sınıf seviyeleri ve yayınevlerine göre en çok ve en az kullanılan harflerin yakın oranda seyrettiği saptanmıştır. Hecelerin en çok CV tipinde bulunduğu, ortalama hece sayısının sınıf seviyesi ve yayınevine göre benzerlik gösterdiği, bu değerin ilk okuma metinlerinde düşükken son metinlere doğru yükseldiği tespit edilmiştir. Seslerin öğretim sırasıyla harflerin kullanım sıklıklarının örtüşmediği fakat 2019 Türkçe Dersi Öğretim Programı’nın 1. grubunda yer alan harflerin sıklık oranının %47’ye ulaştığı görülmüştür. Çalışma kapsamında analiz edilenler itibariyle aynı sınıf seviyesindeki farklı yayınevlerinde birbirine yakın sonuçların alınması olağan bir durumken farklı sınıf seviyelerinde de birçok benzerlik görülmesi, sonuçların aynı veya çok yakın olması dikkat çekici ve vurgulanması gereken bir nokta olarak ortaya çıkmıştır.