Odspojenie katodowe powłoki jako zjawisko mogące naruszyć integralność gazociągu W artykule omówiono zjawisko odspojenia katodowego powłoki izolacyjnej nałożonej na konstrukcję stalowego gazocią-gu. Dokonano przeglądu badań laboratoryjnych tego zjawiska wykonywanych na powłokach izolacyjnych stosowanych w polskim przemyśle. Przedstawiono szczegółowo czynniki, które mogą mieć wpływ na szybkość korozji na badanej powierzchni rurociągu.Słowa kluczowe: odspojenie katodowe, potencjał, stanowisko badawcze, badania terenowe, badania laboratoryjne, szybkość korozji.Cathodic disbonding coating as a phenomenon that could compromise the integrity the pipelineThe article discusses the phenomenon of cathodic disbonding insulating coating applied to the design of the steel pipeline. Laboratory research of this phenomenon was carried out on insulating coatings used in the Polish industry. The factors that can influence the rate of corrosion on the test surface of the pipeline are described in detail.Key words: cathodic disbonding, potential, the position of research, field tests, laboratory tests, the rate of corrosion. Naruszenie integralności czynnego gazociągu może spowodować poważną w skutkach awarię. Jednym z czynników mogących przyczynić się do powstania awarii jest zjawisko odspojenia katodowego powłoki izolacyjnej, któ-re występuje w miejscach jej nieszczelności, tj. w defektach powłoki. Dotychczas badania zjawiska odspojenia katodowego były prowadzone w laboratoriach zgodnie z normą obowiązującą dla danego rodzaju powłoki izolacyjnej. Tymczasem najczęściej z powłoką izolacyjną współpracuje ochrona katodowa, która w określonych warunkach może przyczynić się do zwiększenia szybkości korozji rurociągu. DOI: 10.18668/NG.2017.06,05 Wstęp Zjawisko odspojenia katodowego powłoki Na gazociągach stalowych nałożone są powłoki mające za zadanie odizolować powierzchnię stalową gazociągu od elektrolitu glebowego, w którym gazociąg jest ułożony. Jednakże sama powłoka nie wystarczy, aby zapewnić ochronę przed korozją. Uzupełnieniem tego rodzaju biernej ochrony rurociągu jest ochrona czynna w postaci ochrony katodowej. Ochrona katodowa zabezpiecza gazociąg przed korozją, któ-ra mogłaby się pojawić w wyniku uszkodzenia powłoki izolacyjnej podczas jego eksploatacji. Właściwa eksploatacja powinna zapewnić integralność gazociągu. Pod pojęciem integralności gazociągu rozumie się taki jego stan techniczny, który pozwala na bezpieczny i ciągły przesył gazu [3]. Starzejące się gazociągi stwarzają potencjalne ryzyko awarii, które nie może być całkowicie wyeliminowane [2].W systemach ochrony katodowej prąd przepływający przez metal może spowodować uwolnienie atomów wodoru, doprowadzając do odspojenia powłoki. Prąd ten przepływa tylko przez metal w miejscu uszkodzenia powłoki izolacyjnej, a ilość przepływającego prądu jest zależna od wielkości defektu. Jeżeli wielkość uszkodzenia powłoki izolacyjnej wzrasta, zwiększa się ilość prądu przepływające-go przez metal w wyniku spadku napięcia na granicy faz

Problem zastosowania ochrony katodowej na obiektach złożonych W artykule omówiono zagrożenia wynikające z istnienia na obiekcie konstrukcji żelbetowych i taśmy uziemiającej. Przedstawiono problem występowania ogniw korozyjnych, mających wpływ na poprawne działanie ochrony katodowej chronionego obiektu. Ponadto omówiono sposoby koordynacji ochrony katodowej z ochroną przeciwporażeniową i ochroną odgromową. Pokrótce przedstawiono rozwiązania instalacji ochrony katodowej na obiektach złożonych.Słowa kluczowe: potencjał, koordynacja, ogniwo korozyjne, ochrona katodowa, obiekt złożony. The problem with applying cathodic protection to complex objectsThis article discusses the dangers arising from the existence of reinforced concrete structures and earthing tapes on the site. The problem of the occurrence of corrosive cells affecting the proper operation of the cathodic protection of the protected object is presented. In addition, methods of coordinating cathodic protection with shock protection and lightning protection are discussed. The solutions for cathodic protection installation on complex objects are briefly presented.

Pomiary skuteczności ochrony katodowej stalowych konstrukcji zakopanych w ziemi lub zanurzonych w wodzie mają kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa ich użytkowania. Jednym z elementów służących do prawidłowej oceny skuteczności ochrony katodowej są elektrody symulujące, które stanowią ważne ogniwo w ustaleniu przyczyn korozji konstrukcji, stopnia zagrożenia korozyjnego oraz wyboru środków ochrony. Elektrody symulujące są niezbędnym narzędziem służącym do pomiarów potencjału konstrukcji wolnego od składowej omowej (IR) oraz ustalenia stref występowania oddziaływania obcych prądów błądzących.Słowa kluczowe: elektroda symulująca, składowa omowa, potencjał, prąd, gęstość prądu. Simulating electrodes as a tool for testing the effectiveness of cathodic protection of steel structuresMeasurements of the effectiveness of the cathodic protection of steel structures buried in the ground or submerged in water, are essential for the safe operation of these facilities. One of the elements for correct assessment of the effectiveness of cathodic protection are simulating electrodes, which are an important link in determining the causes of corrosion of the structure, the degree of danger of corrosion and the choice of means of protection. The simulating electrodes are an indispensable tool for measuring the potential of the structure, free of the ohmic component (IR) and for measurements to determine the presence of zones of influence of foreign stray currents.

STRESZCZENIE: W artykule omówiono wyniki uzyskane podczas badań laboratoryjnych i terenowych zjawiska odspajania katodowego powłoki pod wpływem nadmiernej polaryzacji katodowej. Zjawisko to podczas nadmiernej polaryzacji gazociągów może być przyczyną naruszenia integralności gazociągu. W wyniku odspajania powłoki w miejscu defektu pod powierzchnię powłokową dostaje się elektrolit, który w wyniku niekorzystnego nadmiernego oddziaływania ochrony katodowej w miejscu defektu powłoki ułatwia dalsze niekontrolowane jej odspajanie. Prąd ochrony katodowej w wyniku powiększania się powierzchni defektu pod powłoką ma utrudniony dostęp, przez co w miejscu defektu nie może być zapewniona skuteczna ochrona. Do badań wybrano 6 powłok wytwarzanych w kraju, które najczęściej stosuje się w czasie eksploatacji w różnych warunkach terenowych. W celu przeprowadzenia badań na terenie Instytutu Nafty i Gazu wykonano stanowisko terenowe, na którym zainstalowano 42 próbki do badań, które podłączono do instalacji ochrony katodowej. Do wykonania badań laboratoryjnych zaprojektowano i wykonano stanowisko, które wyposażono w odpowiedni sprzęt badawczy. Opracowano harmonogram badań, który obejmował przeprowadzenie badań w czasie 24 miesięcy w latach 2016 do 2018. Podczas badań na stanowisku terenowym i laboratoryjnym regularnie kontrolowano parametry polaryzacji. W czasie 24 miesięcy badań zgodnie z harmonogramem próbki do badań były wyciągane z ziemi i poddawane szczegółowym oględzinom. Następnie próbki badano na wielkość odspojenia katodowego, a uzyskane wyniki badań wstępnie analizowano i archiwizowano. Uzyskane wyniki badań laboratoryjnych porównano z wynikami badań terenowych. Przedstawiono analizę i omówiono otrzymane wyniki badań. Z analizy wyników badań wyciągnięto wnioski. W artykule zawarto wniosek, że zjawisko odspajania katodowego jest silnie związane z rodzajem powłoki oraz jakością przygotowania powierzchni stalowej rury przed nałożeniem powłoki. Słowa kluczowe: potencjał, odspajanie katodowe, badania terenowe, badania laboratoryjne.