Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin öz denetim becerileri ile sorumluluk değeri arasındaki ilişkileri ortaya koymaktır. Ayrıca çalışmada öğrencilerin öz denetim becerileri ve sorumluluk değerleri; cinsiyet, günlük internet kullanımı, günlük televizyon izleme durumları gibi değişkenler açısından incelenmiştir İlişkisel tarama modelinde kurgulanan araştırmanın çalışma grubunu 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Şanlıurfa ilinde kolay örnekleme yoluyla seçilmiş altı farklı ortaokulda 5, 6 ve 7. sınıfta öğrenimlerine devam eden toplam 405 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Gökalp ve İnel (2021) tarafından "Öz denetim Ölçeği" ile Gökalp (2021) tarafından geliştirilen "Sorumluluk Ölçeği" kullanılmıştır. Elde edilen veriler, betimsel istatistiklerden yüzde ve frekans; fark testlerinden bağımsız gruplar için t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA); ilişkisel testlerden Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Analizi ve basit doğrusal regresyon analizlerine tabi tutulmuştur. Bahsi geçen analizler gerçekleştirilirken SPSS 22 paket programından faydalanılmıştır. Araştırma sonucunda; öğrencilerin günlük internet kullanma, televizyon izleme ve sınıf düzeyi gibi değişkenler açısından sorumluluk ve öz denetimlerinde istatistiksel anlamda fark görülmezken; cinsiyet değişkenine göre kız öğrenciler lehine anlamlı farklar olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca çalışma grubunda yer alan öğrencilerin öz denetim becerisi ile sorumluluk değeri arasında orta düzeyde anlamlı ve pozitif yönde bir ilişki olduğu; öğrencilerin öz denetim becerilerinin sorumluluk değerlerinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu araştırmanın diğer sonuçlarındandır.

Bu araştırmanın amacı sosyal bilgiler eğitiminde teknoloji kullanımı ile ilgili tamamlanan lisansüstü tezleri incelemektir. Doküman incelemesi olarak desenlenen araştırmanın verileri betimsel analiz tekniği ile derlenmiştir. Bu amaçla Ulusal Tez Merkezi internet sayfasında “sosyal bilgiler” ve “teknoloji” anahtar kelimeleri kullanarak tarama yapılmış ve değerlendirmelerin ardından 68’i yüksek lisans 29’u doktora olmak üzere toplam 97 lisansüstü tez araştırmaya dahil edilmiştir. Lisansüstü tezler içerik analizi ile çözümlenmiş; yayın yılı, yayın türü, yöntemi, araştırma deseni, örnekleme yöntemi, örnekleme kademesi, örnekleme büyüklüğü, çalışmalarda kullanılan veri toplama araçları ve veri analiz teknikleri değişkenleri temel alınarak sınıflandırılmıştır. İncelenen tezlerin genel olarak 2017 yılından itibaren hızlı bir artış gösterdiği, 2019 yılında en yüksek sayıya ulaştığı, yüksek lisans tezlerinin çoğunlukta olduğu anlaşılmıştır. Bununla birlikte nicel ve karma çalışmalara sıklıkla yer verildiği, örneklemin genellikle öğretmen ve ortaöğretim öğrencilerinden oluştuğu, örnekleme yöntemi olarak kolay ulaşılabilir ve amaçlı örneklemenin tercih edildiği belirlenmiştir. Genellikle çalışma gruplarının az sayıda katılımcıdan oluştuğu tespit edilmiştir. Veri toplama aracı olarak ölçek ve görüşme formunun ağırlıklı olarak kullanıldığı, veri analiz tekniğinde ise en fazla t-testinin kullanıldığı belirlenmiştir. Araştırma bulguları tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.