Із відновленням польської державності розпочалася діяльність, скерована на формування кордонів, владних та адміністративних органів, військових і правоохоронних підрозділів, у тому числі пенітенціарної системи -державного інституту, який забезпечував виконання визначених згідно із законодавством кримінальних покарань 1 .

Państwowego Obwodu Wołyńskiego w Łucku (Ukraina) dotyczące służby policyjnej na Wołyniu Stefana Lubańskiego, który urodził się na pocz. XX wieku we wsi Szymanowice w powiecie słupeckim. Zachowane materiały dotyczą jednego epizodu ze służby Stefana Lubańskiego, mianowicie dochodzenia z powodu oskarżenia Lubańskiego oraz jego kolegi posterunkowego Antoniego Kotasia o pobicie miejscowego mieszkańca Stefana Gorochowskiego w maju 1929 roku. Przeprowadzone dochodzenie nie potwierdziło zarzutów wobec Lubańskiego oraz dało podstawę do pociągnięcia Gorochowskiego do odpowiedzialności karnej. W końcu 1932 r. wyżej wymieniona sprawa została umorzona na mocy amnestii. Po upadku II Rzeczypospolitej Polskiej oraz zajęciu Wołynia przez Armię Czerwoną Stefan Lubański został aresztowany przez NKWD i zamordowany w kijowskim więzieniu. Pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni. From Great Poland to Volynia. Documents concerning Stefan Lubański’s police service (1901-1940). This publication presents little-known documents from the sources of the State Archive of Volyn Region in Lutsk (Ukraine) regarding the police service in Volyn of Stefan Lubański, who was born at the beginning of the XX century in the village of Szymanowice in Słupiecki province. The materials presented relate to one episode of the police service of Stefan Lubański, namely an investigation due to the accusation of Lubański and his police colleague Antoni Kotas of beating local inhabitant Stefan Gorochowski in May 1929. The investigation did not confirm the charges against Lubański and gave rise to Gorochowski being prosecuted. At the end of 1932, the abovementioned case was discontinued by amnesty. After the fall of the Second Polish Republic and the occupation of Volyn by the Red Army, Stefan Lubański was arrested by the NKVD and was murdered in a Kyiv prison. Lubański was buried at the Polish War Cemetery in Kyiv-Bykivnia.

Policja wobec zagadnienia ukraińskiego na Wołyniu w świetle interpelacji poselskich z lat 1922-1924 W II Rzeczypospolitej Ukraińcy stanowili zdecydowanie największą mniejszość narodową 1 , która zdaniem Włodzimierza Bączkowskiego posiadała dwie cechy sporne pochodzące z różnej kategorii przymiotów: problemat narodowościowy oraz kresowy 2. Wołyń był obszarem o niejednolitej strukturze narodowościowej i etnicznej, który różnił się od Galicji Wschodniej. Oprócz Ukraińców zamieszkiwali tam również Polacy, Żydzi, Niemcy, Czesi, Rosjanie oraz Białorusini. Na Wołyniu kwestia ukraińskiej mniejszości narodowej miała szczególne znaczenie, ponieważ wyżej wspomniana "mniejszość" stanowiła tam zdecydowaną "większość"-68,4% z ogólnej 1

Artykuł jest próbą zaprezentowania regionalnej historii więziennictwa II Rzeczypospolitej na przykładzie więzienia w Drohobyczu. Omówiono jego powstanie oraz proces włączenia do polskiego systemu penitencjarnego. Opisano strukturę organizacyjną kadrową, przedstawiono wybrane elementy życia codziennego więźniów, choć bez charakterystyki grupy więźniów politycznych, gdyż jest to zagadnienie wymagające osobnego ujęcia. W okresie międzywojennym zakład karny w Drohobyczu (Więzienie karne w Drohobyczu na Górce) należał do więzień I klasy i był jedną z największych tego typu jednostek II Rzeczypospolitej, przeznaczonych dla najbardziej niebezpiecznych przestępców, odsiadujących kary długoterminowego i dożywotniego pobytu w więzieniu. Więzienie, mające zastąpić lwowskie Brygidki, rozpoczęło działalność w 1913 r. Poniosło poważne straty materialne w okresie Wielkiej Wojny (1914–1918). Prace remontowe w latach dwudziestych pozwoliły na uruchomienie nowoczesnego zakładu karnego, którego infrastruktura rozwijała się intensywnie w kolejnym dziesięcioleciu. W tym czasie na jego terenie powstał okręgowy szpital dla nerwowo i psychicznie chorych więźniów, który obsługiwał osadzonych z apelacji krakowskiej oraz lwowskiej. Ponadto na obszarze więzienia istniała duża szkoła ogrodnicza. Jednocześnie w tym czasie placówka borykała się z problemem przeludnienia – pod koniec 1934 r. przebywało w niej ponad 1450 osób. Więźniowie nie tylko wykonywali różnego rodzaju prace w warsztatach i gospodarstwie zakładu karanego, ale też mieli dostęp do opieki duchownej oraz życia kulturalno-oświatowego.