The aim of this paper is to explore the possibilities of using solidification/stabilization (S/S) treatment for toxic sludge generated in dye effluent treatment, when pyrite cinder is used as catalytic iron source in the modified heterogeneous Fenton process. S/S treatment was performed by using different clay materials (kaolin, bentonite and native clay from the territory of Vojvodina) and fly ash in order to immobilize toxic metals and arsenic presented in sludge. For the evaluation of the extraction potential of toxic metals and the effectiveness of the S/S treatment applied, four single-step leaching tests were performed. Leaching test results indicated that all applied S/S treatments were effective in immobilizing toxic metals and arsenic presented in sludge. X-Ray diffraction analysis confirmed the formation of pozzolanic products, and compressive strength measurement proved the treatment efficacy. It can be concluded that the S/S technique has significant potential for solving the problem of hazardous industrial waste and its safe disposal.

Izvod Multivarijacione statistističke metode, faktorska analiza/analiza glavnih komponenti i klaster analiza, primenjene su za obradu dela podataka kvaliteta vode značajno izmenjenih vodnih tela na teritoriji Vojvodine. U radu su korišćeni podaci Republičkog Hidrometeorološkog zavoda (RHMZ) za 2010. godinu. Faktorska analiza je primenjena za objašnjenje korelacije između parametara kvaliteta vode (varijabli). Primenom faktorske analize 13 varijabli grupisano je u četiri faktora (F1-hidrohemijski faktor, F2-faktor eutrofikacije, F3-faktor tačkastih izvora zagađenja, F4-ekološki faktor) na osnovu kojih je definisan najveći uticaj na variranje kvaliteta vode. U odnosu na ekstrahovane faktore izvršena je klaster analiza u cilju otkrivanje sličnosti i razlika fizičko hemijskog kvaliteta vode između mernih stanica značajno izmenjenih vodnih tela. Primenom faktorske analize/analize glavnih komponenti i klaster analize izdvojila su se vodna tela koja se nalaze pod najvećim pritiscima. U odnosu na faktor F1 to su: