No abstract

Nazwiska Zofii (Sophii) Watson trudno szukać wśród osiemnastowiecznych angielskich pisarek, choć w stuleciu tym nastąpiła nieznana przedtem eksplozja kobiecego pisarstwa. Watson nie stała się tak znana jak Sara Fielding, Eliza Haywood, Sara Lennox i cała rzesza innych pań, które wtargnęły na kontrolowany przez mężczyzn rynek literackiej produkcji 1 . Memoirs of the Seraglio of the Bashaw of Merryland by a Discarded Sultana -jedyna książeczka, a właściwie broszura, której autorstwo można jej przypisać, tylko na krótko zwróciła uwagę londyńskich czytelników, chociaż już sam jej tytuł mógł przyciągać uwagę 2 . Relacja o "baszy z krainy radości" (merryland) i jego seraju nawiązywała do pociągającego tropu Orientu, osmańskiej odmienności i świata "innych" -i inaczej traktowanych -kobiet. Zapowiadała opis relacji płci, które zarazem gorszyły, jak i pociągały europejskich czytelników. Fascynacja -splot doświadczeń, postaw i nawyków myślowych -jaką Europejczycy żywili wobec imperium osmańskiego nie wymaga dłuższego uzasadniania 3 . Ślady osmańskiej "obecności" w angielskiej kulturze XVIII w. znaleźć można w wielu kontekstach. Od XVI stulecia Anglicy mieli swoje przedstawicielstwo dyplomatyczne w Stambule, które w XVIII w., wraz z siatką konsularną, korzystało z finansowego wsparcia Spółki Lewantyńskiej, kupieckiej korporacji zaangażowanej w wymianę handlową z państwem osmańskim 4 . Wzmożone kontakty handlowe w XVII w. zmieniały postrzeganie Turcji przez angielskie elity i konstruowały nieantagonistyczny wizerunek islamskiego "Orientu". Stereotyp wroga temperowało zainteresowanie osmańskim imperium, czego dowodem była liczba książek o Turcji dostępna na angielskim rynku od połowy XVII w. Księgozbiór jednego z podróżników, którzy odwiedzili Turcję (w 1738 r.), lorda Bessborough liczył dziesiątki publikacji dotyczących państwa sułtanów 5 . Określając angielskie postrzeganie imperium w XVII stuleciu, Linda McJannet używała pojęcia * Wszystkie tłumaczenia w artykule pochodzą od autora, chyba że wskazano inaczej.

No abstract

No abstract

A b s t r a c t: The article applies a comparative perspective to assess the onset of the two 'successful' eighteen-century revolutions -the American and the French. The Boston events of March 1770 are compared with those of Paris in July 1789: in both cases 'the people' faced the soldiers, riots and politically generated violence led to bloodshed, but the subsequent actions of the insurgents showed a marked difference in understanding the sense of justice and the ways of promoting revolutionary discourse. Boston patriots relied on the English-based system of common law, were ready to condemn their own radicals and did not wish plebeian justice to prevail. They hoped for a perestroika, not for a revolution. The French -finding no culprits to condemn, and having as of yet no legal institutions of their own to use -were willing to disregard the legal continuity of the state and to search for more radical solutions. K e y w o r d s: Revolution, Boston, Paris, massacre, Bastille, violence.