Mart 2011'de yerel gösterilerle başlayan Suriye (iç) savaşı; küresel (ABD, Rusya, AB) ve bölgesel (İran, Türkiye, Katar, Suudi Arabistan) güçlerin sürece dâhil olmasıyla uluslararası bir krize dönüşmüştür. Hegemonik ve territoryal alan mücadelesine dönüşen ve gittikçe çözülmesi güçleşen bu krizin, Hatay (Antakya) özelinde önemli politik yansımalara yol açtığı görülmektedir. Bu bağlamda çalışma, Suriye krizinin temel sebeplerine, küresel ve bölgesel aktörlerin Suriye krizindeki temel rollerine ve Türkiye'nin politik tutumuna, Antakya yerel halkının algısı üzerinden odaklanmaktadır. Nitel araştırma desenine dayalı yürütülen bu çalışmada, amaçlı örneklem (maksimum çeşitlilik) grubu olarak tasarlanan ve farklı demografik özelliklere sahip elli beş (55) katılımcının görüşlerinden yararlanılmıştır. Hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile katılımcılarla yüz yüze ve derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş, elde edilen veriler ilgili teknik işlemlerle analiz edilerek değerlendirilmiştir. Katılımcılara göre Suriye krizi uluslararası vekâlet savaşıdır. Bölgeye yönelik yapılan müdahalelerin temelinde, Büyük Ortadoğu Projesi'nin hayata geçirilmesi ve İran karşısında İsrail'in bölgedeki güvenliğinin sağlanması yer almaktadır. Bu inşacı yaklaşımlarla hem küresel hem de bölgesel güçlerin farklı stratejiler izlemeleri, Suriye'de kaos ve çatışmaların devam etmesine yol açmıştır. Bu çatışmalı ortamdan göç etmek zorunda kalan nüfusun, farklı kültürel kimlik ve aidiyet gruplarına sahip Antakya'nın sosyopolitik uyumunu ve birlikte yaşam becerisini sekteye uğratmasından endişe edilmektedir.
Ortadoğu, küresel siyasete dair hareketliliğin en yoğun yaşandığı bölgedir. Bir hegemonik alan mücadelesine dönüş(türül)en bölgede küresel, bölgesel ve yerel güç yapılanmaları arasında tasarlanan ideolojik kurulumlar işlerlik kazanmaktadır. Bu ideolojik tasarımlar birbirinden farklı olmakla birlikte büyük oranda ekonomik kazanıma hizmet eden etnik, inançsal/ mezhepsel ve ideolojik söylemler üzerinden yürütülmektedir. Bu ideolojik ve ekonomi politiğin inanç/mezhepsel kurulumu açısından İran - Suriye ittifakı örnek verilebilir. Bölgesel gerilimin neredeyse hiç dinmediği Ortadoğu’da, İran- Suriye ilişkileri stratejik bir değer olarak inanç/ mezhepsel bir kurulum üzerinden çok boyutlu bir kazanıma alan açmaktadır. Dolayısıyla Suriye krizinde etkin rol üstlenen İran’ın, Suriye’deki Arap Alevi- Şii inancı/mezhebine mensup topluluklarla kurduğu ve geliştirdiği birliktelik, her iki taraf için de bir kazanım sağlamıştır. İran’ın bölgesel ölçekli bu yayılımı, Sünni Arap yönetimleri tarafından “Şii Hilali” olarak dilendirilmektedir. Başta İran olmak üzere Irak, Suriye, Lübnan ve bölgenin diğer ülkelerindeki Şii nüfusu, bu inanç/mezhep ideolojisi üzerinden ortaklaştırmak ve etkin kılmak, bölgenin kurulu siyasal sisteminin paydaşı olan Sünni yönetimler tarafından ciddi bir tehdit olarak algılanmaktadır. Bu bağlamda Suriye, Şii Hilali’nin kuzey kanadı olarak tarif edilen ve İran’dan Levant bölgesine kadar Şii topluluklarıyla kurulacak bağın ve İran’ın Ortadoğu’daki nüfuzunu domine edecek bir kurulumun temsilcisi olarak görülmektedir. Bu eksende, İran- Suriye ittifakını üreten tarihsel ve ideolojik bağıntıların özellikle bölgesel düzeyde ne tür yansımalara alan açtığı İnşacı (konstrüktivist) bir yaklaşımla ele alınmış ve bu kapsamda, bölgenin siyasal coğrafyasına dair çeşitli öngörülerde bulunulmuştur.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.
customersupport@researchsolutions.com
10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614
Henderson, NV 89052, USA
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
Copyright © 2025 scite LLC. All rights reserved.
Made with 💙 for researchers
Part of the Research Solutions Family.