INTRODUCTIONM acedonia is located in the central part of the Balkan Peninsula. At the end of the 19 th and in the 20 th and 21 st centuries this territory, characterised by ethnic and religious diversity, was the location of fierce fights involving nations, states and empires aspiring to rule this area. Due to its central location within the Balkans (at the meeting point of key transport and trade routes between Europe and the Middle East), whoever ruled Macedonia enjoyed a decisive political position in South -Eastern Europe. However, the lands in middle and lower Vardar in Macedonia created favourable conditions for the development of Macedonian linguistic, cultural and political separatism. Despite propaganda coupled with cultural activities and settlements following the division of Macedonia in 1913, these actions failed to eradicate separatist ambitions, while the idea to unify and create a "greater Macedonia" gathering all Macedonian Slavs in one state remained alive.The cultural and national autonomy of Macedonians found its expression in 1944 within Yugoslavia (with respect to its one part, Vardar Macedonia only), while political autonomy came in 1991, when the Republic of Macedonia left the Federal Republic of Yugoslavia. However, questions about the future of this state, one of the youngest in the Balkans, and its path to stability and peace still remain open.This monograph is devoted to explaining issues related to the area of Macedonia, both of the earlier history as well and the latest events. Special words of thanks are directed to the Dean Professor PhD Bogdan Szlachta, thanks to whom this special volume of Politeja could be released.

Autorka w swojej pracy omówiła czynniki stojące na przeszkodzie integracji Republiki Serbskiej BiH z resztą kraju. Badaczka odniosła się również do problemu oficjalnych i nieoficjalnych relacji pomiędzy Serbami bośniackimi a Belgradem, a także omówiła wybrane opinie publicystów i serbskiej opinii publicznej, wśród których panuje przekonanie, iż państwo bośniackie się rozpadnie.

Autorka analizuje wojskową operację „Oluja” („Burza”) przeprowadzoną w sierpniu 1995 r. na obszarze dzisiejszej Republiki Chorwacji. Została ona zorganizowana przez siły zbrojne młodego państwa chorwackiego. Miała na celu przejęcie kontroli administracyjnej (i faktycznej), przy użyciu wojska, nad obszarem zamieszkanym przez Serbów, funkcjonującym od 1991 r. pod nazwą Republika Serbska Krajina (RSK).

Pojęcie polityki etnicznej -zamiast wstępuPojęcie polityki etnicznej, znajdujące zastosowanie w interdyscyplinarnych badaniach z zakresu socjologii, antropologii, etnografi i czy politologii, trudne jest do ujęcia w jednej defi nicji ze względu na tę wielopłaszczyznowość lub wieloaspektowość badań w odniesieniu do konkretnego przykładu. Henryk Chałupczak wskazuje na fakt, że z punktu widzenia paradygmatu badań politologicznych pojęcie polityki etnicznej (funkcjonujące zamiennie jako: polityka mniejszościowa, etnopolityka czy polityka narodowościowa lub też polityka wobec mniejszości narodowych i etnicznych) najwłaściwiej może być interpretowane dosłownie jako polityka wobec mniejszości narodowych i etnicznych. Taka defi nicja nie daje jednak wyobrażenia o różnorodności relacji etnicznych, z którymi można się spotkać w obrębie badań nad mniejszościami narodowymi lub etnicznymi 2 , stanowiącymi 1 W tekście stosowane są istniejące spolszczone nazwy regionów i miejscowości w Republice Serbii. Część jednak nie posiada polskich zapisów, stąd ich pisownia pozostała oryginalna. Z kolei w mapach zamieszczonych poniżej została zachowana oryginalna pisownia celem ujednolicenia obrazu.2 W różnych dziedzinach nauki, zajmujących się badaniem różnorodnych płaszczyzn życia mniejszości narodowych oraz etnicznych w ostatnich latach, pojawiła się tendencja do używania określenia grupa etniczna w odniesieniu do wszystkich społeczności mniejszościowych, nawet tych różniących się na danym obszarze statusem prawnym (czyli zarówno wobec narodów konstytucyjnych/tytularnych, w odniesieniu do ich pochodzenia, jak i mniejszości). W artykule autorka będzie posługiwać się pojęciem mniejszości zgodnie z nomenklaturą ustawodawstwa serbskiego, które stosuje określenie mniejszości narodowe w odniesieniu do wszystkich przedstawicieli ludności nieserbskiej na obszarze Republiki Serbii, zob. art. 14 i 76 Konstytucji Serbii z 2006 r. i art. 2

After the breakup of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia and the outbreak of conflicts related to that process the international diplomacy decided to introduce military missions, of various nature, in Croatia and Bosnia and Hercegovina, that is former Yugoslavian republics, where a war was waged in the first half of the 1990s. The Republic of Macedonia declared independence already in 1991, but it became independent peacefully; it did not mean, however, that the country was free from internal problems, for instance of ethnic nature, which escalated before the end of the twentieth century putting the Macedonian state on the brink of civil war on the eve of the new century. The escalation necessitated the invitation by the state authorities of international military missions to assist in stabilising the country’s internal situation.