Asystenci zdrowienia są nową grupą wśród zawodów pomocowych z zakresu ochrony zdrowia psychicznego w Polsce. Powstanie tej grupy związane jest z rozwojem idei odchodzenia od hospitalizacji osób z doświadczeniem kryzysu psychicznego w dużych szpitalnych ośrodkach na rzecz przeprowadzania procesu leczenia w środowisku lokalnym. Główna funkcja asystentów zdrowienia koncentruje się na towarzyszeniu osobom zmagającym się z kryzysem psychicznym w procesie ich zdrowienia. Asystenci, którzy są członkami zespołów terapeutycznych pełnią unikalną rolę, zaspokajając potrzeby osób z doświadczeniem kryzysu psychicznego i ich bliskich. Rola ta polega na poznawaniu, zrozumieniu, wzmacnianiu, dawaniu nadziei na wyzdrowienie i przekazywaniu osobom w kryzysie praktycznej wiedzy dotyczącej tego procesu oraz dostępnych metod leczenia. W artykule zarysowano koncepcje asystentów zdrowienia jako wsparcia peer support oraz ideę ich funkcjonowania w środowiskowym modelu opieki psychiatrycznej. Opisano proces szkolenia asystentów zdrowienia, ramy kwalifikacji oraz ich działalność w środowisku lokalnym, sieciach społecznych oraz ze specjalistami.

Powstanie zespołów mobilnych wiąże się z reformą psychiatrycznej opieki zdrowotnej i zmianie modelu leczenia z udzielania opieki w dużych szpitalach psychiatrycznych na rzecz działań realizowanych na poziomie społeczności lokalnej. Zespoły mobilne uzupełniają model podstawowy o usługi docierające do osób, które bez ich wsparcia mogłyby nie uzyskać pomocy, przez co są bardzo istotnym i innowacyjnym elementem środowiskowego modelu opieki psychiatrycznej, pełniącym wiodącą rolę w procesie zdrowienia osób z doświadczeniem kryzysu psychicznego. Głównym celem działalności zespołów mobilnych jest mobilizowanie osób z doświadczeniem kryzysu psychicznego do rozwiązywania swoich problemów w sytuacjach, w których jest to możliwe i osiągalne. W artykule przedstawiono kontekst historyczno-kulturowy wraz z rolą zespołów mobilnych w opiece psychiatrycznej. Przedstawiono  korzyści płynące z udzielenia pomocy bezpośrednio w środowisku klienta oraz scharakteryzowano zadania zespołów mobilnych oraz ich współpracę z otoczeniem społecznym i asystentami zdrowienia.

Działania promocyjno-edukacyjne, do których można zaliczyć promocję zdrowia oraz edukację zdrowotną, stanowią integralną część działań podejmowanych przez podmioty środowiskowego modelu opieki psychiatrycznej. Promocja zdrowia jest procesem polegającym na umożliwianiu ludziom zwiększania wpływu na własne zdrowie i jego poprawę, zaś edukacja zdrowotna pozwala na przekazanie wiedzy, jak dbać o zdrowie. Dodatkowo, promocja zdrowia jest często łączona z działaniami o charakterze prewencji psychologicznej. W artykule zwrócono szczególną uwagę na promocję zdrowia psychicznego. Ponadto nakreślono rolę i zadania asystentów zdrowienia w środowiskowym modelu opieki psychiatrycznej oraz ich udział w środowiskowych działaniach profilaktyczno-promocyjnych. Wskazano również na efekty i perspektywy dla rozwoju działań promocyjno-edukacyjnych.

No abstract