The study examine the problems existing in the Ottoman Empire of the second half of the 19th century and the beginning of the 20th century, which are related to the philosophical-antropological categories of subject and subjectivity in male-female relationships, the identification of female-male identities, to the internal domains of their coverage, as well as the possibilities of women’s emancipation and realization of their rights in a patriarchal society. The philosophical concepts of woman-subject and subjectivity were studied based on the philosophical-anthropological-feminist contexts of the works of Western Armenian female authors who were engaged in literary activities in the second half of the 19th century and the beginning of the 20th century, as well as the contexts of socio-cultural and conceptual transformations of women’s emancipation. Their manifestations and changes in society are viewed as the genesis of women’s emancipation. This is an interdisciplinary study, so the material has been analyzed in the context of mutual connections and relationships between Philosophy, Literary Studies and Anthropology. The research is unprecedented since analysis of this kind has been attempted for the first time. It is also important and up-to-date in terms of analyses of women’s issues in the scope of Armenological Studies.

The paper focuses on the philosophical and socio-historical subtexts of the ideas on education and upbringing in Constantinople in the late 19th century and early 20th centuries, with examples from the works of Armenian female authors: Elpis Kesaratsian, Srbuhi Tyusab, Sipil, Haykanush Mark, Zapel Yesayan. According to them, the main historical and philosophical prerequisites for changing attitudes towards women’s education and upbringing relate not only to women but also to men. The aim of the paper is to study the issues of women’s indisputable right to education and upbringing, their natural learning abilities and opportunities as the quintessence of emancipation formed in Constantinople. The problem of the study is to show the philosophical subtext of the establishment of institutions for women’s education and upbringing, the organization of education, as well as the processes of overcoming the patriarchal tradition through education. This kind of study has been attempted for the first time. Since the 50s-60s of the 19th century, not only the nature of work and status of women but also the issues of their education and upbringing had special significance in Constantinople.

In terms of anti-Armenianism, the Azerbaijani propaganda machine can be said to be constantly improving. After the war in Nagorno-Karabakh in 2020, it is distinguished by the use of even more crude tools of strategic communication, including an emphasis on the politics of memory from the means of psychological influence. In introducing this concept, it is particularly noteworthy that it is necessary to consider in its context information that is used to become memory, and memory that is used as an informational weapon. The target of the latter is the conscious field of social groups, and in this case it is used according to the interests of the military-political elite. A vivid proof of this is the observed factual materials, the comprehensive study of which will prove that Azerbaijan is trying to strengthen the victory in Nagorno- Karabakh in 2020 with the pretensions of victory in the mental war, using various means of influence, including the politics of memory. At the same time, the prevalence and possibilities of modern information technologies are used, unprecedentedly increasing the influence of media on the individual and society, which aims to make the mass consciousness a target for mythification. As a research method, the examination of the ways and tools used in documentary films, which are the result of the political order of Azerbaijan in the post-war period, and the study of reactions on social platforms around them were chosen. As a result, it became possible to single out materials that prove that in order to achieve its political goals, the military-political electorate of that country uses all possibilities, even involving influential representatives of the international media sphere. Our study aims to highlight the need to ensure Armenia's informational supremacy on the information platform, and the risks that may arise from the point of view of further political developments surrounding the Karabakh conflict.

This study investigates the male-female social-psychological factors and interactions, as well as the causes and challenges of violence in intra-family relationships in Srpouhi Dussap’s novel Siranoush in the space-time chronotope of the second half of the 19th century and the patriarchal Ottoman Empire. The aim of the study is to explore the complex dynamics between the eponymous protagonist of the novel, Siranoush, and her family members, analyzing how these dynamics manifest themselves as a social-psychological problem through the lens of patriarchal supremacy. The problem of the study is to analyze and evaluate the phenomenon of family and the existential-humanistic crisis in interpersonal relationships from a psychological perspective. The scientific novelty of the study is the investigation of the elements of patriarchy and violence present in Srpouhi Dussap’s novel Siranoush, and of the ways in which national values were incorporated into the fictional text. The relevance of the study is determined by its interdisciplinary nature. The material was analyzed in the context of mutual connections and relationships between literary studies, psychology, sociology and philosophy with the use of appropriate methods, making this study the first of its kind. It is important and relevant not only in terms of interdisciplinarity, but also those of analyzing women’s issues in Armenology. The study also revealed the social-psychological manifestations of the phenomenon family, which express the relationships between family members in Srpouhi Dussap’s Siranoush. Ուսումնասիրությունն ընդգրկում է Սրբուհի Տյուսաբի «Սիրանոյշ» վեպում առկա կին-տղամարդ սոցիալ-հոգեբանական գործոնների, փոխազդեցությունների և ներընտանեկան փոխհարաբերություններում բռնության պատճառների և մարտահրավերների վերլուծությունը, որոնց տարածաժամանակային ժամանակահատվածը XIX դարի երկրորդ կեսն է և օսմանյան հայրիշխանական կայսրությունը: Ուսումնասիրության նպատակն է արևմտահայ կին հեղինակ Սրբուհի Տյուսաբի «Սիրանոյշ» վեպում ուսումնասիրել վեպի գլխավոր կերպարի՝ Սիրանուշի և նրա ընտանիքի անդամների փոխհարաբերությունները՝ որպես սոցիալ-հոգեբանական հիմնախնդիր և հայրիշխանության գերակայության դրսևորումներ։ Ուսումնասիրության խնդիրը ընտանիք ֆենոմենը և միջանձնային փոխհարաբերություններում էքզիստենցիալ-հումանիստական ճգնաժամը հոգեբանական բաղադրիչների համատիրույթում վերլուծելը և գնահատելն է։ Ուսումնասիրության գիտական նորույթն այն է, որ հետազոտվել են Սրբուհի Տյուսաբի «Սիրանոյշ» վեպում առկա հայրիշխանության և բռնության բաղադրիչները, ինչպես նաև՝ գեղարվեստական տեքստում ազգային արժեքների ներդրման ուղիները։ Ուսումնասիրության արդիականությունը պայմանավորված է ուսումնասիրվող նյութի միջգիտակարգայնությամբ, ըստ որի՝ այն վերլուծվել է գրականագիտության, լեզվաբանության, սոցիոլոգիայի միջև փոխադարձ կապերի և առնչությունների համատեքստում՝ համապատասխան մեթոդների կիրառությամբ: Այսօրինակ ուսումնասիրություն կատարվում է առաջին անգամ: Այն կարևոր է և արդիական ոչ միայն միջգիտակարգայնության, այլև հայագիտության մեջ կանանց հիմնախնդիրների քննության տեսանկյունից։ Ըստ ուսումնասիրության արդյունքների՝ բացահայտվել են նաև ընտանիք ֆենոմենի սոցիալ-հոգեբանական դրսևորումները, որոնք գործածվել են Սրբուհի Տյուսաբի «Սիրանուշ» վեպում ընտանիքի անդամների միջև փոխհարաբերություններն արտահայտելու համար։ Исследование включает в себя гендерный анализ социально-психологических факторов, взаимодействий, вызовов и причин насилия во внутрисемейных отношениях в романе Србуи Тюсаб «Сирануш», пространственно-временным хронотопом которого являются вторая половина XIX века и Османская патриархальная империя. Цель исследования – изучение взаимоотношений главной героини Сирануш и членов ее семьи в одноименном романе западноармянской писательницы Србуи Тюсаб с точки зрения социально-психологических отношений и проявлений патриархального господства. Задачей исследования являются анализ и оценка феномена семьи и экзистенциально-гуманистического кризиса межличностных отношений в континууме психологических компонентов. Научная новизна исследования заключается в том, что были исследованы компоненты патриархальности и насилия, присутствующие в романе Србуи Тюсаб «Сирануш», а также пути внедрения национальных ценностей в художественный текст. Актуальность исследования определяется междисциплинарным характером изучаемого материала: он был проанализирован в контексте взаимосвязей и взаимоотношений между литературоведением, языкознанием, социологией с использованием соответствующих методов. Такое исследование проводится впервые, что является важным и актуальным не только с точки зрения междисциплинарных изысканий, но и с позиции изучения «женского вопроса» в арменоведении. В результате исследования выявлены также социально-психологические проявления феномена семьи, которые использовались для выражения отношений между членами семьи в романе Србуи Тюсаб «Сирануш».

The research aims to interpret the aesthetic-ideological references of Nation-State-Constitution-Con­sciousness-Right phenomena in Khrimyan Hayrik’s famous essay “Time and Its Essence” on the matrix basis of the constitutionality of time. In his work, I observe the problem is of the existential Presence and Being a man in the internal domain of time since presence (here and now), which is the participation in being: in the Presence of Present, Being is the possible presence. As detected in the course of the research, it is relevant in the context of philosophy, time of ontological manifestations (existential diversity), and chronotopic coordination of being.